Thực tế, bất kỳ sự tăng hay giảm huyết áp so với mức bình thường đều là những dấu hiệu nguy hiểm. Trong khi đa số người bệnh lo lắng và phòng ngừa tăng huyết áp và những biến chứng nguy hiểm thì ở chiều ngược lại, huyết áp thấp cũng gây nhiều tác hại cho cơ thể nhưng không nhiều người quan tâm.

Thế nào là huyết áp thấp?

So với mức huyết áp bình thường là 120/80mmHg, người bị huyết áp thấp thường có trị số huyết áp tối đa thấp hơn 100mmHg, phổ biến là thấp hơn 90/60mmHg.

Có hai loại huyết áp thấp: huyết áp thấp tiên phát và huyết áp thấp thứ phát.

Huyết áp thấp tiên phát: Là những trường hợp có thể trạng đặc biệt từ nhỏ đến lớn huyết áp vẫn thấp mà không hề có triệu chứng hoặc biến chứng ở bộ phận nào trong cơ thể, chỉ khi gắng sức thì thấy chóng mệt.

Huyết áp thấp thứ phát: Là huyết áp bình thường nhưng sau đó huyết áp bị tụt dần xuống tới mức được coi là huyết áp thấp. Thường gặp ở người suy nhược kéo dài, mắc các bệnh thiểu năng tuần hoàn não, lao, nhiễm khuẩn, nhiễm độc kéo dài, thiếu máu kéo dài, bệnh nội tiết suy tuyến thượng thận, suy tuyến giáp mạn tính.

 

Bất kỳ sự tăng hay giảm huyết áp so với mức bình thường đều là những dấu hiệu nguy hiểm, cần được kiểm soát chặt chẽ.

Ai dễ bị huyết áp thấp?

Trường hợp có các vấn đề về tim: Một số bệnh nhân có bệnh tim dễ có huyết áp thấp bao gồm nhịp  tim chậm, các vấn đề van tim, đau tim và suy tim. Các điều kiện này có thể gây hạ huyết áp, vì ngăn chặn cơ thể có thể lưu thông máu đủ. Nếu nhịp tim dưới 60 nhịp/phút sẽ không đủ lượng máu và ôxy lưu thông trong cơ thể. Đây là một lý do dẫn tới huyết áp thấp.

Người có bệnh về nội tiết: Đó là những người có tuyến giáp kém hoặc tuyến giáp hoạt động quá mức, cả hai hiện tượng này có thể gây hạ huyết áp. Khi cơ thể bị thiếu hụt hàm lượng hormon của tuyến giáp sẽ dẫn tới nguy cơ mắc chứng huyết áp thấp kèm theo các triệu chứng hoa mắt chóng mặt, rụng tóc. Ngoài ra, một số người bị suy thượng thận (bệnh Addison), đường huyết thấp (hạ đường huyết) và trong một số trường hợp, người bệnh đái tháo đường có thể gây ra huyết áp thấp.

Người bị thiếu chất dinh dưỡng: Tình trạng thiếu các vitamin B₁₂ và folate có thể gây ra thiếu máu, một tình trạng mà cơ thể không sản xuất đủ các tế bào máu đỏ, gây ra huyết áp thấp.

Phụ nữ mang thai: Khi mang thai, tình trạng sức khỏe của phụ nữ có nhiều thay đổi thất thường, tác động tới huyết áp của cơ thể. Không ít chị em có huyết áp rất thấp khi mang thai. Sau khi sinh con, có thể huyết áp lại về bình thường.

Ngoài ra, các trường hợp đặc biệt sau đây: người bị mất nước, người bị mất máu, người bị dị ứng trầm trọng (hay còn gọi là sốc phản vệ), dùng một số thuốc chữa bệnh… cũng dẫn đến sự sụt giảm nghiêm trọng về huyết áp và phải điều trị thì huyết áp mới trở về bình thường.

Huyết áp thấp nguy hiểm không kém tăng huyết áp

Nếu so sánh với bệnh tăng huyết áp, huyết áp thấp trước mắt không dẫn đến biến chứng như tai biến mạch máu não, nhồi máu cơ tim… nên nhiều người rất chủ quan với căn bệnh này. Tuy nhiên, ít người biết được rằng huyết áp thấp cũng có thể gây ra các biến chứng nguy hiểm không kém.

