Cốc nguyệt san có dạng hình phễu và được dùng vào những ngày “đèn đỏ” để thay thế cho các loại băng vệ sinh thông dụng. Những chiếc cốc này thường được làm bằng chất liệu mềm dẻo có độ bền cao, nhiều kích cỡ và đặc biệt là tái sử dụng được nhiều lần. Khi đặt cốc nguyệt san vào trong âm đạo, nó sẽ nhẹ nhàng hút lượng máu kinh chảy ra từ tử cung một cách tự nhiên, không để cho máu kinh tiếp xúc với không khí. Có thể để cốc nguyệt san trong khoảng 6-12 tiếng, phụ thuộc vào việc bạn có nhiều kinh nguyệt hay không. Bạn nên thay cốc nguyệt san mỗi 12 tiếng. Nếu cốc nguyệt san đầy trước thời gian này, bạn cần thay cốc trước khi kinh nguyệt bị trào ra ngoài.

Cốc nguyệt san có nhiều ưu điểm nhưng cũng cần lưu ý khi dùng.

Ưu và nhược điểm của cốc nguyệt san

Cốc nguyệt san có ưu điểm mang đến cảm giác thoải mái chứ không dày cộm như băng vệ sinh nên mọi hoạt động hàng ngày sẽ ít bị ảnh hưởng. Khi sử dụng, cốc nằm sâu trong cơ thể nên hạn chế vi khuẩn tấn công và gây mùi, đồng thời nguy cơ bị nhiễm khuẩn, nhiễm nấm vùng kín cũng giảm rõ rệt.

Tuy nhiên, việc sử dụng cốc nguyệt san cũng có nhược điểm và không dễ sử dụng.

Nhét cốc không vào: Những ai mới sử dụng cốc nguyệt san lần đầu tiên đều sẽ gặp vấn đề này, thậm chí có người tập nhét cốc qua nhiều kỳ kinh nguyệt vẫn không thành công. Có 2 lý do thường gặp khiến việc nhét cốc vào người trở nên khó khăn hơn:

Thứ nhất là do bạn quá căng thẳng. Khi cơ thể sợ hãi, căng thẳng thì các cơ sẽ bị đông cứng lại, kể cả âm đạo. Nếu âm đạo không giãn nở được thì việc nhét cốc vào sẽ trở nên khó khăn hơn rất nhiều. Do đó, khi tập nhét cốc bạn phải để toàn thân thả lỏng và thoải mái. Thứ hai là do bạn làm sai kỹ thuật. Việc đứng, ngồi sai tư thế, gấp cốc không đúng cách cũng khiến cho việc nhét cốc trở nên vất vả hơn.

Lấy cốc không ra: Cũng giống như việc nhét cốc vào, nếu bạn quá lo lắng khiến các cơ bị căng cứng thì việc lấy cốc ra cũng rất khó khăn. Do đó, khi lấy cốc ra thì bạn nên thả lỏng cơ thể, đưa tay nhẹ nhàng vào âm đạo và nắm lấy cuống cốc, bóp nhẹ vào đáy cốc rồi từ từ kéo cốc ra ngoài.

Viêm nhiễm vùng kín: Cốc nguyệt san được bảo đảm và giảm thiểu viêm nhiễm hơn rất nhiều so với các loại băng vệ sinh miếng và tampon. Tuy nhiên, do cốc được đưa hẳn vào bên trong âm đạo nên nếu bạn sử dụng không đúng cách thì có thể gây viêm nhiễm. Từ các vết xước và viêm sẽ là cơ hội cho các tác nhân gây bệnh lây truyền qua đường tình dục tấn công và lan sang các bộ phận lân cận trong ổ bụng.

Kinh nguyệt vấy bẩn ra ngoài: Tuy cốc nguyệt san chống tràn hiệu quả nhưng đối với những bạn chưa quen sử dụng thì khả năng máu tràn ra ngoài sẽ rất dễ xảy ra. Tuy nhiên, việc máu tràn này không hẳn là do cốc chứa không hết mà là do bạn bung cốc chưa đều và không bịt kín được âm đạo khiến máu lọt ra ngoài qua khe hở.

