Sau đây là một số bài thuốc hữu hiệu trị chứng này theo từng nguyên nhân.
Mã đề thảo.
Vàng da do bị tắc đường dẫn mật
Nguyên nhân do viêm nhiễm, do giun, do sỏi, do tắc cho nên túi mật căng to, áp lực tăng lên. Người bệnh có biểu hiện đau vùng gan, đau điểm túi mật, có khi đau quặn, đau dữ dội, bệnh nhân quằn quại, lăn lộn, da vàng nước tiểu vàng. Nguyên tắc chữa trị: Chống viêm, thông mật, bài thạch. Dùng một trong các bài:
Bài 1: Ích mẫu 12g, nhân trần 12g, đinh lăng 20g, kim tiền thảo 16g, lá tre 16g, rau mã đề 16g, trần bì 10g, trinh nữ 16g, rễ bí đỏ 16g. Sắc uống ngày 1 thang, sắc 3 lần uống 3 lần. 7 – 10 ngày là 1 liệu trình. Công dụng: bài thạch, thông suốt ống dẫn mật thì chứng vàng da khỏi dần.
Bài 2: Bồ công anh 20g, đinh lăng 20g, mã đề thảo 16g, cây chó đẻ (diệp hạ châu) 16g, trần bì 12g, chỉ xác 10g. Sắc uống ngày 1 thang, sắc 3 lần uống 3 lần. Công dụng: thông lợi mật, chống viêm.
Bài 3: Uất kim 10g, đại hoàng 6g, nhân trần 10g, xa tiền 12g, kim ngân hoa 10g, cỏ mực 16g, rau má 20g, chi tử 10g, xích thược 10g, cát căn 12g, trần bì 12g. Sắc uống ngày 1 thang, sắc 3 lần uống 3 lần. Công dụng: thông mật, chống viêm, giảm đau rất nhanh.
Vàng da do can khí uất kết
Người bệnh có triệu chứng: da vàng tối sạm, đau tức hạ sườn phải, đại tiện táo, khó ngủ, ăn kém, tinh thần mệt mỏi. Nguyên tắc điều trị là thanh nhiệt hóa thấp, thư can, giải uất. Dùng một trong các bài:
Bài 1: Ngân hoa 10g, liên kiều 10g, hạ liên châu 12g, củ đợi 12g, bạch thược 12g, chi tử 12g, mã đề thảo 20g. Sắc uống ngày 1 thang, sắc 3 lần uống 3 lần.
Bài 2: Nhân trần 10g, rau má 20g, hương phụ 10g, sài hồ 10g, đan sâm 10g, đinh lăng 12g, củ đợi 12g, cỏ mần trầu 16g, ngân hoa 10g, cỏ mực 16g, cam thảo 12g. Sắc uống ngày 1 thang, sắc 3 lần uống 3 lần.
Vàng da do viêm gan virut
Người bệnh có triệu chứng sốt, đau đầu (thường đau ở đỉnh đầu), gan to, mật độ mềm, đau nhẹ vùng gan, cảm giác nặng tức, da, niêm mạc, mắt vàng, nước tiểu vàng. Nguyên tắc điều trị: chống viêm, thanh nhiệt, dưỡng gan. Dùng một trong các bài thuốc:
Bài 1: Nhân trần 10g, cam thảo đất 16g, củ đợi 12g, rau diếp cá 20g, bồ công anh 16g, chỉ xác 10g, trần bì 10g, bạch thược 12g, râu ngô 12g, chi tử 12g, nam hoàng bá 16g. Sắc uống ngày 1 thang, sắc 3 lần uống 3 lần. Công dụng: chống viêm, thanh nhiệt, nhuận gan.
Bài 2: Mã đề thảo 20g, cỏ mực 20g, nhân trần 16g, nam hoàng bá 16g, bạch thược 12g, khởi tử 12g, hoàng cầm 12g, đương quy 12g, sa sâm 12g, huyền sâm 10g, trần bì 10g, nghệ vàng 10g, râu ngô 10g. Ngày 1 thang, sắc 3 lần uống 3 lần. 15-20 ngày là 1 liệu trình. Công dụng: chống viêm, thanh nhiệt, hòa can, cải thiện chức năng gan mật.
Bài 3: Hạ liên châu 16g, củ đợi 12g, rau má 20g, bạch thược 12g, đương quy 12g, sài hồ 10g, cỏ mực 16g, ngân hoa 12g, liên kiều 10g, lá đinh lăng 20g. Sắc uống ngày 1 thang, sắc 3 lần uống 3 lần.
Lương y Đình Thuấn
