Đau thắt ngực là dấu hiệu của hệ động mạch vành nuôi tim bị tạm nghẹt do xơ vữa hẹp lại, nên máu không lưu thông để nuôi tim, làm cơ tim thiếu máu, thiếu oxy. Do động mạch vành bị co thắt, nên người bệnh cảm thấy đau như bị ép hoặc thắt chặt ở sau xương ức hoặc vùng trước tim.
Cơn đau thắt ngực thường xảy ra sau bữa ăn thịnh soạn có nhiều mỡ và muối, sau cuộc tranh luận căng thẳng tinh thần hoặc làm việc ngoài trời lạnh… Nếu cơn đau thắt ngực không được ngăn chặn và mức độ đau còn tăng lên có thể dẫn đến nhồi máu cơ tim, rất nguy hiểm cho tính mạng người bệnh. Chính vì vậy, cần đề phòng cơn đau thắt ngực.
Càng ăn ít chất béo, muối càng tốt
Ăn ít chất béo, ít muối, vì ăn quá nhiều các chất trên có thể gây ra cơn đau do làm tăng ngay huyết áp. Trong ăn uống, người ta lưu ý: không ăn quá 170g thịt, hải sản hay thịt gà vịt mỗi ngày; chỉ nên ăn thịt nạc; không ăn da gà, vịt; không ăn gan tim thận vì chứa nhiều cholesterol; dùng dầu thực vật với lượng vừa phải; chỉ dùng sữa và các sản phẩm sữa đã tách bơ; nên tăng lượng trái cây rau tươi và ngũ cốc hàng ngày.
Nếu có huyết áp cao phải không chế huyết áp ở mức bình thường. Béo mập phải giảm cân dần dần bằng ăn uống hợp lý kèm luyện tập thể dục thể thao vừa sức. Nếu có bệnh đái tháo đường kèm thì phải tích cực chữa trị bằng chế độ ăn, luyện tập và thuốc. Sinh hoạt phải có nề nếp, sống vui tươi, tránh suy tư, căng thẳng quá mức về mặt tinh thần.
Tập luyện thể dục – thể thao rất quan trọng đối với người bị đau thắt ngực
Bỏ hút thuốc lá
Đây là biện pháp rất tốt vì :
– Hút thuốc làm tăng chất CO (carbon monoxide) chiếm chỗ chất oxy và vì chứng đau thắt ngực do mạch bị tắc, tim thiếu oxy, nên hút thuốc lá gây đau thắt ngực. Người ta ghi nhận cơn đau thắt ngực giảm đi ở người bỏ hút thuốc lá.
– Hút thuốc làm cho các tiểu cầu dính vào nhau nên làm tăng tắc nghẽn mạch máu.
– Hút thuốc làm giảm tác dụng của thuốc trị bệnh.
– Hút thuốc làm tăng tỉ lệ tử vong gấp đôi so với bệnh nhân cùng mắc chứng đau thắt ngực mà bỏ hút thuốc.
Tập luyện thể dục – thể thao
Có giả thuyết rằng, người bị đau thắt ngực không nên tập luyện thể dục – thể thao vì nó làm kích thích tim và dẫn tới đau thắt ngực. Thực sự không phải vậy. Các nhà khoa học thấy rằng, tập luyện thể dục – thể thao rất quan trọng đối với người bị đau thắt ngực. Tập luyện là một cách giải trừ sự căng thẳng, giảm cân, giảm nhịp tim, hạ huyết áp, tăng tuần hoàn bàng hệ ngay trong tim. Tập luyện giúp cơ bắp hút được nhiều khí oxy nên làm giảm lượng công việc của quả tim đáng lý phải làm để tải cùng số lượng oxy đó đến cơ bắp.
Phải tập luyện đều đặn, từ từ, lâu dài, nhẹ nhàng vừa với sức mình (không đòi hỏi gắng sức) và phải phối hợp với chế độ ăn thích hợp thì mới mang lại hiệu quả. Chế độ ăn thích hợp ở đây là không dùng mỡ, sườn non, bơ, kem, không ăn đồ chiên xào có nhiều muôi. Ăn nhiều rau quả hạt.
Kiên trì tập luyện với ăn kiêng nghiêm ngặt sẽ làm huyết áp hạ, cholesterol máu giảm, và cơn đau thắt ngực sẽ giảm. Trong các môn thể dục thể thao thì đi bộ là hợp lý nhất. Nên đi bộ hàng ngày, tốc độ không nhanh lắm, khoảng 5km/giờ, ít nhất 5 ngày /tuần. Đi bộ còn làm giúp gắn kết canxi vào xương giúp xương chắc khỏe. Cũng có thể tập các môn như: Thái cực quyền, Thái cực trường sinh đạo, Bát đoạn cẩm thiếu lâm, Yoga, bơi lội, khí công dưỡng sinh…
Khi có dấu hiệu rối loạn như cùng tập luyện ở mức độ đó như thường ngày, hoặc tập ít hơn, hoặc đang nghỉ ngơi lại thấy đau thắt ngực không như trước đây thì phải đi bệnh viện khám ngay để được xử trí kịp thời.
BS. NGÔ VĂN TUẤN