Bệnh thiếu máu não còn gọi thiểu năng tuần hoàn não, hay gặp ở người cao tuổi. Bệnh không chỉ ảnh hưởng tới sinh hoạt, công việc mà dễ dẫn tới tai biến mạch máu não. Bệnh thường diễn ra rất nhanh chỉ trong vài giây đôi khi kéo dài đến vài giờ. Các triệu chứng của bệnh tùy thuộc vào mức độ thiếu máu của động mạch não nhưng thường gặp nhất là vắng ý thức nhất thời, chóng mặt, rối loạn thăng bằng, giảm hoặc mất thị lực tạm thời một bên mắt, liệt nhẹ nửa người, rối loạn cảm giác, khó nói, rối loạn ngôn ngữ nhất thời…
Có nhiều nguyên nhân dẫn tới thiểu năng tuần hoàn não: Các động mạch não bị hẹp có thể do xơ vữa lòng mạch, dị dạng bẩm sinh; bị chèn ép do khối u, thoái hóa các đốt sống cổ. Cũng có khi mạch máu bị tắc, bán tắc do cục máu đông trong lòng mạch; do không được cung cấp đủ oxy: khi mạch máu không bình thường, không thông suốt, não không được cung cấp đủ máu. Đây là nguyên nhân thường được chú ý tới.
Theo Đông y, thiểu năng tuần hoàn não có các thể sau:
Thể can dương thượng cang: do can dương thịnh bốc lên bên trên gây nên chóng mặt, hoặc do tình chí không thư thái, uất ức lâu ngày khiến can âm bị hao tổn, can dương bị khuấy động bốc lên gây nên huyễn vựng; có khi thận âm hư tổn không dưỡng được can mộc dẫn đến can âm thiếu, can dương bốc lên gây nên.
 Bán hạ. |
Triệu chứng: chóng mặt, ù tai, đầu có lúc đau căng, khi tức giận thì đau tăng, ngủ ít, hay mơ, hay tức giận, miệng đắng, lưỡi đỏ, mạch huyền.
Dùng bài Thiên ma câu đằng ẩm: thiên ma 8g, câu đằng 12g, sơn chi 12g, thạch quyết minh (sống) 20g, đỗ trọng 10g, tang ký sinh 12g, ngưu tất 12g, ích mẫu thảo 12g, hoàng cầm 10g, dạ giao đằng 10g, phục thần 12g.
Sắc uống ngày 1 thang, chia uống 3 lần, sau ăn 30 phút.
Thể đờm trọc trung trở: Do ăn nhiều các thứ bổ béo làm cho tỳ vị bị tổn thương, chức vận hỏa bị rối loạn, thức ăn uống không hóa thành tán dịch mà biến thành đờm thấp, đờm thấp ứ trệ khiến thanh dương không thăng, trọc âm không giáng, gây nên.
Triệu chứng: Chóng mặt và nặng đầu, bụng đầy, buồn nôn, ăn ít, ngủ li bì, lưỡi trắng, mạch nhu, hoạt.
Dùng bài Bán hạ bạch truật thiên ma thang: bán hạ 8g, bạch truật 12g, cam thảo 4g, phục linh 12g, thiên ma 8g, trần bì 8g, sắc uống ngày 1 thang.
Ăn ít thêm ạch đậu khấu để khai vị. Tai ù thêm thạch xương bồ, thông bạch để thông dương, khai khiếu.
 |
Thể thận tinh bất túc:
Do từ bẩm sinh thận đã bị bất túc hoặc do lao động nặng nhọc, phòng dục quá mức khiến cho thận bị tiêu hoa, tinh tủy không đủ, không nuôi dưỡng được cho não, mà theo YHCT não là bể của tủy.
Triệu chứng:Váng đầu, mệt mỏi, hay quên, lưng đau, gối mỏi, tai ù, mất ngủ, di tinh, chân tay lạnh, lưỡi nhạt, mạch trầm tế.
Dùng bài Hữu quy hoàn: Thục địa 24g, sơn dược 16g, sơn thù 12g, câu kỷ tử 16g, đỗ trọng 16g, đương quy 16g, thỏ ty tử 16g, phụ tử 4g, nhục quế 4g, lộc giác giao 12g. Sắc uống ngày 1 thang chia uống 3 lần trong ngày.
Thể khí huyết đều hư:Do bệnh lâu không khỏi, khí huyết hao tổn, hoặc sau khi mất máu, bệnh chưa phục hồi, hoặc tỳ vị hư nhược không vận hoá thức ăn được để sinh ra khí huyết dẫn đến khí huyết đều hư, khí hư thì dương yếu, huyết hư thì não không được nuôi dưỡng đều gây nên.
Triệu chứng: Chóng mặt, hoa mắt, sắc mặt nhợt, môi nhạt, móng tay móng chân nhạt, hồi hộp, mất ngủ, mệt mỏi, biếng nói, biếng ăn, lưỡi nhợt, mạch tế nhợt.
Dùng bài Quy tỳ thang giai giảm: bạch linh 12g, hoàng kỳ 12g, nhân sâm 10g, long nhãn 12g, bạch truật 12g, hổ phách 4g, thần sa 4g, viễn chí 8g, toan táo nhân 4g, đương quy 10g, mộc hương 6g, cam thảo 6g. Sắc uống ngày 1 thang, chia 3 lần trong ngày, sau ăn 30 phút.
Lương y Hoài Vũ