Khi sống trong một thế giới chứa đầy những ám ảnh về vi khuẩn, nhiễm trùng và kháng thuốc, rất nhiều bậc phụ huynh trở nên ngần ngại và không để cho con mình nghịch bẩn. Tuy nhiên, không để trẻ nghịch bẩn có thể sẽ phản tác dụng và làm tăng nguy cơ bị ốm của trẻ.
Nghịch bẩn giúp giữ hệ vi sinh vật của trẻ khỏe mạnh
Mỗi một người đều có hệ vi sinh vật của riêng mình. Đó là một “cộng đồng” vi sinh vật sống bên trong cơ thể. Theo Trung Tâm nghiên cứu gen và môi trường tại Mỹ, có khoảng 100 nghìn tỷ vi sinh vật sống trong cơ thể bạn, bao gồm vi khuẩn, nấm, virus và động vật nguyên sinh.
Rất nhiều vi sinh vật là những vi khuẩn tốt, giúp bạn tiêu hóa thức ăn, sản xuất ra vitamin và chống lại vi khuẩn xấu. Theo thời gian, đặc biệt là trong suốt thời thơ ấu, mỗi người sẽ phát triển một hệ vi sinh vật riêng. Cũng giống như kháng sinh sẽ tiêu diệt tất cả vi khuẩn có lợi và có hại, các loại dung dịch rửa tay và xà phòng diệt khuẩn cũng sẽ giết cả vi khuẩn tốt và xấu bên ngoài cơ thể, và làm thay đổi hệ vi sinh vật của con người.
Nghịch bẩn sẽ giúp bổ sung các loại vi khuẩn có lợi, giúp duy trì hệ vi sinh vật cơ bản và duy trì sự cân bằng giữa số vi khuẩn tốt và vi khuẩn xấu.
Nghịch bẩn giúp hệ miễn dịch khỏe mạnh
Tiếp xúc với vi khuẩn sớm sẽ giúp ích trong việc xây dựng hệ miễn dịch khỏe mạnh. Giả thuyết về sự sạch sẽ khẳng định rằng, trẻ em sống trong môi trường sạch sẽ hoàn toàn sẽ không tiếp xúc đủ với các loại vi khuẩn, do đó, hệ miễn dịch sẽ không “học” được cách đối phó với vi khuẩn.
Nghịch bẩn sẽ giúp trẻ tiếp xúc với rất nhiều loại vi sinh vật, giúp hệ miễn dịch trưởng thành nhanh hơn và hoạt động đúng chức năng hơn. Trong một nghiên cứu năm 2012, chuột được tiếp xúc sớm với vi sinh vật sẽ có nhiều tế bào bạch cầu T diệt tự nhiên (một loại tế bào của hệ miễn dịch có chức năng tiêu diệt vi khuẩn, virut và các tế bào lạ) hơn so với những con chuột được nuôi trong môi trường không có vi sinh vật.
Nghịch bẩn làm giảm lo âu và tốt cho não bộ
Trong bụi bẩn có chứa một loại vi khuẩn không gây hại tên là Mycobacterium vaccae. Một nghiên cứu năm 2007 chỉ ra rằng, vi khuẩn này sẽ kích thích sự sản sinh serotonin trong não bộ. Serotonin là một chất dẫn truyền thần kinh có thể kiểm soát cảm xúc và các chức năng khác của cơ thể. Lượng serotonin thấp được cho là có liên quan đến lo âu và trầm cảm. Một nghiên cứu riêng biệt chỉ ra rằng, chuột được cho tiếp xúc với vi khuẩn Mycobacterium vaccae sẽ ít bị lo âu và sẽ có khả năng ghi nhớ đường tốt hơn khi được thả vào mê cung (maze learning tasks).
Nghịch bẩn rất vui!
Trẻ con rất thích được lấm lem. Chúng rất thích được xoay vòng tròn khi có vũng nước. Trẻ em ngày nay phải chịu đựng quá nhiều áp lực, căng thẳng và bận rộn hơn bao giờ hết. Chúng cần được nghỉ ngơi, thư giãn và được sống đúng như một đứa trẻ. Nghịch bẩn là một hoạt động thú vị mà cả trẻ và cha mẹ có thể cùng tham gia cùng nhau.
Nghịch bẩn hỗ trợ sự phát triển về cảm giác
Bụi bẩn có ảnh hưởng đến tất cả các giác quan của trẻ. Nhiệt độ cũng như cấu trúc khác nhau của chất bẩn sẽ kích thích sự phát triển xúc giác. Mùi thơm đơn thuần của đất cát sẽ kích thích khứu giác phát triển. Sự đa dạng về màu sắc của đất bẩn và các loại côn trùng sống trong đó sẽ kích thích thị giác.
Khi trẻ chơi ở bên ngoài, thính giác cũng sẽ được phát triển, khi có rất nhiều âm thanh tự nhiên ở ngoài. Việc trẻ sẽ cho thứ gì đó vào mồm là không thể tránh khỏi, và việc này sẽ kích thích cả vị giác của trẻ.
