Bé bị đau họng có thể do virút (thường xảy ra khi bé bị cảm cúm hoặc cảm lạnh) hoặc do vi khuẩn (như nhiễm khuẩn liên cầu). Mùa nóng, sức đề kháng của bé giảm, kém ăn, ra nhiều mồ hôi nên dễ gây viêm đường hô hấp. Trường hợp nhẹ, bé có khả năng bị viêm họng; trường hợp nặng, có thể bị viêm amiđan, viêm phổi…
Làm dịu cơn đau họng cho bé
Nếu bé đã bước vào tuổi ăn dặm thì đồ uống ấm, trà (loại dành riêng cho bé) hoặc nước luộc rau có thể làm dịu ổ họng bị đau. Không nên thêm mật ong vào trà cho đến khi bé được khoảng 1 tuổi, vì mật ong chứa bào tử gây độc có thể ảnh hưởng xấu đến hệ tiêu hóa của bé. Cũng có thể cho bé uống nước lọc hoặc nước táo ép mát.
Nếu bé bị đau họng nặng, bạn nên trao đổi với bác sĩ để sử dụng thuốc giảm đau cho bé (thường là acetaminophen và ibupronfen). Tuyệt đối không cho bé uống aspirin vì nó có liên quan đến hội chứng Reye ở bé.
 Các bé có thói quen mút tay, vì vậy bạn nên vệ sinh bàn tay của bé thường xuyên |
Dấu hiệu nên đưa bé đi khám
Bé bị viêm họng thường kèm theo quấy khóc, kém bú, chán ăn nên dễ bị cha mẹ nhầm tưởng rằng đó là những dấu hiệu khó chịu khi bé mọc răng. Nếu bé bị sốt cao, nhịp thở nhanh, chảy dãi nhiều thì bạn nên đưa bé đi khám. Với bé dưới 3 tháng tuổi, bạn nên đưa bé đi khám ngay khi bé xuất hiện dấu hiệu bị sốt. Với bé khoảng 3 – 6 tháng tuổi, bé bị sốt đến khoảng 38,3oC là nghiêm trọng. Bé trên 6 tháng tuổi sốt ở mức 390C là dấu hiệu nghiêm trọng.
Nếu bé bị đau cả ở khoang miệng, bạn nên đưa bé đi kiểm tra. Bạn cũng nên đưa bé đi khám nếu bé dưới 3 tháng tuổi, sốt đến 38oC hoặc hơn.
Cũng nên đưa bé đi khám sớm nếu cổ họng có dấu hiệu bất thường: sưng (tấy) đỏ; nếu bạn nghi ngờ bé nuốt phải dị vật (bé không thể mở to miệng vì bị đau); hơi thở trở nên khó nhọc; bé kém bú (ăn) và quấy khóc liên tục.
Trường hợp nhập viện khẩn cấp: thường khá hiếm. Đó là tình huống bé bị nhiễm khuẩn cổ họng tới mức không thể ăn, uống được bất kỳ thứ gì; bé khó thở, sốt cao và chảy dãi liên tục.
Không nên cố ép bé ngồi xuống, mở to miệng để kiểm tra; bạn cũng tránh ép bé phải ăn, uống vì những điều này chỉ khiến bé khó thở hơn. Tốt nhất, nên đưa bé đi khám sớm.
Điều trị
Trường hợp đau họng nhẹ, bác sĩ có thể chỉ định điều trị bằng thuốc; nếu không dùng thuốc, hệ miễn dịch của bé sẽ tự “chiến đấu” với virút gây bệnh và chiến thắng chúng trong vòng vài ngày đến một tuần. Trong khoảng thời gian này, bé cần được nghỉ ngơi, chăm sóc bằng những loại thức ăn mềm, dễ tiêu hóa.
Nếu nghi ngờ bé bị nhiễm khuẩn, bác sĩ có thể chỉ định dùng kháng sinh cho bé. Tùy từng loại bệnh, bác sĩ sẽ cho bé dùng thuốc cụ thể. Cha mẹ nên tuân thủ nghiêm ngặt việc dùng thuốc cho con vì nếu tự ngưng thuốc giữa chừng, vi khuẩn có khả năng tấn công trở lại và khiến họng của bé bị đau trầm trọng hơn.
Cách phòng tránh
Vi khuẩn và virút có thể là thủ phạm gây đau họng cho bé. Bạn nên vệ sinh bàn tay của bé thường xuyên (vì các bé có thói quen mút tay – mầm bệnh sẽ theo đó vào khoang miệng).