Khi bệnh nhân bị tụt huyết áp nhiều lần, hệ thống thần kinh bị suy giảm chức năng, cơ thể không tự kịp điều chỉnh để cung cấp đủ dinh dưỡng và ôxy cho các cơ quan có chức năng sống còn như não, tim, thận gây tổn thương các cơ quan này.

Huyết áp càng thấp bị mất trí nhớ càng cao, nó gắn liền với bệnh mất trí do Alzheimer gây ra. Những người có mức huyết áp thấp kéo dài liên tục trong hai năm có khả năng bị mất trí nhớ cao gấp hai lần. Huyết áp hạ quá thấp cũng có thể làm nhịp tim nhanh, gây choáng, ngất. Huyết áp thấp cũng là nguyên nhân gây tai biến mạch máu não. 30% số người nhồi máu não và 25% số người nhồi máu cơ tim là do huyết áp thấp.

Ngoài ra, người bị tụt huyết áp cấp có thể gây sốc, đặc biệt nguy hiểm đến tính mạng trong những trường hợp như đang lái xe, làm việc trên tầng cao… Nếu huyết áp thấp kéo dài còn làm cho các cơ quan thận, gan, tim, phổi suy yếu nhanh chóng.

Biện pháp phòng ngừa huyết áp thấp

Thay đổi tư thế: Người có huyết áp thấp khi thức dậy cần nằm thêm một lúc, làm vài động tác khởi động đơn giản rồi mới ngồi dậy, hãy thở sâu trong vòng vài phút, sau đó ngồi dậy thật chậm rồi mới đứng thẳng. Khi có dấu hiệu hoa mắt, chóng mặt, mệt mỏi, cần nằm nghỉ ngơi ở tư thế đầu thấp để tăng lượng máu lên não. Nếu triệu chứng hạ huyết áp bắt đầu xuất hiện sau khi đứng thẳng thì nên đứng thẳng người và hít thở đều hoặc đặt một chân lên cao (tựa vào tường hay gác trên ghế), nghiêng người về phía trước.

Chế độ ăn uống lành mạnh: Hãy cung cấp tất cả những dưỡng chất mà cơ thể cần để duy trì sự khỏe mạnh bằng cách tập trung vào nhiều loại thức ăn khác nhau bao gồm: gạo thô, trái cây, rau xanh, thịt gà nạc và cá. Trong chế độ ăn uống thường ngày cần bổ sung thêm các loại thực phẩm có chứa các thành phần như protein, vitamin C và tất cả các loại vitamin thuộc nhóm B rất có lợi. Một số thức ăn đồ uống có tác dụng làm tăng huyết áp như: cà phê, nước chè đặc, ăn thức ăn đậm đà muối, nước sâm, bột tam thất, rau cần tây, nước nho, hạt sen, long nhãn, táo tàu, quả dâu… Trường hợp có huyết áp thấp đều được khuyến khích tăng cường lượng muối trong chế độ ăn uống. Tuy nhiên, nếu ăn quá nhiều muối cũng sẽ không tốt cho tim, do đó, chỉ nên giới hạn ở một mức độ nhất định, không dùng quá mức. Cần uống nhiều nước vì nước giúp ngăn ngừa sự mất nước và làm tăng lượng máu. Nên hạn chế loại đồ uống có chứa chất cồn.

Luyện tập thể dục đều đặn, phù hợp với sức khỏe và độ tuổi hàng ngày giúp duy trì lưu thông máu trong cơ thể nên giảm chứng huyết áp thấp.

Tắm nước ấm có pha thêm muối magiê: Đây là một trong những biện pháp đơn giản nhất để điều trị huyết áp thấp, ngoài ra, loại nước tắm này còn giúp cơ thể thư giãn.

BS. Minh Trí

Một mùa xuân tươi đẹp đang đến nhưng những ai đã và đang ngứa mắt sẽ có lý do phải dè chừng, ghê sợ. Sẽ vất vả, khổ sở đấy mặc dù đã đi khám, đã có thuốc.