Cách lựa chọn cốc nguyệt san

Các loại cốc nguyệt san tái sử dụng thường được làm bằng một trong 3 chất liệu chính sau: silicon, cao su tự nhiên (latex) và thermoplastic elastomer (TPE). Silicon được cho là chất liệu rất bền, trong khi latex và TPE có thể bị nứt dễ dàng hơn. Hầu hết các loại cốc nguyệt san được làm bằng chất liệu silicon tiêu chuẩn y tế, nếu bạn có làn da nhạy cảm, bạn nên cân nhắc kỹ về chất liệu. Cao su tự nhiên có thể gây ra những dạng thức kích ứng. Trường hợp ngoại lệ duy nhất là softcup làm từ polyethylene.

Thông thường, các loại cốc nguyệt san cứng thích hợp cho những phụ nữ cơ sàn chậu chắc khỏe sử dụng. Những loại cốc mềm thì dành cho những người có cơ sàn chậu yếu, lỏng. Vậy làm thế nào biết được mình có cơ sàn chậu như thế nào? Một cách đơn giản để kiểm tra, đó là cố gắng lặp lại động tác co thắt nín nhịn rồi thả lỏng các cơ khi đi tiểu nhiều lần: nếu việc đó dễ dàng với bạn, cơ sàn chậu của bạn chắc khỏe và bạn sẽ phù hợp sử dụng loại cốc nguyệt san cứng. Nếu bạn không thể dễ dàng nhịn tiểu, điều đó có nghĩa là cơ sàn chậu của bạn lỏng: trong trường hợp này, bạn có lẽ sẽ muốn cân nhắc sử dụng một loại cốc nguyệt san mềm hơn.

Nên chọn cốc nguyệt san có màu hay không màu? Thông thường, cốc nguyệt san có cả loại có màu (được làm từ màu nhuộm thực phẩm an toàn) hoặc loại làm từ silicon trong suốt. Màu sắc của cốc nguyệt san không ảnh hưởng tới công hiệu của nó. Nếu bạn có vùng âm đạo nhạy cảm dễ bị viêm nhiễm, kích ứng thì cốc dạng silicon trong vẫn là sự lựa chọn hợp lý hơn cả. Điều rất quan trọng là bạn tìm được kích cỡ chuẩn, đảm bảo sự thoải mái cũng như hiệu quả sản phẩm (tránh bị tràn, dây máu ra khi sử dụng).

BS. Đặng Lan

Cốc nguyệt san  là một chiếc cốc nhỏ, đàn hồi, hình phễu làm bằng cao su hoặc silicone, mà phụ nữ thường sẽ đút vào bên trong âm đạo để “đựng” kinh nguyệt.

Nếu bạn muốn sử dụng cốc nguyệt san, trước hết bạn nên đến gặp bác sỹ phụ khoa. Mặc dù bạn có thể mua cốc nguyệt san online hoặc tại rất nhiều cửa hàng, nhưng việc đầu tiên bạn cần làm đó là biết được bạn nên mua cốc size già. Đa số các loại cốc nguyệt san hiện nay đều có cỡ lớn.

Để xác định chính xác size cốc nguyệt san cho bạn, bạn và bác sỹ của bạn cần cân nhắc đến các yếu tố sau:

Tuổi của bạn

Độ dài cổ tử cung

Bạn có chu kỳ có ra nhiều máu hay không

Độ cứng và độ đàn hồi của cốc

Khả năng đựng của cốc

Sức mạnh của cơ vùng chậu

Bạn đã bao giờ đẻ thường hay chưa

Cốc nguyệt san size nhỏ thường được khuyến nghị sử dụng cho phụ nữ dưới 30 tuổi hoặc phụ nữ chưa sinh thường bao giờ. Cốc nguyệt san size lớn hơn thường được khuyến nghị sử dụng cho phụ nữ trên 30 tuổi, đã từng sinh thường hoặc có chu kỳ kinh nguyệt nặng.

Trước khi bạn đưa cốc nguyệt san vào bên trong âm đạo

Khi bạn nhìn thấy cốc nguyệt san lần đầu tiên, bạn có thể có cảm giác không thoải mái. Nhưng bạn cần “bôi trơn” cốc để giúp quá trình đưa cốc vào bên trong trở nên trơn tru hơn. Trước khi bạn đưa cốc vào, hãy bôi trơn vành cốc bằng nước hoặc bằng chất bôi trơn có gốc nước. Cốc nguyệt san ướt sẽ dễ đưa vào âm đạo hơn.

