Ngày tết, việc cúng lễ thường diễn ra trước bữa ăn, thông thường các gia đình thường làm mâm cỗ để cúng gia tiên và thổ công. Từ lúc chuẩn bị các thực phẩm, chế biến món ăn, bày mâm cỗ cúng lễ đến khi ăn thường mất thời gian khá lâu khoảng 1 – 2 giờ, đồng thời trong khi cúng lễ thức ăn không được che đậy. Một số người còn quan niệm rằng, những vật phẩm sau cúng lễ giúp cho “Trẻ ăn no, chóng lớn, người già khỏe mạnh”. Những thức ăn sau khi cúng hay ưu tiên cho người già và trẻ em “thụ lộc”, trong khi đó thức ăn này thường nguội lạnh và dễ bị vi khuẩn xâm nhập, nếu cho trẻ và người già ăn rất dễ bị tiêu chảy. Vì vậy, để giữ sức khỏe cho người già và trẻ em cần ăn ngay khi món ăn vừa nấu chín.
Ngày tết, nhà nào cũng có mứt, bánh kẹo, nước ngọt, hạt dưa, hạt bí… Nếu trẻ uống nhiều nước ngọt, ăn nhiều bánh kẹo trước hoặc trong khi ăn sẽ dẫn tới trẻ no không ăn hoặc chán ăn. Hạt dưa, hạt bí và một số loại hạt khác dễ bị hư hỏng, mốc; mứt và bánh kẹo trôi nổi trên thị trường, không nhãn mác, xuất xứ không đảm bảo an toàn thực phẩm sẽ không tốt cho sức khoẻ của trẻ. Vì vậy, hạn chế cho trẻ ăn mứt, bánh kẹo, uống nước ngọt và các loại hạt trên.
Ngày tết, con cháu thường đi chúc tết ông bà, cô bác, họ hàng… Khi đi bố mẹ thường mang theo trẻ nhỏ, chính việc đi lại nhiều trong ngày tết mà bữa ăn và giấc ngủ của trẻ bị đảo lộn làm ảnh hưởng đến sức khỏe của trẻ, nhất là những khi thời tiết thay đổi: nắng gắt, mưa phùn, lạnh giá.
Ngày tết người lớn thường mừng tuổi các cháu nhỏ tiền gọi là “lì xì”. Về phong tục “lì xì” để mong các cháu hay ăn, chóng lớn, mạnh khỏe, học giỏi, chăm ngoan. Tiền “lì xì” nhiều bố mẹ thường để cho con giữ, khi có tiền một số trẻ đã dùng để mua các đồ chơi không đảm bảo an toàn cho trẻ như: súng, các thức ăn cháu ưa thích không đảm bảo an toàn thực phẩm. Vì vậy, bố mẹ cần kiểm tra và quản lý tiền “lì xì” của trẻ để tránh những điều đáng tiếc có thể xảy ra.
Ngày tết, việc “hiếu – nghĩa” theo phong tục của người Việt Nam rất đáng tôn trọng và gìn giữ. Phong tục đó thực sự có ý nghĩa hơn khi các cháu nhỏ và mọi người trong gia đình có sức khỏe được đảm bảo, không bị xảy ra các vụ ngộ độc về thực phẩm mang lại. Việc đảm bảo an toàn thực phẩm trong khi chế biến, bảo quản là rất quan trọng, không ăn thức ăn khi nghi ngờ ôi thiu.
Dịp Tết, các bà mẹ cần nhớ:
– Cho trẻ ăn đủ nhu cầu cần thiết từ 4 nhóm thực phẩm.
– Cho trẻ ăn đúng bữa, ngủ đúng giờ. Sức khỏe của trẻ chỉ đảm bảo khi bữa ăn và giấc ngủ không bị thay đổi.
– Không cho trẻ ăn các thực phẩm dễ bị ôi lưu, nghi ngờ ôi thiu, thức ăn chế biến từ bữa trước… đề phòng tiêu chảy.
– Hạn chế cho trẻ ăn bánh kẹo, uống các loại nước ngọt làm cho trẻ chán ăn đặc biệt là trước bữa ăn.
– Khi phải đi xa cần chuẩn bị quần áo đề phòng thời tết thay đổi: nắng nóng, lạnh, mưa phùn… làm trẻ dễ mắc bệnh.
Ths.Bs. NGUYỄN VĂN TIẾN
(Trung tâm Giáo dục Truyền thông dinh dưỡng – Viện Dinh dưỡng)