Thực tế khám bệnh hàng ngày cho thấy ngứa mắt là nguyên nhân đi khám phổ biến. Có thể do những bệnh lý đơn giản nhưng cũng có khi tiềm tàng những nguyên nhân gây mù. Tệ hơn nữa, ngứa mắt gây lo lắng thường trực cho bệnh nhân, ảnh hưởng đến chất lượng sống của họ. Trách nhiệm của các bác sĩ mắt không chỉ là kê đơn mà còn phải xác định những nguyên nhân tiềm ẩn, đưa ra cách điều trị thích hợp, đề ra chế độ chăm sóc – vệ sinh, cho bệnh nhân những lời khuyên cần thiết.

Viêm bờ mi là một trong những nguyên nhân gây ngứa mắt.

Yếu tố nào gây ngứa mắt?

Ngứa mắt là khó chịu thường gặp của rất nhiều bệnh lý của bề mặt nhãn cầu. Trong đó chủ yếu là các bệnh lý thuộc nhóm dị ứng: viêm kết giác mạc cơ địa, viêm kết giác mạc mùa xuân, viêm kết mạc kèm viêm da cơ địa, viêm kết mạc dị ứng… Ngoài ra phải kể đến khô mắt, loạn năng tuyến Meibomius, viêm bờ mi, đeo kính tiếp xúc, viêm da tiếp xúc, viêm kết mạc có nhú khổng lồ cũng là những nguyên nhân gây ngứa mắt.

Sinh lý bệnh của quá trình ngứa mắt

Đây là một quá trình miễn dịch bệnh lý, đã có trục trặc ở khâu điều hòa.

Trong viêm kết mạc dị ứng và viêm kết mạc cơ địa phản ứng với IgE sẽ gây giải phóng histamine và các hạt có chứa các chất trung gian hóa học. Phản ứng với IgE đã không thể kiểm soát do tổn hại các tế bào miễn dịch, yếu tố gene cũng góp phần gây ra viêm da cơ địa. Cả hai loại phản ứng quá mẫn, týp I – ngay lập tức và týp IV – quá mẫn chậm đều có liên quan trong bệnh viêm kết mạc mùa xuân. Khi làm xét nghiệm cạo kết mạc của những bệnh nhân viêm kết mạc mùa xuân người ta thấy thâm nhập nhiều tế bào bạch cầu ái kiềm, vốn không thấy ở kết mạc người bình thường.

Trong bệnh viêm da tiếp xúc thì phản ứng quá mẫn týp IV là thủ phạm. Tế bào T trung gian miễn dịch đã có vấn đề, gây ra ngứa trường diễn từ 1-3 ngày.

Trong viêm bờ mi thì hiện tượng ngứa liên quan đến cơ địa của bệnh nhân. Đây là phản ứng của cơ thể với kháng nguyên của tụ cầu.

Bệnh sinh của ngứa mắt do đeo kính tiếp xúc mang tính đa nguyên bao gồm cả do chấn thương cơ học. Mắt thường bị khô và phản ứng thái quá với kính tiếp xúc, cũng có thể là phản ứng với chất rửa kính hoặc dung dịch khử protein.

Cơ chế bệnh lý của ngứa mắt trong loạn năng tuyến Meibomius là phản ứng viêm tại chỗ, thiểu tiết và tắc các lỗ ra của tuyến phía bờ mi.

Ngứa mắt trong khô mắt gây ra bởi không đủ nước mắt (trong bệnh Sjogren) hoặc bay hơi nước mắt thái quá (trong loạn năng tuyến Meibomius). Nếu bệnh Sjogren thì bệnh nhân còn có thêm mất điều hòa tự miễn.

Thăm khám có thể giúp phát giác các bệnh lý tiềm tàng

Khám mi: Cần chú ý đặc biệt khám mi mắt tìm các tổn thương:

Bờ mi có đỏ hoặc phù không, mi có ngửa ra ngoài, da mi có dày lên – dạng lichen – nếu có hay đi kèm với viêm da cơ địa hoặc viêm da tiếp xúc.

Tăng sắc tố quanh hốc mắt (vết bầm dị ứng): Có thể là dấu hiệu chỉ điểm của nguyên nhân dị ứng.

