Mặc dù chưa đến Tết Trung thu nhưng hiện nay tại các cửa hàng, đại lý bánh kẹo đã bày bán bánh nướng, bánh dẻo đủ các vị, cho mọi đối tượng từ người già đến trẻ nhỏ và cả người mắc bệnh mạn tính. Tuy nhiên, mua hay sử dụng bánh Trung thu đảm bảo an toàn vệ sinh thực phẩm và tốt cho sức khỏe thì không phải ai cũng biết tường tận.
Thành phần dinh dưỡng của bánh Trung thu
Một chiếc bánh dẻo nhân thập cẩm khoảng 170g, cung cấp 566Kcal, 16,3g đạm, 6,6g lipid, 110,2g glucid; 1 bánh dẻo 1 trứng đậu xanh khoảng 176g cung cấp 648Kcal (năng lượng gấp 2 – 2,5 lần bát phở bò). Còn trong 1 cái bánh nướng 176g thập cẩm cung cấp 706Kcal, 18g đạm, 31,5g lipid và 87,5g glucid; 1 chiếc bánh nướng đậu xanh 1 trứng 176g cung cấp 648Kcal, 19,5g protid, 27,5g lipid, 80,6g glucid. Lượng bột đường có trong 1 chiếc bánh dẻo/1 bánh nướng bằng 2 – 3 bát cơm (1 bát cơm 258g), đường lại chủ yếu ở dạng đường hấp thu nhanh gây tăng đường huyết nhanh.
Cần kiểm soát tốt việc ăn bánh Trung thu để phòng tránh thừa cân béo phì cho trẻ.
Nguy cơ khi sử dụng bánh Trung thu
Với trẻ thừa cân, béo phì: Nếu ăn quá nhiều, trẻ thừa cân/béo phì hoặc trẻ rối loạn dung nạp glucose có thể gây ra đái tháo đường.
Với trẻ biếng ăn: Khi ăn 1 miếng bánh vào lúc đói, đường huyết tăng sẽ làm trẻ mất cảm giác thèm ăn trong bữa chính và càng làm trẻ chán ăn, gây nên suy dinh dưỡng.
Ngộ độc: Phần lớn chất béo trong bánh từ thịt mỡ là loại chất béo no gây nhiều tác hại; chất béo lấy từ hạt dưa, hạt điều, vừng là có chút acid béo không no có lợi. Lượng chất béo trong 1 chiếc bánh Trung thu bằng 1 – 2 lần lượng chất béo trong 1 bát phở bò/phở gà. Chất đạm trong bánh nướng khá cao, thường là đạm động vật, nếu bảo quản không tốt chúng dễ bị ôi, mốc gây ra ngộ độc. Các vitamin trong bánh không nhiều, đồng thời khi chế biến và bảo quản cũng đã hao hụt đáng kể.
Mức độ an toàn thực phẩm không đảm bảo: Bánh Trung thu là một sản phẩm có đa dạng các loại thực phẩm, gia vị, phụ gia thực phẩm (chất tạo màu, chất bảo quản, chất chống mốc)… Từng loại nguyên liệu đều có nguy cơ mất an toàn thực phẩm như thực phẩm bị ôi thiu, thực phẩm nhiễm các loại nấm mốc, vi khuẩn gây bệnh (nấm mốc, tụ cầu, tả, lỵ,…), nhiễm hóa chất độc hại (chất tăng trọng, kháng sinh, chất bảo quản, hóa chất bảo vệ thực vật, chất tạo màu cấm sử dụng,…). Việc không kiểm soát được nguyên liệu, khi chế biến không đảm bảo quy trình về vệ sinh làm cho sản phẩm dễ bị ô nhiễm có nguy cơ gây ngộ độc thực phẩm cấp tính, mạn tính, bệnh truyền qua thực phẩm và làm ảnh hưởng đến sức khỏe, tính mạng người tiêu dùng.
Sử dụng bánh Trung thu đúng cách thế nào?
Đối với trẻ em: Bánh Trung thu thường khó tiêu do có nhiều chất béo, chất đạm động vật, chỉ cho trẻ ăn một miếng (1/8 chiếc bánh) sau bữa ăn là đủ. Bánh dẻo dễ dính vào răng gây sâu răng, khi trẻ ăn xong cần súc miệng ngay. Với trẻ béo phì, nên giới hạn lượng bánh được ăn trong ngày, khẩu phần ăn trong ngày sẽ trừ bớt phần do bánh cung cấp. Nếu ăn 1/2 bánh dẻo/bánh nướng thì trong ngày phải bớt đi khoảng 1 bát cơm và lượng thức ăn tương ứng, đồng thời tăng lượng rau xanh để tống chất béo ra ngoài và ngăn ngừa đường huyết tăng nhanh. Nếu không giảm ăn thì cần đi bộ thêm 30 phút để tiêu hao bớt năng lượng dư thừa.
Với người mắc bệnh mạn tính liên quan đến dinh dưỡng: Nên lựa chọn các sản phẩm dùng cho người ăn kiêng ít đường và ít chất béo, mặc dù vậy vẫn phải ăn rất hạn chế để kiểm soát bệnh.
Ðể đảm bảo an toàn thực phẩm, người tiêu dùng cần chú ý các tiêu chí sau:
Về nhãn mác: Sản phẩm phải có nguồn gốc rõ ràng, có tên của cơ sở sản xuất, địa chỉ nơi sản xuất, có hướng dẫn sử dụng và bảo quản,…Ðặc biệt, sản phẩm có ngày sản xuất, có thời hạn sử dụng, tốt nhất là sử dụng sản phẩm mới xuất xưởng.
Về chất lượng: Người tiêu dùng lựa chọn sản phẩm không bị giập nát, biến dạng, bao bì không rách nát, không có màu sắc khác thường, không có mùi khác lạ. Không lựa chọn, mua sản phẩm trôi nổi, không rõ nguồn gốc.
BS. Nguyễn Văn Tiến (Viện Dinh dưỡng Quốc gia)
