Sốt phát ban là bệnh rất thường gặp ở trẻ em, nhất là trẻ thuộc nhóm tuổi từ 6 – 36 tháng tuổi. Đây là giai đoạn trẻ có sức đề kháng rất kém vì lượng kháng thể tự nhiên của mẹ truyền cho trẻ đã giảm xuống đáng kể trong khi hệ miễn dịch của trẻ chưa hoàn thiện.
Hầu hết những nguyên nhân gây sốt phát ban cho trẻ là những virut lành tính, nếu được chăm sóc tốt bệnh có thể tự lành sau 5 – 7 ngày. Bệnh lây từ người sang người bằng tiếp xúc trực tiếp với chất tiết đường mũi họng của bệnh nhân hoặc có thể lây truyền qua các hạt nước bọt của bệnh nhân được khuếch tán trong không khí, do đó bệnh có thể lây lan rất nhanh trong cộng đồng.
Trong y học cổ truyền, sốt phát ban thuộc phạm vi các chứng Phong chẩn, Phong sa với các chứng trạng được mô tả tương tự trong các y thư cổ. Về mặt trị liệu, căn bệnh này được người xưa chữa trị bằng nhiều biện pháp.
Ngưu bàng, kim ngân hoa… – vị thuốc phòng chống sốt phát ban.
Trong bài viết này, chúng tôi xin giới thiệu một số bài thuốc cụ thể để bạn đọc có thể tham khảo và vận dụng:
– Kim ngân hoa 10g, liên kiều 10g, ngưu bàng tử 10g, phòng phong 10g, trúc diệp 6g, bạc hà 6g, cát cánh 6g, cam thảo 6g, sắc uống. Nếu ho nhiều gia hạnh nhân; sốt cao gia cương tàm, đan bì; ngứa nhiều gia thuyền thoái; đại tiện táo gia qua lâu nhân; môi khô miệng khát gia lô căn, sa sâm; hầu họng sưng đau gia huyền sâm.
– Kim ngân hoa 10g, liên kiều 10g, kinh giới 6g, bạc hà 6g, ngưu bàng tử 6g, cát cánh 6g, đậu xị 4g, cam thảo 4g, lô căn 15g, sắc uống (liều lượng này dùng cho trẻ nhỏ, tùy theo lứa tuổi có thể tăng thêm cho hợp lý). Nếu sốt cao gia thạch cao 20g, tri mẫu 9g; ban nổi có sắc đỏ gia đan bì 10g, xích thược 10g; hạch nổi sưng to gia hạ khô thảo 10g, côn bố 10g; chảy máu cam gia bạch mao căn 10g, hoàng cầm 10g; ngực đầy tức khó chịu gia chi tử sao đen 10g.
– Kim ngân hoa 15g, huyền sâm 15g, thuyền thoái 6g, bạc hà 9g, sinh thạch cao 24 – 45g (dưới 2 tuổi 24g, 2 – 5 tuổi 30g, trên 5 tuổi 45g), tử thảo 9 – 15g (ban sắc đỏ nhạt 9g, ban sắc đỏ sẫm 15g), sắc uống mỗi ngày 1 thang. – Kim ngân hoa 8g, liên kiều 8g, kinh giới tuệ 5g, ngưu bàng tử 5g, cát cánh 5g, bạc hà 4g, trúc diệp 4g, cát căn 6g, thăng ma 6g, cam thảo 8g, sắc uống. Nếu sốt cao, môi khô miệng khát gia sinh thạch cao 15g, sài hồ 6g; hầu họng sưng đỏ đau gia bản lam căn 10g, thuyền thoái 3g, huyền sâm 6g, xạ can 6g; ngứa nhiều gia câu đằng 6g, địa phu tử 6g; ban nổi sắc nhạt gia phòng phong 6g; mắt đỏ gia hoàng cầm 6g, cúc hoa 10g; ho ít đờm gia tiền hồ 6g, tang diệp 6g, hạnh nhân 6g; hạch sưng to gia hạ khô thảo 10g, bối mẫu 6g.
Thạc sĩ Hoàng Khánh Toàn