Chọn một phương pháp ngừa thai, chúng ta phải quyết định phương pháp nào là tốt nhất. Với mỗi phương pháp, chúng ta cần phải hiểu, tính hiệu quả của nó, cách sử dụng đúng nhất, nó phù hợp với lối sống hay không, khi dùng phương pháp đó thì chúng ta có thấy thoải mái hay không. Chúng ta phải có hai tiêu chuẩn quan trọng: hiệu quả ngừa thai cao và an toàn. An toàn ở đây là an toàn cho người sử dụng và an toàn ngay cả khi phương pháp đó thất bại phải xử trí bằng: phá thai, sinh đẻ trong tình huống đó, an toàn khi mang thai.
Phần lớn người ngừa thai là phụ nữ. Với phương pháp triệt sản, phụ nữ cũng chiếm đa số vì trong lúc quan hệ tình dục, đàn ông muốn được tự nhiên với cái bản lĩnh của mình. Nhưng hiện nay đàn ông đã tham gia chia sẻ trách nhiệm ngừa thai với phụ nữ. Triệt sản là phương pháp phổ biến ở nhiều nước. Người chọn phương pháp này đa số trên 30 tuổi.
Triệt sản là phương pháp ngừa thai vĩnh viễn, tuy nhiên chúng ta có thể khôi phục được bằng cách nối lại ống dẫn tinh hoặc nối lại vòi trứng. Triệt sản có hiệu quả tránh thai cao.
Triệt sản nữ: phương pháp thắt ống dẫn trứng
Làm nghẽn ống dẫn trứng để ngăn tinh trùng và trứng gặp nhau bằng cách cột và cắt rời vòi trứng. Là phương pháp ngừa thai vĩnh viễn, có tính an toàn.
Chỉ định cho phụ nữ trên 30 tuổi với đủ số con khỏe mạnh. Con nhỏ nhất phải trên 3 tuổi. Cặp vợ chồng không muốn có con thêm. Quan hệ vợ chồng bền vững.
Một số chỉ định triệt sản:
– Bệnh lý:
Suy tim.
Suy hô hấp.
Bệnh thận mạn.
Bệnh thần kinh.
Bệnh tâm thần.
Mộ số bệnh ung thư.
Bệnh di truyền.
Bệnh huyết học.
– Nhà đông con và kinh tế khó khăn.
– Quốc gia có dân số đông, triệt sản thể hiện trách nhiệm để giảm gánh nặng cho đất nước.
– Sản phụ khoa: mổ bắt con nhiều lần, sa tử cung, u xơ tử cung.
Thời điểm triệt sản nữ tốt nhất là lúc mổ lấy thai.
Nếu sinh thường thì trong thời gian hậu sản 6 giờ sau sinh nhưng không quá 48 giờ. Nếu khi sinh có biến cố, ối vỡ, sốt, nguy cơ nhiễm trùng từ cung thì trì hoãn 8 tuần sau triệt sản.
Khi không mang thai, triệt sản ngay say khi sạch kinh. Tiến hành qua nội soi ổ bụng. Người bệnh trở về công việc sau vài ngày.
Phương pháp mới nhất không cần qua ổ bụng là The Essure với thời gian hồi phục và ít biến chứng so với phương pháp cổ điển.
Ưu điểm của phương pháp thắt ống dẫn trứng:
Lúc đầu phương pháp này chi phí cao hơn các phương pháp ngừa thai khác. Mười năm sau người ta tính chi phí- hiệu quả của triệt sản nữ thì người ta thấy nó ngang bằng với các phương pháp ngừa thai khác. Một số nghiên cứu cho thấy thắt ông dẫn trứng làm giảm nguy cơ ung thư buồng trứng.
Phương pháp này làm cho trứng và tinh trùng không gặp nhau, sẽ có hiệu quả ngừa thai 100%. Tuy nhiên tỉ lệ nhỏ thất bại (0.1 – 0.4%).
Tại sao?
Có vài lý do: kỹ thuật tiến hành không đúng; do hai đầu của ống dẫn trứng tự thông nối lại.
Nếu không có các lý do trên thì thắt vòi trứng có hiệu quả gần 100% tương đương phương pháp kiêng giao hợp
Khuyết điểm của phương pháp thắt ống dẫn trứng:
– Có báo cáo cho thấy hội chứng triệt sản sau thắt ống dẫn trứng (chảy máu bất thường, thay đổi hành vi tình dục, thay đổi cảm xúc, khó chịu trước khi hành kinh xảy ra ở phụ nữ trên 30 tuổi. Với phụ nữ 20 – 29 tuổi có tiền sử rối loạn kinh nguyệt có nguy cơ cao mắc hội chứng này.
