Nói đến rượu người ta dễ nghĩ tới khía cạnh xấu: nghiện rượu hoặc nát rượu! Thật ra không cứ gì rượu, đồ uống nói riêng và thực phẩm nói chung, kể cả thuốc bổ, nếu dùng thái quá đều có hại. Hãy quên đi một Chí Phèo nát rượu để nhớ về bức tranh Ông Tiên râu tóc bạc phơ, má đỏ như quả đào, một tay chống gậy, một tay cầm bầu rượu thì rượu là biểu tượng của Phúc, Lộc, Thọ, Khang, Ninh. Và không ít người coi rượu là món quà quý để biếu người thân trong các dịp quan trọng.
Nhiều nhà nghiên cứu trên thế giới cho rằng rượu là một phát minh vĩ đại của con người sau lửa. Thế giới quanh ta có cái thuộc về lĩnh vực vật chất, có cái thuộc về tinh thần nhưng rượu thì lại vừa là vật chất vừa là tinh thần.
Từ xưa đến nay, ở nhiều dân tộc, rượu đã quyện chặt vào cuộc sống và số phận của con người. Với lượng vừa phải, rượu đem lại cho người uống cảm giác khoan khoái, dễ chịu, quên đi những khó khăn, nhọc nhằn của cuộc sống.
Hàng thiên niên kỷ đã trôi qua, tình trạng lạm dụng rượu có khi đã gây ra những hậu quả tiêu cực nhưng ít khi nào lên tới quy mô một vấn đề xã hội như hiện nay. Nói cho đúng ra thì từ thức uống, đồ ăn cho đến vật dùng mà con người cần đến thì đều có cái lợi và có cái hại, tùy theo cách dùng, lượng dùng và thời điểm dùng mà thôi.
Lợi ích của rượu
Giảm nguy cơ tim mạch và đột quỵ
Rượu rất tốt cho tim mạch vì nó giúp máu lưu thông dễ dàng nên tim không phải hoạt động mạnh. Hơn nữa, các nghiên cứu cho thấy những người uống rượu với mức độ vừa phải giảm thiểu sự cố về tim mạch.
Giảm nguy cơ đái tháo đường
Nghiên cứu chỉ ra rằng uống rượu giúp giảm thiểu nguy cơ phát triển bệnh đái tháo đường. Hàm lượng cồn trong rượu giúp gia tăng chức năng của tuyến tụy và kiểm soát lượng đường glucose trong cơ thể, giúp bạn tránh được sự tấn công của bệnh đái tháo đường trong tương lai.
Tăng tuổi thọ
Với tất cả lợi ích nói trên đối với cơ thể, không còn nghi ngờ gì khi nói việc uống rượu kéo dài cuộc sống của bạn. Rượu làm chậm tiến trình lão hóa của não và kích thích chức năng của não hoạt động tốt hơn.
Nhưng lạm dụng rượu dẫn đến nghiện rượu đã “ăn mòn” sức khỏe và nhân cách, gây nhiều tác hại, làm băng hoại đạo đức xã hội và đổ vỡ hạnh phúc gia đình. Một trong những thứ sẽ ra đi đầu tiên khi bạn uống rượu đó là khả năng nhận thức và sự kiềm chế. Rượu, bia là một trong những phát minh vĩ đại của con người. Thế nhưng vì sao cứ nhắc đến việc ăn nhậu là người ta chỉ nghĩ đến các ông mặt đỏ phừng phừng, miệng nói tào lao các chuyện nhảm?
Lạm dụng rượu gây tác hại cho nhiều cơ quan trong cơ thể.
Và tác hại
Tai họa do lạm dụng rượu gây ra, ông bà ta từ xưa cũng đã thấy. Đã từng có câu hát dân gian như:
Ở đời chẳng biết sợ ai
Sợ người say rượu nói dai nói khùng.
Rượu là một chất tác động tâm thần mạnh. Nhiều người vẫn nhầm tưởng rượu là một chất kích thích nhưng trên thực tế nó là chất ức chế thần kinh trung ương. Hàng thiên niên kỷ đã trôi qua, tình trạng lạm dụng rượu (bia) có khi đã gây ra những hậu quả tiêu cực nhưng chưa có khi nào lên tới quy mô một vấn đề xã hội nghiêm trọng như hiện nay.
Rượu có thể gây nhiễm độc cấp tính (trạng thái say rượu) hoặc nhiễm độc mạn tính (nghiện rượu) gây tác hại cho nhiều cơ quan phủ tạng, ảnh hưởng lớn đến sức khỏe cả thể chất lẫn tâm thần nếu lạm dụng nó.