Viêm bờ mi biểu hiện bằng đóng cặn ở bờ mi, bao bọc bởi các chất tiết quanh chân lông mi.

Loạn năng tuyến Meibomius: Các lỗ ra của tuyến bị bít tắc, nước mắt có bọt, bờ mi có phình giãn mạch, chắp tái phát.

Phản ứng tạo nhú viêm có mặt ở rất nhiều bệnh lý khác nhau ở kết mạc nhưng thường là những bệnh lý nặng và ở những vị trí khác nhau.

Viêm kết mạc mùa xuân hay biểu hiện ở dạng nhú phì đại và nhú khổng lồ, lan tỏa ở mi trên. Tuy nhiên ở mi dưới cũng có thể bắt gặp một số nhú nhỏ, nhú mi trên ưu thế trong viêm kết mạc do mang kính tiếp xúc.

Khám kết mạc: Tìm kiếm các dấu hiệu: Cương tụ và phù kết mạc nhẹ và trung bình. Xuất tiết kết mạc dạng nhầy ở các mức độ.

Giác mạc:

Viêm giác mạc chấm nông rất hay gặp trên bệnh nhân ngứa mắt. Màng máu và tân mạch giác mạc cũng có thể bắt gặp trên những trường hợp dị ứng nặng.

Thẩm lậu giác mạc rìa hay gặp trên bệnh nhân có loạn năng tuyến Meibomius và viêm kết mạc do mang kính tiếp xúc.

Các đốm Horner Trantas: Các đốm gelatin vùng rìa hay loét giác mạc hình khiên hay đi kèm với viêm kết giác mạc mùa xuân.

Mắt bị viêm kết mạc.

Điều trị và chăm sóc, theo dõi

Khi đã có chẩn đoán xác định, bác sĩ nhãn khoa sẽ chỉ định riêng biệt cho từng loại. Việc sử dụng thuốc, liều lượng, thời gian điều trị… tùy thuộc kinh nghiệm của thầy thuốc và đáp ứng thuốc của người bệnh.

Các bệnh nhân cần được theo dõi thường xuyên. Ngay cả các bệnh nhân dùng các thuốc chống viêm nhóm không có cortizol cũng cần thăm khám và ghi chép đều đặn. Việc kê đơn nhóm này cũng chỉ nên ngắn hạn vì vẫn có nguy cơ gây nhuyễn và thủng giác mạc. Nhóm bệnh nhân dùng các sản phẩm có cortizol nên được theo dõi nghiêm ngặt nguy cơ bội nhiễm và tăng nhãn áp. Cũng nên dùng kèm kháng sinh nếu bắt buộc phải dùng dài ngày nhóm thuốc này. Các bệnh nhân có bệnh toàn thân đi kèm cần tham vấn thường xuyên bác sĩ dị ứng.

Cần nói ngay là các phương pháp đề phòng, kiêng cữ, chăm sóc, điều trị… chỉ làm bệnh nhân thấy dễ chịu phần nào. Nếu hỏi họ có cảm giác khỏi bệnh thật sự chưa, có lẽ 80% nói là chưa, bệnh dị ứng đeo bám cả đời người chí ít là đến tuổi trưởng thành nếu là viêm kết giác mạc mùa xuân. Nếu coi bệnh nhân như người thân của mình bạn có thể tìm cho họ phương thức chung sống hợp lý nhất với ngứa mắt. Thực sự chúng ta chỉ làm được đến vậy.

TS.BS. Hoàng Cương (Bệnh viện Mắt Trung ương)

Đi khám bắt mạch thì lương y nói tâm thận âm hư… Xin được giải thích và tư vấn cho em cách chữa?

