Hiện tại, bệnh sốt xuất huyết chưa có thuốc đặc trị cũng như vắc-xin phòng ngừa, Do đó, việc cảnh giác với bệnh, nhất là vào mùa mưa, là việc làm không thể thiếu trong mỗi cá nhân và gia đình.
Sốt xuất huyết là bệnh được lây từ người sang người, qua vật trung gian truyền bệnh là muỗi Aedes Aegypti. Trong dân gian gọi là muỗi vằn. Muỗi rất nhanh nhẹn, thường bay lượn quanh chỗ người lớn hay trẻ em sinh hoạt vui chơi, khi có thời cơ, sẵn sàng đáp xuống chích hút máu.
Muỗi hoạt động tìm mồi suốt ngày, nhưng thường hoạt động tích cực vào sáng sớm và chiều tối, khi không khí vừa mát mẻ vừa ấm áp, độ ẩm thích hợp và chỉ đậu nghỉ khi đã no máu hoặc vào ban đêm.
Muỗi thích trú đậu nơi có ánh sáng trung bình, không quá sáng cũng không quá tối, kín gió hay gió nhẹ, ấm áp, có độ ẩm thích hợp, thích đậu trên rìa mép mùng, mền, quần áo nhất là vải có màu tối đậm, có nhiều lông tơ mịn như vải len chẳng hạn, và cũng thích trú đậu trên quần áo đã mặc rồi có mùi mồ hôi chưa kịp giặt giũ. Trong năm, muỗi phát triển mạnh nhất vào mùa mưa, theo ghi nhận các nhà dịch tễ học là 81,38% và mùa nắng là 18,62%.
Bệnh sốt xuất huyết Dengue do virút Dengue gây nên. Sau khi bị muỗi vằn đốt, người bệnh có thời gian ủ bệnh từ 3 – 6 ngày, có thể kéo dài đến 15 ngày thì xuất hiện triệu chứng của bệnh sốt xuất huyết. Người bệnh sốt cao đột ngột, mệt mỏi, nhức đầu, đau sau hốc mắt, đau cơ nhất là đau ở thắt lưng và đôi khi đau chân, thường kèm theo đau họng, buồn nôn, nôn mửa, đau vùng thượng vị và tiêu chảy.
Muỗi vằn – vật trung gian truyền bệnh
Ở trẻ em, sốt cao 39 – 400C, sốt liên tục trong 3 – 4 ngày, đau họng và đau bụng; người bệnh sau khi giảm sốt từ ngày thứ 3 đến ngày thứ 8, thì xuất hiện xuất huyết nhẹ dưới dạng các chấm xuất huyết dưới da, nốt xuất huyết. Sau giai đoạn này, xuất hiện ban dạng dát sẩn đa hình thái, đôi khi gây ngứa, đầu tiên ở thân mình và lan rộng theo hướng ly tâm đến các chi, mặt, lòng bàn tay và lòng bàn chân. Ngoài ra, người bệnh còn bị sốc với mạch nhanh, nhẹ, huyết áp giảm hoặc không đo được, chân tay lạnh, bứt rứt… Kèm theo một số triệu chứng không đặc trưng như: chán ăn, đau cơ, đau khớp, đau bụng. Bệnh sốt xuất huyết hoàn toàn có khả năng dẫn đến trụy tim mạch, rất dễ gây ra tử vong nếu không được phát hiện và điều trị kịp thời…
Chú trọng phòng ngừa: trong mùa mưa, mỗi cá nhân, mỗi gia đình cần nâng cao ý thức phòng bệnh sốt xuất huyết vì hiện tại chưa có thuốc đặc trị cũng như vắc-xin phòng ngừa. Phòng bệnh chủ yếu là kiểm soát côn trùng trung gian truyền bệnh như: tránh muỗi đốt, diệt lăng quăng, diệt muỗi trưởng thành, theo nguyên tắc: không có lăng quăng, không muỗi, sẽ không có sốt xuất huyết. Chúng ta phải luôn có ý thức dọn dẹp nhà cửa ngăn nắp, sạch sẽ, thoáng mát, không treo quần áo làm chỗ cho muối trú đậu, loại bỏ các vật chứa nước đọng như gáo dừa, lon, đồ hộp, ly, chén, chai lọ bể, vỏ xe…, thay nước bình bông mỗi ngày, đổ dầu hôi hoặc pha nhiều muối vào chén nước chống kiến chân tủ thức ăn để triệt nơi sinh sản của muỗi. Cần ngủ màn kể cả ngày và đêm, mặc quần áo dài tay, không ngồi chơi chỗ tối, đuổi muỗi bằng đốt nhang muỗi, xịt muỗi hay kem thoa chống muỗi.
Một nghiên cứu vắc-xin phòng sốt xuất huyết đang được tiến hành, ở Đại học Mahidol (Thái Lan) với sự cộng tác củaWHO. Vắc-xin này tỏ ra an toàn và đang được đưa vào thử nghiệm trên lâm sàng.
BS.CKI. TRẦN QUỐC LONG
