Khó thở, thở khò khè là âm thanh nghe như tiếng huýt sáo liên tục, thô ráp và có âm vang cao tạo ra trong đường hô hấp, nghe được rõ nhất trong quá trình thở ra, nhưng trong một số trường hợp, cũng có thể nghe thấy tiếng thở khò khè trong quá trình hít vào. Thở khò khè là dấu hiệu rõ ràng về các vấn đề hô hấp, chủ yếu xảy ra do hẹp hoặc bị tắc nghẽn đường hô hấp. Âm điệu tiếng thở khò khè cũng thay đổi, phụ thuộc vào phần hệ thống hô hấp bị tắc nghẽn hoặc thu hẹp.
Bất cứ ai, dù là trẻ sơ sinh hay người lớn, đều có thể bị thở khò khè, đặc biệt là ở trẻ bị hen suyễn. Nghiên cứu cho biết khoảng 25- 30% trẻ sơ sinh bị khò khè trong 1 năm đầu đời. Kèm theo tiếng thở khò khè là các triệu chứng như ho, thở dốc, nghẹt mũi, mất giọng, sưng môi và lưỡi,…. Việc thực hiện khám sức khoẻ ban đầu, chụp X-quang ngực và một vài xét nghiệm máu thường giúp các bác sĩ chẩn chính xác nguyên nhân gây thở khò khè. Dưới đây là các nguyên nhân gây thở khò khè phổ biến nhất:
1. Hen
Hen là bệnh viêm mạn tính của đường dẫn khí ở phổi. Bệnh đặc trưng bởi các giai đoạn thở khò khè, tức ngực, thở nhanh và ho. Viêm trong ống phế quản dẫn đến hẹp đường hô gây thở khò khè. Mặc dù bệnh hen không có cách chữa khỏi nhưng nó có thể được kiểm soát bằng các biện pháp phòng ngừa cùng với việc dùng thuốc thích hợp.
2.Viêm phế quản
Viêm phế quản là tình trạng viêm hoặc sưng các ống phế quản và các đường dẫn không khí giữa miệng, mũi và phổi, thường xảy ra ở trẻ sơ sinh. Không khí ô nhiễm, bụi, khói,… là những nguyên nhân gây viêm phế quản phổ biến nhất. Virut đơn bào hô hấp (RSV) cũng có thể gây viêm phế quản.
3.Hút thuốc
Đây là một trong những nguyên nhân chính gây thở khò khè. Hắc ín, cacbon monoxit, nitrosamines và các hóa chất khác có thể gây co thắt đường thở. Hút thuốc liên tục gây ra chứng phổi tắc nghẽn mạn tính (COPD) với các triệu chứng như tổn thương phế nang, đường thở bị hạn chế, ho và khó thở, dẫn đến thở khò khè.
4. Bệnh tim
Mặc dù thở khò khè có liên quan chủ yếu đến các vấn đề hô hấp. Nhưng đôi khi, nó có thể là dấu hiệu một vấn đề về tim. Phổ biến nhất là bệnh hen tim, khi bị hen tim cần được chăm sóc y tế ngay lập tức. Suy tim trái gây tích tụ các chất dịch trong phổi làm tắc nghẽn đường thở, các triệu chứng hen tim giống như bệnh hen suyễn.
5. Viêm phổi
Thở khò khè kèm theo sốt cao, ớn lạnh, khó thở và ho là các triệu chứng bệnh viêm phổi. Thông thường bệnh do vi khuẩn và vi rút gây ra, thường nhắm vào túi khí của phổi. Tích tụ chất nhầy và chất lỏng trong phổi có thể khiến tình trạng bệnh trở nên trầm trọng. Tuy nhiên, điều trị và tiêm phòng ngay lập tức có thể giúp bệnh nhân phục hồi nhanh chóng.
6. Bệnh về phổi
Hầu hết các bệnh về phổi (dù là tiểu cầu hay COPD) đều được chẩn đoán là tăng tiết nhầy, khó thở, viêm và tổn thương phổi (một phần hoặc toàn bộ). Những triệu chứng này trực tiếp hoặc gián tiếp liên quan đến tắc nghẽn hoặc thu hẹp đường thở, dẫn đến thở khò khè.
7. Mang thai
Cơ thể đòi hỏi nhiều ôxy và tăng tuần hoàn máu trong thai kỳ để đáp ứng yêu cầu của cả mẹ và thai nhi. Do căng thẳng và thay đổi nội tiết tố, cơ thể phụ nữ có xu hướng yếu đi và dễ bị dị ứng, nhiễm trùng dẫn đến thở khò khè. Mặc dù phụ nữ có thai thường bị thở khò khè những vẫn không nên bỏ qua, vì nó có thể nguy hiểm cho cả mẹ và thai nhi. Khi bị thở khò khè, bạn nên đến khám bác sĩ để chuẩn đoán chính xác nguyên nhân và điều trị kịp thời.
BS. Tuyết Mai
(theo Univadis/Boldsky)