Tiểu ra máu là hiện tượng rất hay gặp, đây cũng có thể là do một số hiện tượng sinh lý có thể gây nước tiểu cũng có máu, chẳng hạn như tập thể dục, thể thao gắng sức. Tuy nhiên, đây cũng có thể là dấu hiệu của một bệnh liên quan tới tuyến tiền liệt, bệnh thận. Trên thực tế nhiều người thường chủ quan cho rằng mùa hè cơ thể nóng, nhất là nam giới uống nhiều bia rượu nên dẫn đến tình trạng nhập viện khi bệnh đã nặng.
Nguyên nhân nào?
Có rất nhiều nguyên nhân dẫn đến tình trạng tiểu ra máu, một số hiện tượng sinh lý có thể gây nước tiểu cũng có máu, chẳng hạn như tập thể dục, thể thao gắng sức. Tuy nhiên, đây cũng có thể là dấu hiệu của một trong các bệnh dưới đây:
Nhiễm khuẩn đường tiết niệu: Thường gặp ở phụ nữ (mặc dù nam giới cũng có thể gặp) có thể xảy ra khi vi khuẩn đi vào cơ thể qua niệu đạo và nhân lên trong bàng quang. Nhiễm khuẩn thỉnh thoảng (tuy không phải là luôn luôn) có thể xảy ra sau quan hệ tình dục. Các triệu chứng có thể là đái buốt, đái dắt, nước tiểu nặng mùi…
Tập thể dục nhẹ nhàng là một cách phòng bệnh hiệu quả. Ảnh: TM
Nhiễm khuẩn thận (viêm thận – bể thận) có thể xảy ra khi vi khuẩn đi vào thận qua đường máu hoặc di chuyển lên từ niệu quản. Các dấu hiệu của bệnh giống như viêm bàng quang, mặc dù có thể kèm theo sốt và đau thắt lưng.
Sỏi thận hoặc bàng quang: Các chất khoáng trong nước tiểu thỉnh thoảng có thể lắng cặn, hình thành các tinh thể trên thành của thận và bàng quang. Qua thời gian, các tinh thể có thể trở thành các sỏi nhỏ và cứng. Sỏi có thể không đau và bạn có thể không biết là có sỏi cho tới khi chúng gây bít tắc hoặc di chuyển. Khi đó có thể gây cơn đau quặn thận kèm theo đái máu đại thể hoặc vi thể.
Phì đại lành tính tuyến tiền liệt: Tuyến tiền liệt nằm ở ngay dưới bàng quang và bao quanh phần trên của niệu đạo, thường phát triển khi ở lứa tuổi trung niên. Khi tuyến phì đại, chèn ép vào niệu đạo, cản trở dòng tiểu gây triệu chứng đái khó, đái ngắt quãng… và có thể gây đái máu đại thể hoặc vi thể. Viêm tuyến tiền liệt cũng có thể gây triệu chứng tương tự.
Bệnh của thận: Đái máu vi thể là triệu chứng thường gặp của bệnh viêm cầu thận.
Ung thư: Chảy máu đường tiết niệu nhìn thấy được có thể là biểu hiện của ung thư thận, bàng quang hoặc tuyến tiền liệt tiến triển. Không may, bạn có thể không có những biểu hiện của bệnh ở giai đoạn sớm, khi mà những ung thư này có khả năng chữa tốt hơn.
Những bệnh di truyền: Bệnh thiếu máu hồng cầu liềm có thể là nguyên nhân của máu trong nước tiểu mức độ đại thể hoặc vi thể. Hội chứng Alport (tác động vào các màng lọc của tiểu cầu thận) cũng có thể gây tiểu ra máu.
Chấn thương thận có thể gây đái máu đại thể hoặc vi thể.
Do thuốc: Các thuốc thường gây tiểu ra máu: aspirin, penicillin, heparin, thuốc chống ung thư cyclophosphamid.
Cách chữa và phòng ngừa
Điều trị tiểu máu cần dựa vào nguyên nhân. Nhiều trường hợp tiểu máu biết được nguyên nhân thì công việc điều trị hoàn toàn có hiệu quả cao (sỏi tiết niệu, nhiễm khuẩn tiết niệu). Tuy vậy, một số trường hợp tiểu máu tuy xác định được căn nguyên gây tiểu máu nhưng kết quả điều trị còn tùy thuộc vào nhiều yếu tố (ung thư thận, lao thận, ung thư tiền liệt tuyến, các bệnh về máu). Do vậy, nếu nghi ngờ bị tiểu máu, nhất thiết nên đến ngay cơ sở y tế để khám xác định có bị tiểu máu hay không và nếu có thì nguyên nhân nào gây nên tiểu máu. Tuyệt đối không nên tự điều trị bằng kháng sinh, thuốc cầm máu, các thuốc Nam chưa rõ nguồn gốc cũng như chậm trễ trong việc đến khám sẽ làm nặng thêm tình trạng bệnh lý nguy hiểm này.
Cần tập thể dục, vận động cơ thể, ăn uống đủ chất để tăng sức đề kháng. Ngoài ra, cần vệ sinh sạch sẽ, điều trị đúng khi bị viêm nhiễm đường tiết niệu, uống đủ lượng nước hàng ngày (từ 1,5 – 2 lít) để lưu thông đường tiểu tốt, tránh sỏi tiết niệu.
BS. Nguyễn Quang
