Vitamin được biết đến từ năm 1905 khi các nhà nghiên cứu tìm hiểu về sữa đã cho rằng trong sữa có “một số chất không được công nhận … với số lượng rất nhỏ, cần thiết cho sự tăng trưởng và nuôi dưỡng bình thường”.
Năm 1912, trong khi đang nghiên cứu gạo, nhà nghiên cứu Casimir Funk đã tách một “yếu tố” hữu cơ mà ông miêu tả là amin (giống như axit amin). Bởi vì nó rất quan trọng với cuộc sống, nên ông kết hợp hai từ lại, cho ra thuật ngữ vitamin.
Vitamin có vai trò quan trọng đối với sự sống, tuy nhiên nhận biết việc chúng ta thiếu hụt Vitamin hay không lại là việc không đơn giản (nếu ko làm các xét nghiệm). Viện Y học ứng dụng Việt Nam đã tổng hợp và gửi đến các bạn thông tin về các biểu hiện có thể có khi thiếu vitamin. Nếu có các biểu hiện này, các bạn hãy gặp các bác sỹ để khám kiểm tra và làm các xét nghiệm cần thiết nhé.
Nứt khóe miệng
Cơ thể bạn có thể đang bị thiếu vitamin nhóm B (đặc biệt là vitamin B2, B3 và B12), kẽm và/hoặc sắt
Bạn nên ăn nhiều cá hồi, trứng, sò và các loại hải sản khác để bổ sung những loại vitamin này cho cơ thể. Những người ăn chay có thể ăn bổ sung đậu lăng, các loại thực phẩm thuộc họ Đậu, lạc (đậu phộng), cà chua khô, vừng (mè) và củ cải đường.
Chú ý quan trọng: Vitamin C nên được uống bổ sung cùng với sắt để làm tăng hiệu quả. Nguồn vitamin C trong thực phẩm bao gồm bông cải xanh, bông cải trắng, cải bắp, ớt chuông đỏ…
Da mẩn đỏ và rụng tóc
Cơ thể bạn có thể đang bị thiếu kẽm, vitamin B7, vitamin A, vitamin D, vitamin E và vitamin K.
Bạn nên ăn thêm nhiều trái cây khô, hạt bí ngô, ngũ cốc nguyên hạt, các chế phẩm sữa, trái bơ, nấm mỡ, quả mâm xôi và chuối
Chú ý quan trọng: Lượng vitamin B7 đôi khi sẽ bị ảnh hưởng tiêu cực do việc ăn quá nhiều trứng vì protein trong trứng sẽ ngăn chặn quá trình hấp thu vitamin B7 của cơ thể.
Mọc mụn ở má, cánh tay và đùi
Cơ thể bạn có thể đang thiếu vitamin A và vitamin D
Bạn nên ăn ít chất béo không bão hóa và chất béo chuyển hóa (transfat) hơn.
Bạn nên ăn nhiều cá, hạt lanh, trái cây khô, hạnh nhân, quả óc chó, cà rốt, khoai lang và ớt chuông đỏ.
Chú ý quan trọng: đôi khi mọc mụn sẽ làm bạn cảm thấy đau và muốn nặn chúng đi. Nhưng tuyệt đối đừng làm vậy!
Cảm giác nóng rát, ngứa và tê bì ở đầu chi
Cơ thể bạn có thể đang thiếu vitamin nhóm B (B6, B9 và B12)
Bạn nên ăn bổ sung măng tây, rau bina, các loại rau có lá xanh đậm, đậu Tây, trứng và hải sản.
Chú ý quan trọng: Thiếu vitamin nhóm B có thể ảnh hưởng đến đầu các dây thần kinh ở dưới da. Ngoài ra, trầm cảm, mệt mỏi, kiệt sức, thiếu máu và mất cân bằng hormone cũng sẽ gây ra những triệu chứng tương tự.
Chuột rút và đau ở cẳng chân, bàn chân
Cơ thể bạn có thể đang thiếu kali, canxi, magie và vitamin nhóm B.
Bạn nên ăn thêm nhiều chuối, hạnh nhân, bí ngô, anh đào, táo, bông cải xanh, cải bắp, rau bina, hạt dẻ, bưởi.
Chú ý quan trọng: lượng các loại vitamin trên sẽ bị ảnh hưởng khi bạn bắt đầu luyện tập. Việc ra mồ hôi sẽ làm lượng các vitamin tan trong nước giảm xuống. Nhưng đừng vì thế mà ngưng luyện tập, thay vào đó, hãy ăn bổ sung các loại thực phẩm được khuyến nghị để bù lại lượng vitamin đã mất.
Các triệu chứng đặc hiệu của thiếu vitamin
Thiếu vitamin A
- Mệt mỏi
- Thị lực buổi tối kém
- Da xấu
- Răng xấu và lợi bị chảy máu
Thiếu vitamin nhóm B
B1:
- Mất ngủ
- Mệt mỏi
- Yếu cơ
- Trầm cảm có thể đi kèm với dễ bị kích động
- Sụt cân
- Các vấn đề về tim mạch và tiêu hóa
B2:
- Mắt bị kích ứng
- Da dầu
- Lỗ rò trong khoang miệng
- Mẩn đỏ và bị viêm
B3:
- Đau đầu
- Thiếu hụt năng lượng
- Hơi thở hôi
- Lo âu
- Viêm loét, các vấn đề về đường ruột và giảm cảm giác thèm ăn
B5:
- Nóng rát ở cẳng chân và bàn chân
- Chuột rút
- Mệt mỏi
- Nhịp tim bất thường
- Nôn mửa
- Mất ngủ
B6:
- Mất ngủ
- Các vấn đề về da
- Rụng tóc
- Chuột rút
- Cơ thể giữ nước
B12:
- Mệt mỏi
- Tiêu chảy
- Trầm cảm, và/hoặc lo âu
- Mất cảm giác ngon miệng
- Viêm ở bên trong miệng
- Mất cân bằng hormone
Thiếu vitamin C
- Vết thương hở hoặc gãy xương lâu lành
- Chảy máu mũi và chảy máu lợi
- Đau và phì đại các khớp
- Khó tiêu
- Thiếu máu, dễ bị bầm tím
Thiếu vitamin D
- Xương yếu
- Gầy yếu
- Sâu răng
- Sỏi thận
- Yếu cơ
- Hấp thu canxi kém
Thiếu vitamin E
- Thiếu máu
- Lo âu
- Các vấn đề về sinh sản
- Phản xạ kém
- Khó di chuyển và gặp các vấn đề khi giữ thăng bằng
Lưu ý cho bạn
Ảnh hưởng của việc thiếu vitamin là rất đa dạng. Nếu bạn lo ngại về bất cứ loại vitamin nào trong cơ thể, hãy hỏi ý kiến bác sỹ. Một điều quan trọng nữa bạn nên nhớ rằng, bổ sung các loại vitamin bằng các loại thực phẩm là cách tốt nhất. Bổ sung các viên vitamin cũng là một giải pháp tốt và trong trường hợp đó bạn nên ưu tiên sử dụng các loại Multivtamin bao gồm tổng hợp nhiều loại vitamin trong thành phần.
Ts.BS.Trương Hồng Sơn – Viện Y học ứng dụng Việt Nam
