Các chuyên gia dinh dưỡng và thực phẩm cho hay trong mâm cỗ ngày Tết của mỗi gia đình đều có nhiều món ăn đặc trưng không thể thiếu như: Bánh chưng, dưa hành, mứt, thịt, rượu… Các món ăn này tuy nhiều dinh dưỡng nhưng lại chưa phù hợp với những người mắc bệnh mạn tính.
Hơn nữa, ngày Tết nhiều gia đình mua thực phẩm về trữ lạnh, chế biến sẵn nhiều món ăn. Nếu bảo quản thức ăn không tuân thủ đúng quy trình vệ sinh an toàn thực phẩm sẽ làm phát sinh các bệnh lý về đường tiêu hóa ảnh hưởng nhiều đến sức khỏe.
Ăn quá đà, không đúng bữa: Dễ mắc bệnh về đường tiêu hóa
Theo TS Vũ Trường Khanh, Trưởng khoa Tiêu hoá (Bệnh viện Bạch Mai) lý giải, dịp Tết, mọi người có thời gian nghỉ ngơi nhiều hơn, thời gian làm việc, lao động chân tay giảm hơn, do đó nhu cầu năng lượng về cơ bản ít hơn so với ngày thường. Thế nhưng trên thực tế, việc cung cấp năng lượng thì ngược lại, các loại thực phẩm đặc trưng trong dịp Tết như: Bánh chưng, mứt, giò, thịt đông… lại có năng lượng rất cao. Chính chế độ ăn nhiều đường, nhiều béo, nhiều đạm động vật trong ngày Tết là thủ phạm cho việc tăng cân, gia tăng tái phát bệnh mạn tính.
Ăn quá nhiều lần, nhiều đạm… ngày Tết dễ dẫn đến nguy cơ mắc bệnh về đường tiêu hóa
Ở khoa Tiêu hóa (Bệnh viện Bạch Mai), thời điểm sát Tết, những bệnh nhân sức khoẻ ổn định đều được chỉ định về nhà ăn Tết với gia đình. Thế nhưng, theo TS Vũ Trường Khanh, có những bệnh nhân vừa được chỉ định ra viện, thì đến 30 Tết đã nhập viện trở lại. Nguyên nhân là sau khi xuất viện về nhà, bệnh nhân “mải vui” với những bữa tiệc rượu mà quên mất bệnh trong người. Do ăn uống quá đà khiến bệnh tình thêm nặng hơn. Vì vậy, trước Tết khoa thường vắng bệnh nhân nhưng sau Tết lại trở nên quá tải khiến các bác sĩ phải làm việc hết công suất.
Còn BS Nguyễn Trung Nguyên, Phụ trách Trung tâm chống độc (Bệnh viện Bạch Mai) đưa ra cảnh báo, ở thời điểm sau Tết Nguyên đán, có rất nhiều bệnh nhân nhập viện do rối loại tiêu hóa mà nguyên nhân thường do các gia đình có thói quen tích trữ thức ăn, thực phẩm để dùng trong mấy ngày Tết, thực phẩm chín sống lẫn lộn khiến cho thức ăn rất dễ bị nhiễm khuẩn… Thậm chí, thức ăn dùng không hết một lần, để qua nhiều ngày, hấp đi hấp lại, chiên tới chiên lui… cũng có thể gây đau bụng khi ăn.
“Bên cạnh đó, việc ăn uống thất thường, ăn quá nhiều, ăn không đúng bữa, ăn nhiều mỡ, nhiều đạm, uống nhiều rượu bia… đều là các tác nhân chính gây ra rối loạn tiêu hóa”- BS Nguyên nói
Không quên rau xanh trong bữa ăn ngày tết
Về bữa ăn ngày tết, chuyên gia dinh dưỡng BS Lê Thị Hải, Viện Dinh dưỡng quốc gia cho rằng, việc ăn uống khoa học sẽ là cách tốt nhất bảo đảm cho mỗi người có một năm mới vui vẻ, sức khoẻ dồi dào và hạnh phúc. Do vậy, BS Hải khuyến cáo ngày Tết dù bận rộn nhưng vẫn cần bảo đảm ăn đúng bữa. Đặc biệt, với trẻ em và người lớn tuổi hệ tiêu hóa làm việc không như những người trưởng thành càng phải được chăm sóc các bữa ăn và ăn đúng giờ.
Riềng với trẻ nhỏ, các bà mẹ cần cho trẻ ăn đủ nhu cầu cần thiết, ăn đúng bữa, ngủ đúng giờ, không cho trẻ ăn các thực phẩm dễ bị ôi thiu, nghi ngờ ôi thiu, thức ăn chế biến từ bữa trước… đề phòng bị tiêu chảy. Các gia đình hạn chế cho trẻ ăn bánh kẹo, uống các loại nước ngọt đặc biệt vào trước bữa ăn làm cho trẻ chán ăn.
Các chuyên gia dinh dưỡng khuyến cáo trong bữa ăn ngày Tết, các gia đình không nên thiếu rau xanh
Chuyên gia dinh dưỡng Lê Thị Hải cũng lưu ý thêm, các gia đình nên tăng cường thêm rau xanh trong ngày Tết. Chính nhờ việc tăng cường chất xơ sẽ góp phần hạn chế hấp thu chất béo. Hơn nữa, do ngày Tết thường ít vận động, nghỉ ngơi nhiều hơn nên mỗi người luôn chú ý khẩu phần ăn tổng thể trong ngày Tết phải ít hơn ngày đi làm.
“Riêng với những người bị thấp khớp, tiểu đường, tim mạch, cao huyết áp cần đặc biệt chú ý đến một chế độ ăn uống điều độ, phù hợp với tình trạng sức khỏe của mình nhưng không cần kiêng khem quá mức. Chẳng hạn, với người lớn tuổi, người béo phì, người mắc các bệnh tim mạch, tăng huyết áp, đái tháo đường… không nên ăn nhiều các món chứa nhiều muối, chất béo, bột đường. Chính vì vậy, các loại dưa muối, lạp xưởng, giò thủ, bánh chưng, bánh tét, thịt kho, da gà… dù khoái khẩu cũng nên hạn chế”- BS Hải nhấn mạnh
Cũng theo chuyên gia dinh dưỡng Lê Thị Hải, ngay cả những người thừa cân, rối loạn chuyển hóa mỡ cũng cần lưu ý là các món ăn này bởi vì chúng đều chứa nhiều chất béo không no không tốt cho tim mạch và lại khá mặn. Do đó, với những món ăn trên, chỉ nên dùng với một số lượng hạn chế khoảng 100g/ngày, thậm chí ít hơn nữa nếu các bệnh lý cao huyết áp, tim mạch vẫn chưa được điều trị ổn định.
Nếu biết cách lựa chọn thực phẩm hợp lý, ăn đúng bữa và khoa học thì mỗi người hoàn toàn có thể thưởng thức Tết với những món ăn truyền thống vừa ngon vừa bảo đảm an toàn cho sức khoẻ.
Thái Bình