Trời mưa, đặc biệt là trong
cơn giông, sét đánh hoặc điện giật là những tai họa cần lưu tâm, nhất là đối
với trẻ em.
Khi bị sét đánh hay điện
giật, cơ thể con người bị tác động đến hệ thần kinh làm rối loạn hoạt động của
hệ thống hô hấp và tuần hoàn. Dòng điện sẽ gây cháy bỏng và co rút các cơ bắp
tạo nên cảm giác đau nhức, khó thở, rối loạn nhịp tim. Trong trường hợp nặng,
đầu tiên nạn nhân bị ngừng thở; sau đó tim ngừng hoạt động và chết trong tình
trạng bị ngạt thở, bỏng nặng, co rút, tê liệt các cơ bắp hoặc cũng có thể chết
do điện giật ngã gây chấn thương.
Xử trí sơ cấp cứu khi trẻ bị
điện giật
Khi nhìn thấy trẻ bị điện
giật, phải hô hoán kêu gọi mọi người chung quanh, đặc biệt là người có chuyên
môn y tế đến giúp đỡ. Trong khi chờ đợi người đến giúp đỡ, phải nhanh chóng tìm
mọi cách tách ngay trẻ ra khỏi nguồn gây giật điện, bằng cách phát hiện kịp
thời nguồn gây giật điện như các đầu dây điện hở, vật truyền điện, vũng nước,
súc vật… Tuyệt đối không được sờ trực tiếp vào người trẻ bị điện giật. Kịp
thời cắt ngay dòng điện như kéo phích cắm điện ra khỏi ổ điện ở chỗ tiếp xúc
của phần nhựa cách điện hoặc cắt cầu dao điện tại nguồn chính. Nếu không thể
cắt được nguồn điện, phải tìm cách tách ngay trẻ ra khỏi nguồn gây giật điện
càng sớm càng tốt bằng cách đứng trên miếng gỗ, tập giấy hoặc đi giày cao su
khô; sau đó dùng một que gỗ khô như cán chổi, đòn gánh hay cuộn giấy hất dây
điện ra khỏi người trẻ bị tai nạn.
Nếu trẻ còn tỉnh, cần an ủi
trẻ để trẻ yên tâm và kiểm tra ngay vết thương; trường hợp trẻ bị bỏng thì sơ
cấp cứu như các trường hợp bị bỏng thông thường. Nếu trẻ bị bất tỉnh, phải tiến
hành ngay kỹ thuật cấp cứu ép tim ngoài lồng ngực và hà hơi thổi ngạt như các
trường hợp cấp cứu nạn nhân bị bất tỉnh do ngừng thở, ngừng tim.
Biện pháp phòng ngừa
Để đề phòng trẻ bị điện giật:
không cho trẻ tiếp xúc với các yếu tố nguy cơ gây điện giật như tuyệt đối không
dùng dây dẫn điện trần không có vỏ nhựa bọc để mắc điện trong nhà, không dùng
dây dẫn điện không có phích cắm trực tiếp vào ổ cắm điện. Nên dùng các thiết bị
điện an toàn để bảo đảm gia đình sử dụng các thiết bị an toàn về điện. Phải để
nguồn điện ở vị trí trẻ nhỏ không với tay tới được như các ổ cắm điện, dùng
chắn điện an toàn, lấy băng keo dính bịt kín những ổ cắm điện ít khi dùng đến.
Những đồ dùng bằng điện không dùng đến nên rút khỏi phích cắm điện. Nên thường
xuyên kiểm tra hệ thống dây dẫn điện, các thiết bị điện, tìm và phát hiện các
chỗ bị hở để khắc phục. Cần tổ chức tập huấn, hướng dẫn cách phòng ngừa điện
giật và kỹ thuật thao tác sơ cấp cứu điện giật tại trường học, gia đình và nơi
làm việc.
Đối với trẻ em dưới 5 tuổi,
cách phòng ngừa điện giật được thực hiện bằng các biện pháp nêu trên; đồng thời
phải thường xuyên trông nom trẻ đúng quy định.
Đối với trẻ lớn hơn, cần dạy
trẻ không được sờ tay vào ổ cắm điện; ghi biển báo dấu hiệu nguy hiểm ở những
nới có nguy cơ gây ra điện giật. Nhắc nhở trẻ tránh xa nơi dây dẫn điện bị đứt
rơi xuống. Hướng dẫn cách sơ cứu vết thương bỏng, sẵn sàng xử trí những tai nạn
về điện khi dây dẫn điện bị đứt rơi xuống trong mưa bão. Giáo dục cho trẻ em
cũng như mọi người có ý thức tuân thủ sự an toàn dưới hành lang điện như không
trèo lên cột điện cao thế để ngoắc điện, lấy sào chọc dây điện, câu móc điện
bừa bãi, xây nhà cao gần đường điện cao thế… Người lớn cũng nên làm gương cho
trẻ là không dùng điện để đánh bắt cá, diệt chuột, chống trộm… vì có thể gây
nguy hiểm cho nhiều người.
Để đề phòng trẻ bị sét đánh:
cần giáo dục cho trẻ khi có mưa to, giông bão hoặc sấm sét phải hạn chế đi ra
đường, không đứng ngoài đồng trống, lên bờ ngay khi đang đứng dưới nước; chú ý
không nên ẩn núp dưới các gốc cây to cao, không đứng gần cột điện cao thế, cột
thu lôi… Ngoài ra, tháo bỏ đồ vật bằng kim loại mang theo, không đến gần khu
vực tập trung vật liệu bằng kim loại, vùng có mỏ sắt. Đồng thời, trùm ngay áo
mưa kín đầu rồi ngồi thấp xuống hoặc chạy ngay vào nhà nếu đang ở ngoài trời.
Khi đang ở trong nhà, không bật truyền hình, đài thu thanh, nghe điện thoại có
dây; nên đóng các cửa sổ và cửa ra vào nhà…
TTƯT.BS. NGUYỄN VÕ HINH