– Phương pháp này có tính vĩnh viễn(có nghĩa là cặp vợ chồng không còn quan tâm về vấn đề sử dụng phương pháp ngừa thai). Một số cặp vợ chồng hối tiếc về quyết định triệt sản và muốn có khả năng sinh sản trở lại. Ở Hoa Kỳ, thắt ống dẫn trứng có chi phí 1.500 – 2.000 usd. Được bảo hiểm y tế trả.
– Là thủ thuật đợt giản, có thể làm tại phòng khám với gây tê. Thủ thuật an toàn, ít xâm hại, ít tốn thời gian, rẻ tiền hơn so với thắt ống dẫn trứng. Ở Hoa Kỳ chi phí thắt ống dẫn tình là 350 usd đến 1.000 usd. Được bảo hiểm y tế trả.
– Tiến hành thủ thuật bằng một đường nhỏ ở bìu, kéo một đoạn ống dẫn tinh ra, kẹp, cắt rời, rồi cột hoặc đốt hai đầu. Thắt ống dẫn tinh làm cho tinh trùng không thể di chuyển từ tinh hoàn về túi tinh. Thủ thuật này không ảnh hưởng đến chức năng tình dục và xuất tinh không thay đổi. Tinh dịch phóng ra chủ yếu là dịch của tuyến tiền liệt và túi tinh. Sau khi thắt ống dẫn tinh thành công, người đàn ông vẫn có cực khoái và phóng tinh như trước nhưng tinh dịch không có tinh trùng. Thủ thuật ít có biến chứng.
Vì khi thắt ống dẫn tinh, bác sĩ phải dùng dụng cụ, dao kéo, điều này có thể gây ám ảnh cho một số người. Đó chỉ là cảm nhận, họ muốn có kỹ thuật không dùng dao. Kỹ thuật này chỉ dùng dụng cụ bấm vào ống dẫn tinh, không dùng chỉ khâu. Biến chứng ít gặp hơn so với phương pháp cổ điển.
Chống chỉ định bao gồm: rối loạn đông máu, dãn tĩnh mạch thừng tinh, tràn dịch tinh mạc, thoát vị bẹn, viêm vùng bẹn bìu, các bất thường ở thừng tinh.
Ưu điểm và khuyết điểm của thắt ống dẫn tinh:
Phương pháp này làm cho trứng và tinh trùng không gặp nhau, sẽ có hiệu quả ngừa thai 100%. Tuy nhiên tỉ lệ nhỏ thất bại (0.1 – 0.4%).
Tại sao?
Có vài lý do: kỹ thuật tiến hành không đúng; do hai đầu của ống dẫn tinh tự thông nối lại; tinh trùng còn sót lại trong đường sinh dục nam sau khi thắt ống dẫn tinh.
Để tránh mang thai do tinh trùng còn sót lại trong đường sinh dục nam, người ta khuyên: sau 3 tháng thắt ống dẫn tinh, người đàn ông phải có hai lần thử tinh dịch đồ cách nhau 1/2 tháng. Trong khoảng thời gian 3 tháng, cặp vợ chồng phải sử dụng phương pháp ngừa thai khác.
Nếu không có các lý do trên thì thắt ống dẫn tinh có hiệu quả 100% tương đương phương pháp kiêng giao hợp.
Một số than đau tức bìu do áp lực trong tinh hoàn và mào tinh hoàn tăng cao. Đôi khi có hiện tượng vỡ mào tinh làm cho tinh trùng tiếp xúc với máu, tạo kháng thể kháng tinh trùng, cuối cùng là teo tinh hoàn hai bên. Có nghiên cứu cho thấy tinh trùng đi vào hạch bạch huyết xung quanh thận. Người thắt ống dẫn tinh thỉnh thoảng bị rối loạn tình dục do tâm lý.
Phương pháp này có tính vĩnh viễn (có nghĩa là cặp vợ chồng không còn quan tâm về vấn đề sử dụng phương pháp ngừa thai). Một số cặp vợ chồng hối tiếc về quyết định triệt sản và muốn có khả năng sinh sản trở lại. Lý do để hối tiếc là: họ muốn thêm con; họ lydị và kết hôn lại; con chết. Hối tiếc thường gặp ở cặp vợ chồng triệt sản lúc còn trẻ.
BS. NGUYỄN VĂN HỌC