Tổ bọ ngựa trên cây dâu tằm – YHCT gọi là tang phiêu tiêu, là cái tổ bọc các quả trứng của con bọ ngựa sống trên cây dâu tằm. Theo YHCT, tang phiêu tiêu có vị ngọt, mặn, tính bình, quy vào 2 kinh can và thận.
Có tác dụng: Ích thận, cố tinh, dùng với các bệnh thận hư, gây các chứng di tinh, tảo tiết (tiết tinh sớm). Còn có tác dụng lợi thủy, thông chứng ngũ lâm, đặc biệt là thạch lâm (tiểu tiện ra sỏi), hoặc tiểu đục, các trường hợp đái dầm, đái dắt. Ngoài ra còn có tác dụng ích tinh, thông kinh hoạt lạc, dùng khi phụ nữ khí hư bạch đới, bế kinh. Liều dùng chung của tang phiêu tiêu là từ 6 – 20g/ngày. Tang phiêu tiêu được sử ụng trong một số trường hợp cụ thể như sau:
– Trị chứng liệt dương, tảo tiết: Dùng 10 tổ bọ ngựa, sao vàng xém cạnh, nghiền thành bột, trộn với bột mẫu lệ (đồng lượng), ngày một liều, uống trước khi đi ngủ. Uống 3 ngày liền. Hoặc dùng tang phiêu tiêu 40g, tỏa dương 40g, long cốt 40g, nhục thung dung 40g, bạch phục linh 40g, mật ong vừa đủ làm hoàn. Đem các vị thuốc tán thành bột mịn rồi trộn kỹ với mật ong, làm hoàn, mỗi lần uống 9g, ngày 2 lần, sáng và tối. Dùng cho các chứng bệnh thận hư, di tinh, dương nuy, bất khởi.
– Trị chứng di tinh, hoạt tinh: Lấy bột tổ bọ ngựa đã sao chế như trên, thêm bột long cốt, đồng lượng, uống ngày 2 lần. Uống liền một tuần lễ.
 Tổ bọ ngựa (x) cho vị thuốc tang phiêu tiêu. |
– Trị đái dầm, đái són: tang phiêu tiêu 10g, long cốt 15g.Dùng dưới dạng nước sắc. Trị tiểu dầm và tiểu không cầm được, không nín được hoặc dùng tang phiêu tiêu (sao vàng), ích trí nhân (sao qua), kim anh (bỏ hạt, sao vàng hoặc chưng với rượu). Các vị thuốc đem tán thành bột, đồng lượng, trộn đều, ngày uống 2 – 3 lần vào lúc đói, mỗi lần 8 – 10g, chiêu với rượu hoặc nước ấm.
– Trị chứng đi tiểu ra chất sánh váng như mỡ (chứng cao lâm), đi tiểu đau buốt: Đem tổ bọ ngựa sao vàng, tán bột mịn, mỗi lần uống 1 cái với nước ấm hoặc với rượu, uống lúc đói.
– Phụ nữ đi tiểu khó cầm: Tang phiêu tiêu sao với rượu, tán nhỏ, mỗi lần uống 8g với nước gừng.
– Khi có thai, tiểu són, không cầm: Dùng tổ bọ ngựa 10 cái sao vàng tán nhỏ thành bột, chia 2 lần uống với nước cơm vào lúc đói.
Như vậy, rõ ràng có nhiều bệnh tuy không nghiêm trọng đến tính mạng, song cũng không kém phần gây phiền hà trong cuộc sống thường nhật của một số người, nhất là những bệnh nằm trong phạm vi của loại bệnh “khó nói” của các bạn trẻ, kể cả nam lẫn nữ.
Kiêng kỵ: Đối với những người ở thể âm hư hỏa vượng, người nhiệt, đầu bốc nóng, đau, hoa mắt, chóng mặt hoặc bàng quang thấp nhiệt, không nên dùng.
GS.TS. Phạm Xuân Sinh