Theo YHCT, bệnh rối loạn tiền đình thuộc phạm vi chứng huyễn vựng. Huyễn vựng là chứng bệnh làm cho đầu váng, mắt hoa, trời đất quay cuồng như ngồi trên chiếc xuồng, đứng dậy thì muốn té… Dưới đây, chúng tôi xin giới thiệu một số bài thuốc điều trị bằng y học cổ truyền tùy theo từng thể bệnh để bạn đọc tham khảo:
Huyễn vựng do hư chứng
Biểu hiện: đầu và mắt choáng váng, bệnh xảy ra chậm nhưng kéo dài liên miên, tâm hồi hộp, tinh thần mệt mỏi, tứ chi lạnh, mất ngủ, trí nhớ kém, mắt không nhìn rõ rệt, buồn nôn, mạch thường tế nhược, vô lực, rêu lưỡi trắng.
Bài thuốc: thục địa 12g, hoài sơn 12g, sơn thù 10g, đan bì 12g, bạch linh 12g, trạch tả 12g, kỷ tử 10g, cúc hoa 10g, bạch thược 12g, hà thủ ô 10g, thạch quyết minh 10g, mẫu lệ 12g. Sắc uống ngày một thang.
Huyễn vựng do thực chứng
Biểu hiện: chứng huyễn vựng đến khá nhanh và nặng, có khi xảy ra từng cơn, ngực bụng bị đầy và bứt rứt, buồn nôn, đầu, mắt choáng váng đến nỗi không ngồi dậy được. Tâm phiền, miệng đắng, mất ngủ nhiều mộng mị, đau buốt thắt lưng, mặt đỏ, mạch huyền hoạt hoặc huyền sác, lưỡi đỏ, rêu vàng.
Bài thuốc:
Nếu là do can nhiệt thịnh thì dùng bài Thiên ma câu đằng ẩm gia giảm: thiên ma 8g, câu đằng 12g, thạch quyết minh 12g, ngưu tất 12g, đỗ trọng 12g, tang ký sinh 12g, hoàng cầm 12g, chi tử 10g, đan bì 12g, long đởm thảo 10g, long cốt 8g, mẫu lệ 10g. Sắc uống ngày một thang.
Nếu là do đàm trọc ứ trệ thì dùng bài Bán hạ bạch truật thiên ma thang: bán hạ 10g, trần bì 10g, bạch linh 12g, cam thảo 6g, bạch truật 12g, trạch tả 12g, thiên ma 10g, chỉ thực 10g, sinh khương 3 lát. Sắc uống ngày một thang.
Chế độ sinh hoạt ăn uống
Chú ý giữ tinh thần thanh thản, không lo nghĩ, không buồn phiền, không tức giận, không sợ hãi.
Chế độ sinh hoạt, nghỉ ngơi điều độ, không lao động và học tập quá sức; chế độ ăn thanh đạm, ăn nhiều rau xanh, trái cây, các loại đậu, không ăn nhiều chất béo, cay nóng (ớt, tiêu, mỡ động vật, thức ăn xào, rán…), các chất kích thích (rượu, bia, thuốc lá) vì các loại này dễ sinh đàm nhiệt.
Ngoài ra, có một số món ăn tốt trong điều trị bệnh:
Trà trần bì: trần bì 10g, trà 5g hãm uống thay nước hàng ngày.
Nước sắc râu ngô: râu ngô 30g, cho nước 300ml sắc còn 150ml, uống lúc đói (trị đàm ẩm).
Mộc nhĩ trắng 15g (mộc nhĩ ngâm nước một đêm cho nở), thịt lợn nạc 50g, táo đỏ 10 quả gia nước hầm chín, ăn hàng ngày (trị chứng hư huyễn).
BS. Trần Mạnh Tâm