 

Đưa cốc nguyệt san vào bên trong như thế nào?

Nếu bạn đã từng dùng tampon, bạn sẽ cảm thấy tương đối dễ dàng để đưa cốc nguyệt san vào bên trong. Hãy làm theo các bước sau đây:

Rửa tay thật sạch

Dùng nước hoặc chất bôi trơn làm ẩm vành cốc nguyệt san

Bóp nhẹ để miệng cốc nguyệt san bé lại còn khoảng một nửa, cầm cốc bằng một tay sao cho vành cốc lật xuống dưới.

Đưa cốc vào bên trong âm đạo, vành ở dưới, giống như cách đưa tampon vào bên trong. Cốc nguyệt san nên nằm sâu khoảng vài cm bên trong cổ tử cung.

Một khi cốc nguyệt san đã ở bên trong âm đạo, hãy quay cốc lại. Khi đó, cốc sẽ mở ra và tạo thành một chiếc túi kín khí, giúp giữ dịch không chảy ra ngoài.

Nếu bạn đưa cốc vào bên trong âm đạo đúng cách, bạn sẽ không cảm thấy chiếc cốc đang ở bên trong. Bạn có thể di chuyển, nhảy, ngồi, đứng và thực hiện các hoạt động bình thường hàng ngày mà cốc không rơi ra. Nếu bạn gặp khó khăn trong việc đưa cốc vào bên trong, hãy trao đổi với bác sỹ.

Khi nào bạn nên thay cốc nguyệt san?

Bạn có thể để cốc nguyệt san trong khoảng 6-12 tiếng, phụ thuộc vào việc bạn có nhiều kinh nguyệt hay không. Điều đó có nghĩa là bạn có thể sử dụng cốc nguyệt san qua đêm.

Bạn nên thay cốc nguyệt san mỗi 12 tiếng. Nếu cốc nguyệt san đầy trước thời gian này, bạn cần thay cốc trước khi kinh nguyệt bị trào ra ngoài.

Làm thế nào để lấy cốc nguyệt san ra ngoài?

Tuân theo các bước sau đây:

Rửa tay thật sạch

Đặt ngón tay trỏ và ngón tay cái của bạn vào bên trong âm đạo. Kéo thân của cốc nhẹ nhàng cho đến khi bạn cầm được cả thân cốc

Ấn nhẹ để thoát khí, sau đó kéo cốc xuống để rút cốc ra ngoài.

Một khi cốc đã được rút ra ngoài, hãy đổ hết dịch trong cốc vào toilet.

Chăm sóc sau khi dùng cốc nguyệt san

Cốc nguyệt san có thể tái sử dụng do vậy, cốc cần được rửa sạch để có thể tiếp tục đưa vào âm đạo trong những lần sau. Cốc nguyệt san cần được rửa sạch ít nhất 2 lần/ngày. Một cốc nguyệt san có thể sử dụng được trong vòng từ 6 tháng – 10 năm nếu sử dụng đúng cách. Đối với loại cốc dùng 1 lần, cần được vứt đi ngay sau khi sử dụng.

Lợi ích của việc sử dụng cốc nguyệt san

Rất nhiều phụ nữ lựa chọn dùng cốc nguyệt san vì các lý do sau:

Tiết kiệm tài chính: bạn chỉ cần phải trả một lần cho một chiếc cốc nguyệt san tái sử dụng. Không giống như sử dụng băng vệ sinh hay tampon phải mua thường xuyên và có thể tốn một khoản rất lớn mỗi năm.

An toàn hơn: vì cốc nguyệt san sẽ đựng, chứ không phải là thấm hút dịch nên bạn sẽ không có nguy cơ bị hội chứng sốc nhiễm độc – một tình trạng nhiễm khuẩn hiếm gặp thường xảy ra khi sử dụng tampon

Cốc nguyệt san có thể “đựng” được nhiều dịch hơn: Một cốc nguyệt san có thể giữ được từ 30-60ml dịch. Tampon, chỉ có thể giữ dược khoảng 10ml dịch.

