Nhiều gia đình có con ở độ
tuổi từ 10-18 thường cho rằng những thay đổi bất thường trong tính cách, hành
vi của chúng chỉ là hiện tượng sinh lý bình thường khi cơ thể bắt đầu dậy thì.
Nhưng tình trạng tâm lý thiếu niên có những biến đổi tiêu cực có thể sẽ là sự bắt
đầu cho chứng bệnh trầm cảm vô cùng nguy hiểm.
Ảnh hưởng môi trường gia
đình và xã hội
Nguyên nhân phần nhiều là
do những áp lực trong việc học hành và hoàn cảnh gia đình, do bản thân các em
hoặc người thân tạo ra. Ở lứa tuổi này, các em thường bắt đầu đặt cho mình những
mục tiêu quá cao trong các lĩnh vực học hành, thể thao, hình dáng bản thân… nên
khó mà đạt được. Hậu quả là thất vọng, tự ti về giá trị bản thân… dẫn đến những
suy nghĩ tiêu cực, khủng hoảng tinh thần.
 Trẻ vị thành niên luôn cảmnhận mình có quá nhiều sức ép từ nhà trường và gia đình… Ảnh minh họa. |
Nghiện game, lạm dụng chất
kích thích cũng là một trong những nguyên nhân gây nên chứng trầm cảm ở tuổi
thiếu niên.
Nặng nề hơn nữa là sức ép của
cha mẹ đối với con cái trong việc học hành làm các em dễ rơi vào trạng thái
căng thẳng, “nổi nóng” với tất cả mọi chuyện; Nặng nề hơn là không kiểm soát được
lý trí, suy nghĩ của mình.
Không khí nặng nề trong gia
đình thiếu hạnh phúc cũng là nguyên nhân chính dẫn đến chứng trầm cảm cho những
đứa con.
Làm sao để phát hiện sớm?
Những biểu hiện thường gặp
nhất là các em dễ nóng nảy, bực tức một cách vô cớ, không cảm thấy hứng thú với
bất cứ chuyện gì, ngay cả những việc mình yêu thích trước đây (như chơi thể
thao, nghe nhạc…); Thỉnh thoảng lại rơi vào trạng thái vô thức trong thời gian
ngắn. Ngoài ra, còn có các dấu hiệu khác như thường xuyên có cảm giác buồn rầu
hoặc mệt mỏi, chỉ muốn ngồi yên một chỗ, không thích hoạt động thể chất hay tiếp
xúc với bất cứ ai.
Do chưa được quan tâm đúng
mức nên những trường hợp được đưa đến bệnh viện thường đã phát triển thành bệnh
tâm thần dạng nặng, loạn thần kinh… Trong khi đó, theo các chuyên gia tâm thần,
nếu chứng bệnh này được phát hiện sớm, hiệu quả điều trị có thể đạt đến 80-90%.
Còn ngược lại, di chứng sẽ để lại rất lâu dài.
Khi nào cần đến cơ sở y tế?
Nếu con trẻ có 4 trong các
biểu hiện dưới đây trở lên thì nên đưa đến bác sĩ chuyên khoa tâm thần kinh
càng nhanh càng tốt: Khí sắc trầm, có cảm giác buồn bã, trống rỗng trong nhiều
ngày liền; Giảm rõ rệt sự quan tâm, hứng thú với hầu hết các hoạt động. Tình trạng
này diễn ra trong nhiều ngày; Tăng cảm giác hoặc biếng ăn hoặc thèm ăn, dẫn đến
việc tăng hay giảm cân đáng kể (cụ thể là thay đổi 5% trọng lượng cơ thể trong
vòng một tháng).
Khó ngủ, hoặc mất ngủ; Tăng
quá mức hoặc suy giảm vận động. Dễ bị kích động hoặc có phản xạ chậm chạp; Mệt
mỏi, có cảm giác như bị mất năng lượng từng ngày; Tự ti về sự vô dụng của bản
thân, hoặc bị dằn vặt một cách vô lý bởi cảm giác tội lỗi, thậm chí ở mức hoang
tưởng; Giảm khả năng tập trung suy nghĩ, không thể tự phán đoán, quyết định;
Nhiều lần nghĩ về cái chết, có ý định tự tử; Thường thì những diễn biến tâm trạng
này khó nhận ra ngay được, nhưng nếu chịu khó quan sát thường xuyên, từ những
thay đổi nhỏ nhất, cha mẹ có thể nhận ra con mình đang ở mức độ nào.
Bác sĩ Lê Quang Minh