Trong giai đoạn xương phát triển nhanh của tuổi dậy thì, trẻ sẽ gặp những rối loạn về cơ xương khớp đáng lo ngại. Cha mẹ thường chủ quan cho rằng trẻ đang trong giai đoạn phát triển nên những biểu hiện đó là bình thường. Nhưng thực tế đó có thể là dấu hiệu bệnh lý.
Đau chân: Trẻ có triệu chứng đau ở chân không rõ vị trí; đau về đêm, ban ngày hoàn toàn bình thường, triệu chứng xảy ra trong vài ngày rồi hết hẳn, sau đó tái diễn. Những biểu hiện trên là triệu chứng của quá trình tăng trưởng mà y học gọi là đau tăng trưởng. Đau tăng trưởng có thể từ đau nhẹ gây cảm giác khó chịu thoáng qua đến đau dữ dội. Đau tăng trưởng thường bắt đầu sau ba tuổi và có thể kéo dài đến tuổi dậy thì. Tuy nhiên, để loại trừ những trường hợp đau do bệnh lý, cần đưa trẻ đi khám nếu thấy trẻ đi khập khiễng hoặc kèm theo sốt.
Đau lưng: Khi bị đau lưng, trẻ rất có thể bị đau lưng cơ năng hoặc bị bệnh về cột sống. Những bệnh lý liên quan đến cột sống có thể xảy ra ở bất kỳ lứa tuổi nào và bệnh lý thường gặp là vẹo cột sống vô căn
Đau khớp gối: Trẻ hay kêu đau đầu gối, thường gặp ở trẻ vận động thể thao cường độ cao. Rất có thể trẻ bị bệnh Osgood – Schlatter (viêm xương sụn vô khuẩn lồi củ chày ở gối): Trẻ ở tuổi dậy thì, sụn tăng trưởng vùng lồi củ xương chày vẫn còn hoạt động nên bị kích thích khi trẻ vận động gập duỗi gối, dẫn đến cốt hóa xương sụn quá mức, gây phì đại lồi củ trước xương chày và gây đau.
Cần chọn môn thể thao phù hợp với tố chất và sở thích của trẻ. Ảnh: H.H
Đau gót chân: Thường gặp ở bé trai hiếu động, vận động nhiều. Y học gọi là bệnh Sever (viêm xương sụn vô khuẩn gót chân). Tuổi dậy thì, trẻ lớn nhanh, xương vì thế cũng tăng trưởng nhanh hơn, trong khi gân cơ – dây chằng thì lại chậm hơn. Vì thế, khi trẻ vận động, hệ thống gân cơ – dây chằng vùng xương gót chân sẽ tạo một áp lực đè lên xương sụn gót chân và làm cho xương sụn này bị tổn thương.
Đau cứng khớp, đau ửng đỏ kèm sưng: Rất có thể trẻ đã bị viêm khớp dạng thấp thiếu niên. Phần lớn bệnh diễn tiến trong vòng vài năm, cần điều trị tích cực bằng thuốc kháng viêm mạnh, thuốc ức chế miễn dịch và vật lý trị liệu. Một số trường hợp kéo dài qua tuổi trưởng thành và để lại di chứng nặng nề gây thoái hóa cứng khớp, đặc biệt là các khớp ngón tay, bàn tay.
Ngoài ra, còn một số rối loạn cũng thường gặp ở tuổi dậy thì như bàn chân bẹt, hoại tử vô mạch chỏm xương đùi, trượt chỏm xương đùi, bán trật khớp chè đùi, lõm ngực…
Để phát triển tốt về thể chất và chiều cao, trẻ cần phải có chế độ ăn uống hợp lý, đầy đủ các chất dinh dưỡng và các yếu tố vi lượng, cụ thể là ăn nhiều rau quả, thịt cá, uống nhiều sữa tươi. Việc bổ sung canxi và vitamin D rất cần thiết cho trẻ, nhất là khi trẻ vừa trải qua một căn bệnh ảnh hưởng đến sức khỏe hoặc mắc bệnh kháng vitamin D. Cần chọn môn thể thao phù hợp với tố chất và sở thích của trẻ.
Bác sĩ Quang Nam