Mẹ em cho biết em bị sốt năm ngày qua, mới đầu em sốt cao lắm, kêu nhức đầu hoài, uống thuốc không giảm, tới chừng thấy cháu mệt và ói dữ quá nên mới đưa vào bệnh viện. Bác sĩ khám, cho làm xét nghiệm và chẩn đoán em Q. bị sốt xuất huyết Dengue có dấu hiệu cảnh báo ngày thứ 5. Mẹ em lo lắng hỏi bác sĩ làm sao nhận biết dấu hiệu nào là cảnh báo?
Bác sĩ giải thích cháu Q. sốt và ói nhiều, tay chân mát là những dấu hiệu quan trọng để biết bé đang ở giai đoạn cảnh báo trước khi bước vào biến chứng nguy hiểm của sốt xuất huyết.
Về chuyên môn, Sốt xuất huyết Dengue có dấu hiệu cảnh báo bao gồm các triệu chứng của sốt xuất huyết Dengue, kèm theo các dấu hiệu cảnh báo sau: Vật vã, lừ đừ, li bì; Đau bụng vùng gan hoặc ấn đau vùng gan; Gan to > 2 cm; Nôn nhiều; Xuất huyết niêm mạc; Tiểu ít; Xét nghiệm máu: Hematocrit tăng cao, Tiểu cầu giảm nhanh chóng. Thời gian từ lúc xuất hiện dấu hiệu cảnh báo cho tới lúc biến chứng nặng của bệnh như sốc, xuất huyết nặng, suy tạng… được tính bằng giờ, cho nên phát hiện sớm và can thiệp kịp thời rất quan trọng quyết định tới vấn đề sống còn của bệnh nhân.
Nguyên nhân của dấu hiệu cảnh báo là do cơ thể bắt đầu mất khả năng tự điều chỉnh khi cơ thể bị tổn thương như: Khi hiện tượng thất thoát huyết tương xảy ra quá nhiều, làm giảm tưới máu đến não, làm giảm cung cấp o xy cho não sẽ gây cho người bệnh có dấu hiệu vật vã, lừ đừ, li bì; đau bụng nhiều là do hiện tượng thất thoát huyết tương ra khỏi lòng mạch máu làm màng bao gan bị căng to ra gây đau vùng gan, bị tràn dịch màng bụng, xuất huyết trong đường tiêu hóa, viêm hạch mạc treo do siêu vi, tắc mạch máu nội tạng do rối loạn đông máu, tụ dịch sau phúc mạc quanh thận…. Xuất huyết nhiều là do rối loạn đông máu, suy tế bào gan, giảm tiểu cầu…
Do đó khi người bệnh được chăm sóc tại nhà hay đang nằm theo dõi tại bệnh viện, bà con mình luôn luôn theo dõi các dấu hiệu cảnh báo kể trên để báo với nhân viên y tế kịp thời. Để bà con khỏi quên, các cơ sở y tế cần in tờ rơi và tuyên truyền, giải thích trực tiếp cho bà con nắm chắc, rồi in thành bảng chữ to treo trên tường của buồng bệnh, động viên nguời nhà và người bệnh hợp tác với thầy thuốc cùng chăm sóc và điều trị tốt nhất cho bệnh nhân sốt xuất huyết.
BS. Nguyễn Thành Úc