Viêm bàng quang là một bệnh lý thường gặp ở phụ nữ. Ở nhiều người tình trạng này còn thường xuyên tái phát khiến ảnh hưởng nhiều tới chất lượng cuộc sống. Phẫu thuật tạo hình lỗ tiểu cho phép chữa khỏi hoàn toàn, chấm dứt tình trạng viêm bàng quang tái phát trên 89% các trường hợp.
Viêm bàng quang là bệnh lý hay gặp nhất ở phụ nữ, hầu như bất kỳ ai cũng từng gặp ít nhất một lần trong đời. Cấu tạo giải phẫu bộ phận tiết niệu sinh dục ngoài đặc biệt của phụ nữ là yếu tố thuận lợi cho viêm bàng quang: niệu đạo ngắn, gần âm đạo và hậu môn. Thêm nữa, với thiên chức sinh đẻ và nhất là những thay đổi nội tiết, đặc biệt ở giai đoạn mãn kinh dẫn đến những thay đổi giải phẫu, sinh lý bộ phận sinh dục ngoài; ngoài ra, những dị dạng bẩm sinh tiết niệu sinh dục là nguyên nhân của những đợt viêm bàng quang tái phát nhiều lần.
Triệu chứng của viêm bàng quang
Mỗi đợt viêm bàng quang điển hình thường kéo dài từ 3 – 5 ngày, thể hiện bằng tiểu buốt với cảm giác bỏng rát dọc niệu đạo trong hoặc sau khi đi tiểu; phải liên tục đi tiểu nhiều lần nhưng mỗi lần chỉ ra được một chút nước tiểu; cảm giác tiểu gấp với nhu cầu phải tiểu tiện khẩn cấp đôi khi nếu không đi kịp sẽ són tiểu ra quần; nước tiểu đục và có mùi hôi; có thể tiểu ra máu ở cuối bãi; đau vùng bụng dưới… thông thường trong viêm bàng quang bệnh nhân thường không sốt.
Sơ đồ cơ quan sinh dục – tiết niệu nữ.
Xét nghiệm nước tiểu nên lấy của lần đi tiểu đầu tiên vào buổi sáng. Kết quả xét nghiệm cho thấy có nhiều bạch cầu, hồng cầu trong nước tiểu. Cấy nước tiểu cho phép xác định chính xác loại vi khuẩn (thường là E.Coli) và qua đó tìm ra mức độ hiệu quả của kháng sinh đối với vi khuẩn đó để có lựa chọn điều trị tối ưu.
Các đợt viêm bàng quang ở những phụ nữ này thường xảy ra một vài ngày sau quan hệ tình dục, tuy nhiên đây không phải là bệnh lây truyền qua đường tình dục mà chỉ là viêm bàng quang do vi khuẩn thông thường ngược dòng từ niệu đạo vào bàng quang. Y văn thế giới đã gọi đây là những đợt “Viêm bàng quang của tuần trăng mật” (Cystite de la lune de miel) để mô tả những đợt viêm bàng quang tái phát, hay gặp sau giao hợp, ở phụ nữ trẻ có dị tật lỗ tiểu. Trong thực tế cuộc sống hàng ngày, bệnh lý này thậm chí đã gây những hiểu lầm dẫn đến mâu thuẫn gia đình vì người phụ nữ nghi ngờ người chồng là nguyên nhân lây bệnh tình dục cho mình. Một số phụ nữ khác lại có tâm lý trốn tránh quan hệ vợ chồng vì sợ rằng sau đó mình lại bị hành hạ bởi viêm bàng quang.
Tác hại khôn lường của viêm bàng quang tái phát
Việc điều trị cho đợt viêm bàng quang cấp tính rất đơn giản và luôn đạt kết quả tốt với kháng sinh phù hợp và uống nhiều nước.
Thế nhưng, với viêm bàng quang tái phát nhiều lần lại đặt ra vấn đề phức tạp: không chỉ đơn thuần là việc chị em phải thường xuyên chịu đựng những đợt đau đớn, phiền phức này mà quan trọng và nguy hiểm hơn là tình trạng kháng thuốc chắc chắn sẽ xảy ra khi phải sử dụng kháng sinh thường xuyên, dẫn đến sự bế tắc trong điều trị nếu xảy ra bất cứ bệnh nhiễm khuẩn nào khác như viêm phổi, viêm đường ruột… Do vậy, vấn đề cốt lõi đặt ra là phải tìm ra nguyên nhân để điều trị triệt để, tận gốc viêm bàng quang tái phát – đồng nghĩa với việc dự phòng nguy cơ kháng kháng sinh.
Nguyên nhân gây viêm bàng quang tái phát ở phụ nữ
Nguyên nhân thường gặp nhất của viêm bàng quang tái phát ở phụ nữ là tình trạng hẹp lỗ tiểu (Stenose meatique) gây ra luồng xoáy nước tiểu ngược chiều kéo theo vi khuẩn có sẵn ở lỗ tiểu và niệu đạo vào bàng quang (Reflux urethrovesical). Tình trạng này lại tăng nặng hơn sau quan hệ tình dục do động tác giao hợp góp phần đẩy chất tiết trong các tuyến nhỏ kéo theo vi khuẩn ẩn nấp trong đó vào lòng niệu đạo, sau đó hiện tượng trào ngược nước tiểu từ niệu đạo vào bàng quang kéo theo số lượng lớn vi khuẩn sẽ gây viêm bàng quang. Chính do vậy mà dấu hiệu điển hình của viêm bàng quang tái phát do hẹp lỗ tiểu là các đợt viêm thường xảy ra sau giao hợp. Nếu có biểu hiện đó, bệnh nhân cần được khám để phát hiện các bất thường của bộ phận sinh dục ngoài như hẹp lỗ tiểu hoặc lỗ tiểu lệch thấp nằm trong lòng âm đạo, túi thừa niệu đạo…
Hẹp lỗ tiểu hay gặp nhất ở phụ nữ mãn kinh hoặc tiền mãn kinh, do nội tiết tố nữ giảm thấp gây khô, teo nhỏ bộ phận sinh dục ngoài. Ngoài ra cũng có thể gặp ở phụ nữ trẻ, do dị tật bẩm sinh.
Phẫu thuật tạo hình lỗ tiểu được thực hiện như thế nào?
Với gây tê tại chỗ, phẫu thuật viên sử dụng kỹ thuật tạo hình Y-V plastie để mở rộng lỗ tiểu sau đó nong niệu đạo đạt đến kích thước của ống nong 24Ch. Thời gian nằm viện 1 ngày.
Với phụ nữ bị viêm bàng quang tái phát (>3 lần/1 năm), ngoài việc khám nghiệm thông thường (hỏi bệnh, xét nghiệm nước tiểu, siêu âm), cần phải khám tại chỗ để loại trừ các dị dạng bất thường của bộ phận sinh dục tiết niệu giúp việc điều trị dứt điểm viêm bàng quang tái phát.
BS. Lê Sĩ Trung