Ở Việt Nam, bệnh lý tâm thần do rượu trước đây rất hiếm, nhưng trong những năm gần đây, lạm dụng rượu và nghiện rượu đang có xu hướng gia tăng nhanh và trở thành những vấn đề lớn về sức khỏe, kinh tế – xã hội và an toàn cộng đồng. Các vấn đề sức khỏe tâm thần liên quan đến rượu (bia) bao gồm:
Rối loạn tâm thần cấp (say rượu): là hậu quả của nhiễm độc rượu nhất thời, thường xảy ra ở những người uống quá ngưỡng. Say rượu dẫn đến những biến đổi về cảm xúc (khó kiềm chế cảm xúc), rối loạn về tư duy (tư duy hổ lốn, nói lặp lại, khả năng phân tích, phê phán kém…) và các rối loạn về hành vi (hành động kỳ cục, khó kiểm soát và kiềm chế hành vi, hung hăng…).
Nghiện rượu: Theo ý niệm xã hội, nghiện rượu là sự thèm muốn mạnh mẽ dẫn đến đòi hỏi thường xuyên phải có rượu làm ảnh hưởng đến các mối quan hệ gia đình và đời sống xã hội, ảnh hưởng đến sức khỏe thể chất và tâm thần của người bệnh, đưa đến rối loạn tư cách, thói quen, khả năng lao động và giao tiếp xã hội; ảnh hưởng rõ rệt đến sức khỏe và an ninh trật tự của cộng đồng cũng như sự hao tổn về mặt kinh tế.
Còn nghiện rượu trong ý nghĩa y học là một bệnh mạn tính, xếp trong nhóm bệnh lý nghiện chất. Nghiện rượu dẫn đến sảng rượu, rối loạn tâm thần do rượu, biến đổi nhân cách người nghiện và các bệnh lý cơ thể kèm theo. Khoảng 10% người nghiện rượu sẽ bị rối loạn tâm thần ở một thời điểm nào đó trong cuộc đời.
Loạn thần do rượu: là nhóm các biểu hiện rối loạn tâm thần, phát sinh và phát triển liên quan trực tiếp đến nghiện rượu, là hậu quả tác động trực tiếp và kéo dài của rượu lên não, loạn thần do rượu biểu hiện bằng các rối loạn cảm xúc, hành vi, hoang tưởng, ảo giác… bao gồm: Sảng rượu (sảng run): là một bệnh loạn thần cấp tính và trầm trọng, xuất hiện ở người nghiện rượu, khi cơ thể bị suy yếu hay vì một bệnh lý nào đó (nhiễm khuẩn, chấn thương…). Sảng rượu cũng có thể xuất hiện sau khi cai rượu tương đối hoặc tuyệt đối với biểu hiện: mê sảng hoặc lú lẫn, các ảo tưởng và ảo giác sinh động, run nặng và rối loạn thần kinh thực vật.
Người ta nói rằng rượu là thứ nghịch lý lớn nhất của loài người, vì trong một chiếc ly nhỏ bé, nó chứa đựng cả sự cao sang và cái dung tục. Nhưng trên hết, uống rượu vô độ là nguyên nhân của rất nhiều thứ bệnh, là cơn bão làm tan nát nhiều mái ấm gia đình.
Y học ngày nay coi nghiện rượu là một bệnh mạn tính vì rượu ảnh hưởng đến não, gan, tim mạch… từ đó gây ra các rối loạn tâm thần và các tổn thương ở hệ thống tiêu hóa, tim mạch…
Xã hội coi những người nghiện rượu là gánh nặng vì họ mất khả năng lao động, hay gây rối trật tự công cộng, tổn thương các mối quan hệ trong gia đình, gây ra các tai nạn, sống bê tha, nhân cách suy đồi…
Ngoài các vấn đề về tâm thần, rượu còn gây nhiều tác hại trên các cơ quan, bộ phận khác của cơ thể như: bệnh gan, bệnh lý tim mạch, bệnh lý tiêu hóa, dị tật thai nhi, các bệnh chuyển hóa…
Từ những vấn đề trên, nếu đổ hết lỗi cho rượu thì quả là oan cho rượu! Thực ra, với lượng vừa phải, rượu là một thức uống rất tốt, rất thi vị, là một trong những thức uống sáng tạo độc đáo của con người nhằm làm cho cuộc sống, đời sống thêm thú vị và đáng sống. Rượu không chỉ là một thức uống để thưởng thức mà còn là sự phong phú về hương vị và có cả một nền văn hóa về rượu. Rượu một ly thì cảm xúc thăng hoa. Có chút hơi men, người đàn ông cảm giác mạnh mẽ hơn, người phụ nữ cảm thấy quyến rũ hơn. Nhưng chớ uống quá nhiều sẽ hỏng hết mọi việc!
BSCC. Lý Trần Tình
