Viêm ruột thừa là tình trạng có thể xảy ra ở mọi lứa tuổi. Nếu được phát hiện kịp thời việc cắt bỏ ruột thừa diễn ra nhanh chóng, đơn giản. Tuy nhiên, nếu để chậm trễ sẽ dẫn đến ruột thừa bị vỡ hoặc gây áp-xe, nhiễm khuẩn có thể dẫn đến tử vong. Các cơn đau ruột thừa thường có những đặc trưng riêng, nên nếu nhận biết kịp thời sẽ tránh được những khó khăn, phức tạp không đáng có.
Ruột thừa bị viêm khi nào?
Ruột thừa là một túi hình ngón tay từ ruột già ở phía dưới bên phải của bụng. Cấu trúc nhỏ này không có mục đích thiết yếu được biết đến, nhưng điều đó không có nghĩa là nó không thể gây ra vấn đề.
Bệnh viêm ruột thừa thường xảy ra ở độ tuổi thanh thiếu niên và người trưởng thành từ 10 đến 30 tuổi, thậm chí có khi bệnh còn xảy ra với các bé từ 3 đến 4 tuổi và bệnh không lây lan, không di truyền. Viêm ruột thừa thường không có nguyên nhân rõ ràng, bởi vì nhiều nguyên nhân có thể gây ra bệnh viêm ruột thừa này. Nhưng nguyên nhân chủ yếu là do lỗ thông giữa ruột thừa và ruột già bị tắc nghẽn. Hiện tượng này là do phân từ ruột đi xuống kết hợp với dịch nhầy trong ruột thừa lâu ngày tụ lại và kết tủa cứng gây nên hiện tượng tắc nghẽn. Khi bị tắc nghẽn thì thành ruột thừa bị ép chặt làm máu không thể đi xuống để nuôi các tế bào. Tình trạng thiếu máu nặng dần sẽ hình thành các vi khuẩn và nhiễm trùng bao gồm những vi khuẩn đường ruột, vi khuẩn yếm khí và các vi khuẩn gram… gây nên tình trạng viêm ruột thừa.
Viêm ruột thừa không thể tự điều trị ở nhà, cần đưa ngay người bệnh đến bệnh viện để phẫu thuật tránh nguy cơ viêm nhiễm nặng, có thể dẫn đến tử vong.
Dấu hiệu khi bị viêm ruột thừa
Triệu chứng dễ nhận thấy khi bị viêm ruột thừa là đau âm ỉ vùng hố chậu phải. Đau nhức bắt đầu xung quanh rốn và thường chuyển tới vùng bụng dưới bên phải. Cơn đau trở nên rõ nét hơn trong nhiều giờ. Đau nhói ở bụng dưới bên phải xảy ra khi nhấn vào khu vực này. Đau nặng hơn nếu ho, đi bộ hoặc thực hiện các chuyển động khác. Buồn nôn, ói mửa (dấu hiệu thường gặp ở trẻ em). Mất cảm giác ngon miệng. Sốt nhẹ (từ 37,5 đến 380C), táo bón, bí trung tiện, tiêu chảy, trướng bụng…
Khi ruột thừa bị viêm và sưng, vi khuẩn có thể nhân lên rất nhanh bên trong và dẫn đến việc hình thành mủ. Việc phát triển của vi khuẩn và mủ có thể gây ra đau bụng xung quanh rốn, rồi lan xuống bụng dưới bên phải. Đi lại hoặc ho có thể làm bạn thấy đau hơn. Bạn cũng có thể sẽ bị buồn nôn, nôn và tiêu chảy.
Nguy cơ khi viêm ruột thừa
Việc điều trị ngay lập tức là rất quan trọng nếu bị viêm ruột thừa. Nếu viêm ruột thừa không được điều trị, ruột thừa có thể sẽ vỡ ra, giải phóng vi khuẩn và các chất gây hại vào trong ổ bụng. Điều này làm mất nhiều thời gian điều trị trong bệnh viện hơn và thậm chí có thể gây nguy hiểm đến tính mạng.