Nghịch bẩn giúp ngăn chặn dị ứng và hen suyễn
Tỷ lệ bị hen suyễn ở trẻ em sống tại các trang trại và những trẻ em không sống tại các trang trại. Nghiên cứu này đưa ra kết luận rằng trẻ em sống tại các trang trại được tiếp xúc với nhiều loại nấm và vi khuẩn hơn, sẽ có tỷ lệ hen suyễn thấp hơn.
Theo tổ chức Y khoa Johns Hopkins, trẻ em trên 1 tuổi được tiếp xúc với các lông vật nuôi và vi sinh vật trong nhà sẽ ít có nguy cơ dị ứng và hen suyễn hơn.
Nghịch bẩn sẽ nuôi dưỡng tình yêu thiên nhiên
Các loại đất bẩn chứa đầy sâu, ấu trùng, cóc và ốc sên. Đất cũng là một phần quan trọng của các vườn sau và vườn hoa rực rỡ sắc màu. Khi con bạn chơi với đất bẩn, cũng là lúc trẻ đang khám phá và trải nghiệm cùng thiên nhiên. Chúng sẽ học được cách các loại cây và côn trùng sinh trưởng như thế nào.
Việc này sẽ nuôi dưỡng tình yêu thiên nhiên của trẻ, và tình yêu này có thể sẽ kéo dài suốt đời. Việc vui chơi bên ngoài cùng thiên nhiên cũng sẽ khiến trẻ có ước mơ tự trồng được những loại cây của riêng mình, và sống một cuộc sống “xanh” hơn.
Vui chơi khiến trẻ không sống thụ động
Theo Trung tâm phòng ngừa và kiểm soát dịch bệnh Hoa Kỳ -CDC, 18% trẻ em từ 6-12 tuổi bị béo phì vào năm 2012. Các con số thống kê gần hơn vẫn đang được thu thập. Đa số trẻ em sẽ dành nhiều thời gian ở trong nhà chơi trò chơi điển tử hoặc xem tivi, thay vì ra ngoài chơi. Những trẻ có lối sống thụ động như vậy thường có nguy cơ tăng cân và béo phì cao hơn. Cho phép trẻ ra ngoài, nghịch đất cát bẩn có thể kích thích trẻ di chuyển nhiều hơn, đầu óc được rộng mở và suy nghĩ khoáng đạt hơn và giảm nguy cơ béo phì.
Xây dựng tính tự lập
Đa số thời gian của trẻ đều đã được lên lịch sẵn. Việc trẻ tuân theo thời gian biểu là rất quan trọng, nhưng đôi khi, việc không tuân theo một quy tắc nào cả cũng rất cần thiết
Theo Viện Nhi khoa Hoa Kỳ, việc chơi ở bên ngoài sẽ giúp trẻ hìnht hành những kỹ năng cần thiết để sống kiên cường và độc lập hơn. Các hoạt động vui chơi không theo kế hoạch, như nghịch trong đất bẩn có thể giúp trẻ phát triển kỹ năng vận động, kích thích sự sáng tạo và kỹ năng xử lý vấn đề ở trẻ.
Không phải tất cả bụi bẩn đều như nhau
Việc trẻ nghịch bẩn nên được khuyến khích, nhưng không phải tất cả các loại bụi bẩn đều an toàn. Bạn không nên để trẻ chơi ở khu vực có phân chó, mèo hoặc bất kỳ loại động vật nào khác, hoặc ở những nơi gia súc ăn cỏ.
Trẻ cũng không nên chơi ở những nơi đã được phun thuốc trừ sâu hoặc chất hóa học. Đất cát ở gần nhà ga hoặc nhà máy có thể có chứa sơn, thuốc trừ sâu hoặc các chất hóa học độc hại mà trẻ không nên tiếp xúc.
Làm thế nào để trẻ nghịch bẩn mà vẫn an toàn?
Rửa tay đúng cách vô cùng quan trọng, giúp ngăn ngừa sự lây lan của vi khuẩn và virus, ví dụ như virus cúm và cảm. Các dụng dịch rửa tay là lựa chọn tuyệt vời trong các trường hợp khẩn cấp hoặc nếu trẻ đã chạm vào thịt sống trong khi đi siêu thị cùng bạn. Hãy hướng dẫn trẻ biết cách và thực hành rửa tay sạch sau mỗi lần nghịch bẩn.
Tuy nhiên, bạn không cần thiết phải làm sạch từng li từng tí bụi bẩn trên cơ thể trẻ. Tất nhiên, bạn không nên khuyến khích trẻ ăn bẩn, nhưng không cần thiết phải hoảng loạn nếu đôi khi trẻ ăn mà quên chưa rửa tay.
Nếu trẻ khỏe mạnh, hãy để trẻ “làm bánh” từ bùn và đào giun đất. Cho phép trẻ đi chơi bằng chân trần trong sân và cho phép trẻ tự trồng cây trong vườn. Trẻ sẽ có những kỷ niệm đẹp và phát triển tình yêu thiên nhiên. Trẻ cũng sẽ có cơ hội duy trì hệ vi sinh vật và hệ miễn dịch khỏe mạnh.
Ths.BS. Trần Thu Nguyệt – Viện Y học Ứng dụng Việt Nam