Nếu bé đã bước vào tuổi ăn dặm, cha mẹ nên sắm dụng cụ nấu ăn riêng cho bé (không chung đụng với người thân trong nhà).
Cũng nên vệ sinh bàn tay của mẹ thường xuyên, nhất là mỗi lần thay tã cho bé.
Bạn có thể dùng máy điều hòa nhiệt độ trong phòng bé nhưng nên lưu ý cách sử dụng để không khiến bé bị viêm họng:
– Bạn không nên đặt bé nằm ở nơi có luồng gió trực tiếp. Nhiệt độ lý tưởng trong phòng của bé nên được duy trì ở mức 24 – 26oC.
– Khi không sử dụng điều hòa, bạn nên mở phòng của bé cho thoáng khí. Bạn cũng nên thường xuyên vệ sinh điều hòa để tránh nhiễm bẩn.
Sử dụng quạt hợp lý: tương tự như điều hòa, bạn không nên để quạt thốc trực tiếp vào vùng mặt của bé. Bạn có thể bật quạt hướng thẳng vào tường, phía chân của bé khi bé ngủ. Ở vị trí này, hơi mát từ quạt có thể lan tỏa khắp phòng và khiến bé ngủ ngon.
Nếu bé ngủ chung giường với bố mẹ, bạn có thể bật và cho quạt quay nhẹ bên ngoài màn. Tốt nhất, bạn nên nằm ngoài (tiếp xúc trực diện với hướng gió) và để bé ngủ ở vị trí bên trong. Nhiều người mẹ chọn cách quạt tay cho bé trong những ngày nhiệt độ không quá cao.
Không nên để bé quá nóng: nhiều người mẹ lo con bị lạnh, dễ viêm họng nên tìm cách ấp ủ bé quá nóng như mặc áo dài tay hoặc đắp chăn cho bé trong thời tiết mùa hè. Khi ấy, bé có khả năng dễ bị toát mồ hôi. Lượng mồ hôi này không được thoát ra bên ngoài, dễ hấp thu ngược lại cơ thể bé nên càng khiến bé có khả năng bị viêm họng.
Tránh thay đổi nhiệt độ đột ngột: việc bạn đưa bé từ môi trường nóng sang môi trường lạnh một cách đột ngột có thể khiến bé bị đau họng. Do đó, trước khi đưa bé từ trong phòng có điều hòa nhiệt độ ra bên ngoài, bạn nên chuyển bé sang một phòng khác có quạt mát khoảng 10 – 15 phút; cuối cùng, bạn mới nên đưa bé ra ngoài trời.
Không tắm sau khi bé vận động hoặc đổ nhiều mồ hôi: nếu bạn cho bé tắm ngay sau khi bé ra nhiều mồ hôi thì bé cũng dễ bị viêm họng hoặc mắc chứng cảm lạnh, do sự thay đổi thân nhiệt đột ngột.
Bạn nên lưu ý đến việc sử dụng bàn chải và cách vệ sinh răng, miệng cho bé. Những loại vi khuẩn cư trú trên bề mặt bàn chải có khả năng gây các chứng bệnh trong khoang miệng của bé. Trước mỗi lần đánh răng, bạn nên nhúng bàn chải của bé vào một cốc nước ấm, có pha muối nhạt. Cách này cũng giúp loại bỏ phần nào vi khuẩn gây bệnh có trong bàn chải. Sau khi bé đánh răng, bạn nên cho bé súc miệng bằng nước muối ấm, pha nhạt.
Hạn chế cho bé dùng đá lạnh, ăn kem hoặc uống nước lạnh. Đây được coi là một trong những món ăn khoái khẩu của các bé. Các loại nước uống và đồ ăn lạnh nếu được dùng thường xuyên sẽ gây chứng viêm họng cho bé.
Chú ý những kỳ nghỉ mát dành cho bé. Nếu ngâm mình trong bể bơi hoặc khu vực nước biển liên tục (nhiều giờ liền) có thể khiến các bé mắc bệnh về hô hấp.
Những tác nhân từ môi trường xung quanh như khói thuốc lá, khói than tổ ong, bụi bẩn, lông chó (mèo), phấn hoa… cũng khiến tình trạng viêm họng của bé trầm trọng hơn.
BS. NGUYỄN NGỌC LAN