Theo y học cổ truyền, nguyên nhân khiến sản phụ đau bụng sau sinh thường do huyết thiếu, khí nhược, huyết ứ, do hàn (lạnh). Xin giới thiệu một số bài thuốc có tác dụng bổ khí huyết, thuận khí hành trệ, ôn trung tán hàn, hoạt huyết, giảm đau. Tùy từng trường hợp mà áp dụng cụ thể:
Đau bụng sau khi sinh do lạnh: Dùng một trong các bài thuốc sau:
Bài 1: Gừng 3g, tiêu sơn tra 30g, đường đỏ 30g. Tất cả cho vào chén chế nước sôi vào, đậy nắp ngâm khoảng 10 phút là dùng được.
Gừng, sơn tra, đường đỏ là những vị thuốc chữa đau bụng sau sinh.
Bài 2: Gừng sấy, xuyên khung, mỗi thứ 3g, đương quy, đào nhân mỗi thứ 9g. Tất cả sắc lấy nước uống, mỗi ngày 1 thang, mỗi thang chia uống làm 2 lần.
Đau bụng sau khi sinh do khí huyết hư: Dùng bài thuốc:
Gừng, đương quy, mỗi vị 15g, thịt dê 250g. Cách làm: Thịt dê rửa sạch, thái miếng; đương quy, gừng, dùng vải thưa túm lại để chung với thịt dê, cho vào nồi, thêm 500ml nước, đun nhỏ nấu lửa cho đến khi thịt mềm, vớt bỏ thuốc, nêm gia vị vừa đủ. Mỗi ngày ăn 1 lần, ăn liên tiếp 4 – 5 ngày. Công dụng: Làm ấm bụng, tán hàn, hoạt huyết, giảm đau. Có thể dùng kết hợp ngải cứu sao khô, bọc vào túi vài để chườm nóng vào bụng để giảm đau.
Đau bụng sau sinh đồ huyết ứ: Dùng một trong các bài thuốc sau:
Bài 1: Cây gai 120g, thái nhỏ, dùng rượu sao nóng, lấy vải gói lại chườm lên bụng, ngày làm 2 lần, dùng cho sản phụ bị đau bụng dưới, huyết ứ thành cục.
Bài 2: Đương quy 9g, xuyên khung 9g, đào nhân 9g, gừng rang 6g, cam thảo nướng 5g, ích mẫu thảo 9g, ngũ linh chi 9g, bồ hoàng 9g, sắc lấy nước uống.
Bài 3: Sơn tra 30g, đường đỏ 15g, sắc lấy nước uống, chữa đau bụng sau sinh do huyết ứ.
Bài 4: Đương quy 32g, đào nhân 12g, xuyên khung 12g, chích thảo 2g, bào khương 2g, sắc nước uống. Ngoài tác dụng chữa đau bụng sau sinh do huyết ứ bài thuốc này còn có tác dụng tăng tiết sữa cho sản phụ.
Lưu ý: Trong vài ngày sau sinh, sản phụ thường bị đau nhẹ ở bụng dưới do co tử cung, sản phụ không nên lo lắng và không cần dùng thuốc. Tuy nhiên nếu thấy một trong các triệu chứng: đau bụng nhiều ngày càng tăng, sốt, sản dịch có mùi hôi,… thì cần phải đến ngay cơ sở y tế chuyên khoa để xử trí kịp thời.
Bác sĩ Thuý Hường