le thi thuy hong (1988)

Thiếu máu cơ tim hay bệnh tim thiếu máu cục bộ vẫn quen gọi là bệnh mạch vành mà nguyên nhân chủ yếu là xơ vữa động mạch vành. Sự thực bệnh tim thiếu máu cục bộ là một bệnh danh tập hợp bao gồm nhiều thể lâm sàng, trong đó 2 thể quen thuộc nhất là nhồi máu cơ tim và đau thắt ngực. Trong sinh lý, bệnh thiếu máu cục bộ cơ tim xảy ra khi mất thăng bằng cán cân giữa một bên là cung về ôxy và bên khác là cầu về ôxy; do cung máu tới cơ tim sụt giảm. Khi cơ tim thiếu máu sẽ dẫn đến các cơn đau thắt ngực. Về nhịp tim: bình thường, nhịp tim 60-80 lần/phút, nếu dưới 55 lần/phút là chậm và trên 90 lần/phút là nhanh. Khi nhịp tim chậm quá hoặc nhanh quá đều không tốt. Trên lâm sàng, khi nhịp chậm dưới 50 lần/phút, điều trị nội khoa (bằng thuốc) không hiệu quả thì bác sĩ sẽ cân nhắc việc đặt máy tạo nhịp. Trong thư bác không nói các xét nghiệm hiện tại: có tăng mỡ máu hay cholesterol máu cao, đường máu, có tăng huyết áp không vì dựa vào đó mà thực hiện chế độ ăn phù hợp; nếu thừa cân phải giảm cân, hạn chế thực phẩm nhiều mỡ, đồ xào, rán; Tăng cường ăn rau quả giàu chất xơ. Nếu tăng huyết áp, cần hạn chế lượng muối ăn vào. Tuân thủ việc dùng thuốc theo chỉ định của bác sĩ; Kết hợp tập thể dục hằng ngày đều đặn phù hợp với sức khoẻ. Đặc biệt chú ý, nếu có bệnh tăng huyết áp và tiểu đường, cần kiểm soát tốt để tránh biến chứng đột quỵ.

BS. Vũ Ngọc Anh

Vitamin kết hợp với xenlulo

Tại sao trong các bệnh tim thầy thuốc thường khuyên bệnh nhân ăn nhiều rau củ? Rau củ là cội nguồn tuyệt vời của các chất xenlulo thực vật. Khi vào đến ruột chúng sẽ như miếng bọt biển hút một phần cholesterol được tiết ra từ ruột và mật, chính vì vậy một cách tự nhiên cholesterol được đào thải ra khỏi cơ thể.

Cũng vì thế quá trình trao đổi mỡ trong cơ thể sẽ được thúc đẩy, hạn chế sự hình thành các mảng xơ vữa. Các xenlulo thực vật cũng có nhiều trong kiều mạch, gạo lứt, yến mạch (tất nhiên cần nấu chúng thật kỹ), các loại cám.

Thêm một điểm cộng cho rau củ – chúng còn là cội nguồn của các loại vitamin. Trong các bệnh về tim nhu cầu vitamin gia tăng hơn so với người bình thường. Chẳng hạn, nhu cầu hàng ngày của một người bình thường là 75 – 90 mg vitamin C, thì ở bệnh nhân thiếu máu cơ tim cục bộ không dưới 100 mg. Lẽ dĩ nhiên chúng ta không thể nhận tất cả các loại vitamin từ rau củ (một phần vẫn phải uống thuốc có vitamin), nhưng chúng ta cần ăn chúng nhiều hơn.

 

 

Chất béo có nhiều loại

Trong bệnh thiếu máu cơ tim cục bộ người bệnh cần ăn giảm cholesterol. Như vậy gần như sẽ phải loại bỏ hoàn toàn các sản phẩm mỡ ra khỏi thực đơn hàng ngày?

Bệnh nhồi máu cơ tim cục bộ xuất hiện khi các động mạch vành bị tắc nghẽn. Bởi các mảng cholesterol này làm giảm thiết diện dòng chảy của các mạch máu, tim sẽ không nhận đủ oxy vì vậy không thể làm việc hết công suất. Điều rất quan trọng là cần theo dõi các thức ăn chúng ta ăn vào không có quá nhiều cholesterol. Song điều đó không có nghĩa là cần loại bỏ hoàn toàn các sản phẩm có nhiều mỡ ra khỏi thực đơn hàng ngày.

