Men gan cao- sát thủ cận kề

Men gan tăng cao là dấu hiệu của nhiều bất ổn trong cơ thể. Nếu không được kiểm soát kịp thời, bệnh tình sẽ nặng hơn, người bệnh thậm chí có nguy cơ tử vong. Điều đáng lưu ý, bệnh thường gặp ở những người uống nhiều rượu bia khiến dễ lầm tưởng nguyên nhân gây tăng men gan chỉ có bia rượu. Nhưng trong thực tế, men gan cao có thể gặp ở cả những người không hề uống rượu bia. Vậy làm thế nào để phòng và điều trị hiệu quả tình trạng men gan tăng cao?

Ai dễ bị tăng men gan?

Có nhiều nguyên nhân khác nhau dẫn đến việc men gan tăng cao, theo bác sĩ Văn Minh tăng men gan thường gặp ở người uống rượu, bia  và người bị viêm gan hoặc các bệnh lý khác của bệnh gan do dùng một số thuốc làm tăng men gan.

Lý giải về việc uống bia rượu khiến men gan tăng cao, Th,s. BS. Nguyễn Hồng Hà  cho rằng; Ai cũng có thể bị tăng men gan, trong đó dễ bị tăng men gan nhất là người uống nhiều bia rượu, nếu uống bia rượu ít, không liên tục, gan có đủ khả năng và thời gian để hoá giải chất độc này. Nhưng nếu uống quá nhiều và liên tục, lượng men gan không đủ để tham gia vào quá trình giải độc rượu. Lúc này chất aldehyd – độc chất được tạo ra từ rượu sẽ trực tiếp phá huỷ tế bào gan dẫn đến tăng men gan.

Còn viêm gan do bất kỳ nguyên nhân nào cũng làm cho men gan tăng cao đột biến nhưng viêm gan do các nhóm virut như A, B, C, E, D có mức độ tăng rất cao và thường gây ra tình trạng viêm cấp tính. Tổn thương gan do virut là loại tổn thương rất nguy hiểm vì sau khi virut xâm nhập tế bào gan chúng sinh sản rất nhanh, rất mạnh và phá hủy tế bào gan mà chúng xâm nhập càng lớn, cho nên lượng men gan giải phóng ra càng nhiều. Chính vì thế, trong các trường hợp viêm gan cấp tính hoặc viêm gan tối cấp hoặc ung thư gan thì lượng men gan tăng nhanh một cách đột biến.

Ngoài ra, người mắc các bệnh mạn tính phải sử dụng thuốc điều trị chuyên khoa dài ngày, người mắc các bệnh về đường mật như viêm đường mật, viêm túi mật, sỏi đường mật trong gan cũng khiến men gan tăng cao.

Men gan tăng cao “tố cáo” bệnh gì?

Gan là một cơ quan xử lý mọi chất độc khi vào cơ thể. Men gan là một loại enzyme nằm trong tế bào gan. Khi tế bào gan chết đi do quá trình lão hóa thì có một lượng men gan được phóng thích vào máu ở nồng độ dưới 40UI/L (chỉ số này gần như cố định ở người bình thường). Khi cao hơn các chỉ số này gọi là men gan cao.

Men gan cao phản ánh tình trạng tế bào gan đang bị tổn thương, gan đang bị viêm. Chỉ số men gan cao là dấu hiệu báo hiệu nhiều bệnh lý nghiêm trọng như viêm gan, ung thư gan, viêm cơ, viêm thận mãn, viêm túi mật, nhồi máu cơ tim, động kinh… Nếu không được điều trị sẽ dẫn đến viêm gan mạn tính, xơ gan, thậm chí gây ung thư gan, đồng thời giảm dần tuổi thọ, tăng tỷ lệ tử vong từ 21 đến 78%.

Đáng chú ý, nếu men gan tăng nhẹ dưới 2 lần thì người bệnh hầu như chưa có biểu hiện triệu chứng gì, nếu không đi xét nghiệm thì không biết được. Vì không có biểu hiện rõ rệt nên người bệnh chủ quan, không đi khám, không có chế độ ăn uống sinh hoạt hợp lý.

Trong các chỉ số men gan, AST (SGOT) và ALT (SGPT) là hai chỉ số chính giúp phản ánh tình trạng của tế bào gan. Hàng ngày, một số tế bào gan chết đi do quá trình lão hóa sẽ phóng thích vào máu một lượng men gan ở nồng độ dưới 40 U/L. Nếu men gan tăng từ 1-2 lần so với mức cho phép là mức độ nhẹ, tăng từ 2-5 lần là mức độ trung bình, tăng trên 5 lần giới hạn bình thường là mức độ nặng. Trong các trường hợp viêm gan cấp tính, men gan có thể tăng từ 10-20 lần.

Giải pháp nào giúp hạ men gan để có lá gan khỏe mạnh?

Trước thực trạng các bệnh về gan, tăng men gan gia tăng một cách báo động trong những năm gần đây, các chuyên gia đã khuyến cáo người dân nên thực hiện lối sống lành mạnh, hạn chế sử dụng các chất kích thích bia rượu, thuốc lá, uống nhiều nước mỗi ngày, sinh hoạt lành mạnh, tránh thức khuya. Ngoài ra, nên có chế độ tập luyện hợp lý, ăn uống cân bằng, ăn nhiều rau quả giàu vitamin. Bên cạnh đó, có thể sử dụng các thực phẩm có lợi cho gan như: đu đủ, củ cải, mướp đắng, gấc, lêkima và tỏi,…  giúp hạ men gan hiệu quả. Hiện các bác sĩ, chuyên gia cũng đã nỗ lực tìm ra giải pháp ứng dụng công nghệ sinh học để bào chế ra sản phẩm có nguồn gốc thiên nhiên phù hợp với thể trạng người Việt Nam giúp bảo vệ gan dễ sử dụng, tiện lợi.  Tuy nhiên, các chuyên gia cũng cảnh báo: khi đã biết mình bị tăng men gan, nên đi khám chuyên khoa để được xác định rõ bệnh và điều trị kịp thời, tránh những biến chứng, đặc biệt là bệnh viêm gan siêu vi B.

Minh Thắng