Khi ruột thừa bị viêm và vỡ, các chất của đường ruột và các sinh vật gây bệnh có thể bị rò rỉ vào khoang bụng và gây ra nhiễm trùng ổ bụng (viêm phúc mạc). Nếu ruột thừa vỡ, nhiễm khuẩn và sự rò rỉ các chất đường ruột có thể hình thành áp-xe – ổ nhiễm trùng ruột thừa áp-xe quanh ruột thừa. Vì vậy, ruột thừa áp-xe cần phải điều trị trước khi vỡ ổ áp-xe, gây nhiễm trùng rộng khoang bụng. Chính vì thế ngay khi có dấu hiệu nhận ra mình bị viêm ruột thừa cần tới ngay bệnh viện để khám và điều trị sớm. Phương pháp điều trị chính cho bệnh viêm ruột thừa thường là cắt bỏ phần ruột thừa bị viêm và có thể phẫu thuật dưới hai hình thức sau: mổ hở và mổ nội soi.
Cần chuẩn bị gì khi phẫu thuật cắt bỏ ruột thừa?
Trước khi phẫu thuật: Người bệnh cần tránh ăn và uống ít nhất 8 tiếng trước phẫu thuật. Cần thông báo cho bác sĩ nếu bạn đang mang thai hoặc nghĩ rằng mình có thể đang có thai. Bị dị ứng với một số loại thuốc nhất định (ví dụ như thuốc gây tê, gây mê). Có tiền sử rối loạn chảy máu…
Nguy cơ có thể gặp sau cắt bỏ ruột thừa: Phẫu thuật cắt bỏ ruột thừa là một thủ thuật đơn giản và phổ biến. Tuy nhiên, cũng có một số nguy cơ với phẫu thuật, bao gồm: chảy máu, nhiễm khuẩn, tổn thương các cơ quan xung quanh, tắc ruột… Cần nhớ rằng, những nguy cơ này thường ít nghiêm trọng hơn nguy cơ viêm ruột thừa không được điều trị. Cắt bỏ ruột thừa cần được tiến hành ngay để ngăn chặn áp-xe và viêm màng bụng.
Phản ứng của cơ thể người bệnh với phẫu thuật: Vài ngày sau khi phẫu thuật, người bệnh có thể cảm thấy hơi đau ở vùng vết mổ. Những cơn đau và cảm giác khó chịu sẽ giảm dần sau vài ngày. Bác sĩ có thể sẽ kê đơn thuốc để giảm đau và một vài loại thuốc kháng sinh để ngăn chặn nhiễm trùng sau phẫu thuật. Người bệnh cũng có thể làm giảm nguy cơ nhiễm trùng bằng cách giữ vết mổ luôn sạch sẽ. Bệnh nhân cũng nên chú ý đến các dấu hiệu nhiễm khuẩn, bao gồm: sưng đỏ quanh vết mổ, sốt cao trên 38 độ, ớn lạnh, nôn mửa, mất vị giác, đau bụng, tiêu chảy hoặc táo bón kéo dài hơn 2 ngày. Nguy cơ nhiễm trùng rất nhỏ, đa số bệnh nhân bị viêm ruột thừa và sau phẫu thuật sẽ hồi phục mà không có khó khăn gì.
Vài lưu ý sau phẫu thuật mổ viêm ruột thừa: Sau phẫu thuật cắt bỏ ruột thừa, bệnh nhân nên tránh hoạt động gắng sức. Hạn chế hoạt động quanh vùng vừa được phẫu thuật. Sau ca phẫu thuật, người bệnh sử dụng thuốc giảm đau mà không thấy hiệu quả thì cần gọi bác sĩ. Hạn chế, lưu ý và cẩn thận trong việc đi lại và di chuyển. Không nên thức khuya. Hạn chế chơi thể thao trong vòng 2 đến 4 tuần sau mổ.
Phòng bệnh hơn chữa bệnh. Để phòng bệnh viêm ruột thừa, mọi người cần cẩn trọng trong việc ăn uống hằng ngày là đã loại bỏ phần lớn nguy cơ gây bệnh viêm ruột thừa: Uống nhiều nước để giúp đường ruột được thông suốt và hoạt động tốt. Ăn nhiều củ cải, dưa chuột và nước ép trái cây. Ăn nhiều rau để tăng dịch nhầy, ngăn quá trình tích tụ tại ruột thừa và ruột già. Ăn tỏi nhiều để kháng viêm. Đậu xanh là một thực phẩm nên sử dụng giúp làm sạch đường ruột.
BS. Hạnh Nguyễn