Thân thiện với môi trường: Cốc nguyệt san có thể tái sử dụng trong một thời gian dài, có nghĩa là bạn sẽ không thải rác thải ra môi trường.

Bạn có thể quan hệ tình dục: Đa số các loại cốc nguyệt san có thể được lấy ra trước khi bạn quan hệ tình dục, nhưng loại cốc nguyệt san mềm dùng một lần có thể không cần phải lấy ra. Bạn tình của bạn sẽ không thể cảm nhận được chiếc cốc, bạn cũng không cần phải lo lắng về việc bị rỉ máu.

Bạn có thể dùng cốc nguyệt san khi đang đặt vòng tránh thai: một số công ty khẳng định rằng, cốc nguyệt san có thể được sử dụng khi đang đặt vòng tránh thai, nhưng nghiên cứu năm 2012 không ủng hộ việc này. Nếu bạn cảm thấy lo ngại, hãy kiểm tra với bác sỹ trước khi sử dụng cốc.

Nhược điểm của việc sử dụng cốc nguyệt san?

Cốc nguyệt san có thể sẽ dễ chấp nhận và thân thiện với môi trường hơn, nhưng bạn vẫn cần lưu ý một số điều sau:

Việc tháo cốc ra có thể sẽ gây rắc rối: Bạn sẽ phải ở trong một tư thế khá là kì quặc để có thể tháo được cốc nguyệt san ra. Trong quá trình này, dịch cũng có thể sẽ trào ra ngoài.

Việc đưa cốc nguyệt san vào hoặc tháo cốc nguyệt san ra có thể sẽ hơi khó: Bạn có thể sẽ không gấp cốc nguyệt san đúng cách để đưa cốc vào trong. Hoặc bạn sẽ cảm thấy việc cầm vào cả thân cốc khi tháo cốc ra sẽ hơi khó.

Sẽ khó để tìm được size cốc phù hợp: Mỗi người sẽ cần một size cốc khác nhau. Điều đó có nghĩa là bạn có thể sẽ phải thử nhiều loại cốc của nhiều hãng khác nhau trước khi tìm được size cốc phù hợp cho mình.

Bạn có thể sẽ bị dị ứng với một số loại nguyên liệu: đa số các loại cốc nguyệt san được làm từ những vật liệu không chứa cao su, như vậy, cả những người bị dị ứng với cao su vẫn có thể sử dụng được. Nhưng với một số người vẫn có khả năng bị dị ứng với silicone hoặc nguyên liệu làm ra cốc nguyệt san.

Cốc nguyệt san có thể gây kích ứng âm đạo: Cốc nguyệt san có thể gây kích ứng âm đạo nếu cốc không được làm sạch đúng cách. Bạn cũng có thể sẽ cảm thấy không thoải mái nếu bạn đưa cốc vào mà không dùng chất bôi trơn.

Bạn có thể sẽ tăng nguy cơ bị nhiễm trùng: rửa cốc thật sạch, xả nước và sau đó để cốc thật khô. Không sử dụng lại cốc nguyệt san dùng một lần. Rửa tay sạch sau khi dùng cốc nguyệt san.

Làm thế nào để chọn được sản phẩm vệ sinh phù hợp với bạn?

Với một số phụ nữ, sử dụng cốc nguyệt san là điều không cần phải suy nghĩ. Tuy nhiên, nếu bạn đã quen sử dụng băng vệ sinh, trước khi chuyển sang dùng cốc nguyệt san cần cân nhắc các vấn đề sau:

Dùng cốc nguyệt san với bạn có đỡ tốn kém hơn không?

Cốc nguyệt san có dễ sử dụng hơn không?

Bạn có muốn quan hệ tình dục khi đang trong chu kỳ hay không?

Nếu bạn trả lời “có” cho tất cả các câu hỏi trên, thì bạn có thể sử dụng cốc nguyệt san. Nhưng nếu bạn không chắc chắn với bất cứ câu hỏi nào, bạn nên đến gặp bác sỹ phụ khoa để tìm ra lựa chọn phù hợp với bạn.

Ths.Bs Trần Thu Nguyệt

(Viện Y học Ứng dụng Việt Nam)