Nhu cầu cholesterol hàng ngày trong bệnh xơ vữa mạch máu và bệnh thiếu máu cơ tim cục bộ không quá 300mg. Trong 100 gam thịt lợn nạc có khoảng 90mg cholesterol, còn trong 100 gam pho mát có 80 – 120 mg cholesterol. Nhu cầu đối với các thực phẩm như váng sữa, dầu thực vật, thịt bò, thịt cừu, các loại xúc xích… nên hạn chế.

Cần nhớ rằng acid béo cũng có nhiều loại. Trong các sản phẩm đã liệt kê chủ yếu chứa acid béo no. Nhưng cũng còn có những loại acid béo không no đơn và phức (mà trong các loại acid béo này được chia ra 2 loại có chứa omega 3, 6). Chúng rất có lợi cho các mạch máu, và cần phải nạp chúng từ thực phẩm.

Các loại acid béo không no đơn có trong dầu oliu. Người bệnh thiếu máu cơ tim cục bộ cần cung cấp cho cơ thể 5 – 10 gam dầu oliu mỗi ngày, tương đương với 1 – 2 thìa cà phê.

Các loại acid béo không no phức chứa omega 3 có nhiều trong các loại cá biển – cá thu, cá nục, cá trích, cá xácđin, cá thờn bơn. Chỉ cần một lượng 100 gam cá biển là đủ nhu cầu về acid béo này trong một ngày.

Nguồn của các loại acid béo không no phức chứa omega 6 có trong các loại dầu thực vật chưa tinh luyện: dầu hướng dương, dầu hạt cải. Một ngày chỉ cần ăn một muỗng canh loại dầu này.

 

Bệnh nhân thiếu máu cơ tim cục bộ không nên ăn nhiều thực phẩm giàu chất bột đường. Hình: Minh họa

 

Còn chất ngọt thì sao?

Bác sĩ khuyên bệnh nhân thiếu máu cơ tim cục bộ không nên ăn nhiều thực phẩm giàu chất bột đường, nó ảnh hưởng như thế nào lên trái tim?

Đúng là đối với bệnh nhân bị các bệnh tim mạch nói chung, nhu cầu đối với chất bột đường không được vượt quá mức bình thường cho phép. Đặc biệt cần kiểm soát được các chất bột đường tinh luyện: đường, chất ngọt, nước ngọt. Bởi 2 lý do:

Thứ nhất, các sản phẩm giàu chất bột đường tinh luyện chứa rất nhiều calo. Nếu bạn ăn chúng nhiều bạn rất dễ bị thừa cân. Để cung cấp máu cho một cơ thể to béo tim cần phải làm việc nhiều hơn, cần nhiều oxy hơn mà trong bệnh thiếu máu cơ tim cục bộ thì tim lại thường bị thiếu oxy. Thêm vào đó cứ mỗi kilo thừa gan phải sản xuất thêm 20mg cholesterol làm cho các động mạch vành dễ có nguy cơ bị tắc nghẽn cục bộ.

Thứ hai là những người bị thiếu máu cơ tim cục bộ thường gặp các vấn đề về chuyển hóa glucose. Trong một nghiên cứu lớn gần đây được tiến hành trên 25 quốc gia đối với các bệnh nhân bị thiếu máu cơ tim cục bộ kết quả thu được trong số đó có 73% đàn ông và 81% phụ nữ bị mắc bệnh đái tháo đường hoặc tiền đái tháo đường. Nếu tình trạng này không được kiểm soát bệnh nhân còn có thể bị bệnh tim nặng lên và mắc thêm các bệnh thận, thần kinh và mắt. Vì vậy đối với các trường hợp bệnh nhân này kiểm soát thật chặt chẽ lượng chất bột đường đưa vào cơ thể, tốt nhất là loại bỏ hoàn toàn các sản phẩm bột đường tinh luyện.

Tóm lại đối với bệnh nhân thiếu máu cơ tim cục bộ, không hoàn toàn loại bỏ chất béo và bột đường, các loại bánh kẹo, đường, các sản phẩm khác vẫn có thể dùng nhưng chỉ với một lượng trong giới hạn cho phép. 80 – 90% các chất bột đường cần được lấy từ các loại rau quả, ngũ cốc, bánh mì nâu, và chỉ 10% – lấy từ đường và các chất ngọt khác. Tổng chất bột đường trong một ngày chỉ khoảng từ 300 – 500 gam, hoặc có thể nhiều hơn điều này phụ thuộc vào lượng vận động một ngày của bạn./.

BS. Hải Long