như: các thoái hóa điểm vàng, đục thủy tinh thể, bệnh võng mạc do đái tháo đường và tăng nhãn áp.
70% số người trưởng thành thừa nhận thị lực giảm sút ảnh hưởng nghiêm trọng đến cuộc sống sinh hoạt hàng ngày. Theo Tổ chức Y tế thế giới (WHO), cứ mỗi 5 giây thế giới lại có thêm 1 người bị khiếm thị và cứ 5 người khiếm thị có 4 người lẽ ra đã có thể chữa trị được.
Bảo vệ thị lực là một phần thiết yếu trong chăm sóc sức khỏe của bạn. Những tổn thương mắt có thể đến từ những điều tưởng chừng nhỏ nhặt nhất hoặc chúng ta có thể đã mắc phải nhiều sai lầm trong khi chăm sóc mắt.
Những sai lầm
Sử dụng kính sát tròng sai cách:
Ví dụ như: khi ngủ hoặc luôn đeo kính sát tròng trong thời gian dài dẫn đến nguy cơ tiến triển loét giác mạc gấp 10 – 15 lần so với những người chỉ dùng trong thời gian ngắn. Kính sát tròng làm giảm oxy tiếp xúc với giác mạc, gây nhiễm trùng và kích thích vi khuẩn phát triển.
Cho dù chỉ là nghỉ trưa khoảng 20 phút vẫn nên tháo kính ra. Và trong trường hợp “lười”, khi thức dậy hoặc sau một đoạn đường dài chạy xe về nhà giữa khói bụi và ô nhiễm, không nên cố gắng tháo kính sát tròng ngay lập tức; nếu đôi mắt của bạn bị khô, bạn thực sự có thể kéo theo các lớp trên cùng của giác mạc đi cùng với kính. Thay vào đó, chờ từ 20 – 30 phút và sử dụng nước mắt nhân tạo trước khi tháo các tiếp điểm.
Dụi mắt khi ngứa: khi đôi mắt bị ngứa, cách tốt nhất nên đóng mí mắt lại và xoa nhẹ bên ngoài mắt. Chà xát quá mạnh có thể dẫn đến vỡ mạch máu, dễ làm trầy biểu mô giác mạc ảnh hưởng đến thị lực.
Một nguyên nhân khác là do tay là nguồn “cung cấp” vi khuẩn. Đôi mắt được bảo vệ bởi các màng nhầy – mô ẩm ướt có thể dễ dàng thu thập bụi bẩn và vi trùng, vi khuẩn – vì vậy chúng là nơi tuyệt vời để vi khuẩn phát triển.
Dán mắt vào màn hình cả ngày lẫn đêm: màn hình điện tử, bao gồm máy tính, máy tính bảng và điện thoại thông minh, thường phát ra ánh sáng màu xanh, mà theo các chuyên gia về nhãn khoa, cũng gây hại tương tự tia cực tím của mặt trời; dẫn đến tình trạng mỏi mắt, khô mắt, giảm thị lực.
Sử dụng chì kẻ mắt thường xuyên, đi ngủ mà không rửa sạch lớp trang điểm: đặc biệt, khi đang đeo kính áp tròng, mặt kính áp tròng sẽ bị phủ các hạt trang điểm nhỏ, có thể làm mất nguồn cung cấp oxy cho mắt. Và thậm chí nếu không đeo tiếp xúc, các thành phần từ mỹ phẩm trang điểm này cũng có thể mang vi trùng gây nhiễm trùng, tăng nguy cơ viêm bờ mi, viêm kết mạc.
Sử dụng thuốc nhỏ mắt quá hạn sử dụng: không có tác dụng điều trị, ảnh hưởng đến tình trạng bệnh mắt, và thậm chí có thể dẫn đến viêm giác mạc Acanthamoeba – nhiễm trùng giác mạc kháng thuốc.
Quá phụ thuộc vào dung dịch chống đỏ và khô mắt: dung dịch chống đỏ mắt thường có chứa chất co mạch Tetrahydrozolin hydrochloride, Naphazoline… lâu dài sẽ dễ bị cườm nước.
Không có thói quen sử dụng kính mát: khi đi đường dễ bị gió bụi bám vào mắt gây viêm kết mạc, khô mắt, đồng thời tia tử ngoại từ ánh nắng mặt trời dễ gây nên mộng thịt.
Những cách bảo vệ đôi mắt
Lên kế hoạch kiểm tra mắt định kỳ trên 40 tuổi để phát hiện những bệnh lý có thể chữa được và phòng ngừa (đái tháo đường, cao huyết áp, cận nặng…).
Nghỉ ngơi mắt đúng cách: theo quy tắc 20 – 20 – 20: mỗi 20 phút nhìn vào máy tính, điện thoại – 20 giây rời màn hình – nhìn ra khoảng cách 20 feet tương đương 5 – 6m.
Đeo kính mát khi ra đường để chống nắng và bụi bặm để bảo vệ bề mặt nhãn cầu. Kính mát phù hợp sẽ giúp bảo vệ mắt khỏi tia cực tím của mặt trời (UV). Phơi nhiễm tia cực tím sẽ làm tăng nguy cơ đục thủy tinh thể và thoái hóa điểm vàng. Chọn kính mát giúp ngăn chặn 99 – 100% tia UVA và tia UVB. Kính phân cực còn giúp làm giảm độ chói khi bạn lái xe.
Một chế độ dinh dưỡng giàu axít béo omega-3, lutein, kẽm và vitamin C và E có thể giúp ngăn ngừa các vấn đề về mắt liên quan đến tuổi tác như thoái hóa điểm mắt và đục thủy tinh thể.
– Ăn nhiều trái cây như đu đủ, bơ, cà rốt, khoai lang, cà chua, bắp ngô và các loại rau lá màu xanh… giúp tăng cường thị lực và giúp đôi mắt sáng khỏe hơn.
– Cá hồi, cá ngừ, và các loại dầu cá khác.
– Trứng, quả hạch, đậu, và các nguồn protein không có nguồn gốc động vật khác.
– Cam và các loại trái cây hoặc nước ép thuộc họ cam quýt.
Bên cạnh đó, một chế độ ăn uống cân bằng cũng giúp bạn giữ gìn sức khoẻ, làm giảm tỉ lệ mắc bệnh béo phì và các bệnh liên quan như đái tháo đường týp 2, nguyên nhân hàng đầu gây mù ở người trưởng thành.
Hạn chế hút thuốc lá: nếu bạn mới hút thuốc, hãy dừng lại càng sớm càng tốt. Nếu đã nghiện, bạn cần quyết tâm gấp nhiều lần để bỏ thuốc. Hút thuốc không chỉ gây ra các bệnh về đường hô hấp như chúng ta đã biết, mà còn là nguyên nhân gây ra nhiều căn bệnh nguy hiểm cho mắt như đục thủy tinh thể, tổn thương thần kinh thị giác và thoái hóa điểm vàng.
Tích cực tham gia các hoạt động ngoài trời vì điều này sẽ làm giảm nguy cơ cận thị ở trẻ nhỏ.
PGS.TS.BS. TRẦN THỊ PHƯƠNG THU