Vũ Thị Hương ([email protected])

Theo y học cổ truyền, giấc ngủ liên quan đến nhiều tạng phủ nhưng cần chú ý tạng tâm, can, thận và phủ đởm. Tâm tàng thần, tâm không yên thì thần ly tán, ngủ không say; can tàng hồn, tàn huyết nếu can không khỏe thì ngủ dễ mệt; thận tàng trí và liên quan đến tâm; Tâm thuộc hỏa, thận thuộc thủy. Thủy – hỏa ký tế hỗ trợ nhau thì ngủ sâu, thủy – hỏa không ký tế thường khó ngủ; Đởm chủ trung chính khi đởm bị lạnh hoặc ban đêm đởm tán (không thu sẽ dễ ngủ mơ). Hơn nữa, đặc điểm hoạt động của vỏ não là xen kẽ quá trình hưng phấn và ức chế. Thường ban ngày vỏ não nghiêng về hưng phấn, ban đêm nghiêng về ức chế. Mơ là hiện tượng một số điểm hưng phấn phát sóng lan tỏa trên bề mặt vỏ não, có thể nối giữa điểm hưng phấn này với điểm kia. Vì thế, giấc mơ thường là sự lồng ghép nhiều hiện tượng, sự việc ta phải suy nghĩ, chú ý hoặc nhìn thấy ban ngày. Hơn nữa mơ thường là do ngủ không sâu (ức chế không hoàn toàn để các điểm hưng phấn lan tỏa).

Ở tuổi của em mà giấc ngủ không sâu và hay gặp ác mộng thì cũng cần xem lại thời gian biểu của mình đã phù hợp chưa. Tuy nhiên, nếu em đã khám không có bệnh thực thể thì cứ yên tâm. Để có giấc ngủ sâu không gặp ác mộng em cần chú ý sinh hoạt, học tập, ngủ nghỉ điều độ, không xem những bộ phim rùng rợn trước khi đi ngủ; dinh dưỡng hợp lý, kết hợp tham gia thể dục thể thao đều đặn vừa sức và có thể tập yoga cũng giúp cải thiện giấc ngủ. Nếu đã thực hiện như trên mà vẫn hay ác mộng ảnh hưởng sức khỏe, em nên khám chuyên khoa thần kinh để tìm nguyên nhân.

BS. Đỗ Minh Hiền

Vất vả đi làm cả ngày, về nhà lại tất bật tắm giặt, cơm nước…, bất kỳ cha mẹ nào cũng chỉ mong kéo dài thêm buổi tối để có thời gian chơi với con, hiểu con hơn và hâm nóng tình cảm ruột thịt. Tuy nhiên, bạn có thể thức đến 11 giờ, không sao, riêng con của bạn thì không nên chút nào. Bởi nếu ngủ sau 9 giờ tối, con bạn sẽ nghiễm nhiên đánh mất đi nhiều lợi ích lớn mà giấc ngủ mang lại cho bé. 3 lợi ích sau đây chính là ví dụ:

1. Dễ ngủ hơn

Đa số các bậc cha mẹ vẫn quan niệm rằng khi trẻ thức chơi càng lâu, thể lực tiêu hao càng nhiều thì bé sẽ dễ ngủ và ngủ say giấc hơn nhưng thực tế đâu phải luôn như vậy. Không ít công trình nghiên cứu đã chứng minh: trẻ ngủ càng muộn, thời gian khởi động để đi vào giấc ngủ càng lâu. Trong khi đó, những đứa trẻ ngủ trước 9 giờ tối một khi đã quen giấc lại dễ ngủ, ngủ ít trằn trọc và ngủ sâu hơn.

 

 

2. Tiếp nhận được nhiều hoóc-môn tăng trưởng

Hoóc-môn tăng trưởng đóng vai trò vô cùng quan trọng trong các giai đoạn phát triển đầu đời của trẻ và chỉ xuất hiện khi trẻ đã ngủ. Loại hoóc-môn này được cho là tiết nhiều nhất vào 3 thời điểm: 10 giờ tối, 12 giờ đêm và 2 giờ sáng. Thế nên nếu trẻ ngủ càng muộn, thời gian sản xuất hoóc-môn tăng trưởng sẽ giảm đi đáng kể, quá trình trưởng thành cũng theo đó mà bị ảnh hưởng.

3. Khỏe mạnh và năng động hơn

Theo www.parents.com/, việc ngủ đủ giấc giúp tăng cường khả năng tiếp thu, học hỏi ở trẻ. Đặc biệt, thói quen ngủ lành mạnh còn đưa trẻ tránh xa khỏi nguy cơ mắc một số bệnh tưởng như không liên quan như thừa cân, béo phì hay Alzheimer…

Làm cách nào để trẻ tự nguyện ngủ sớm?

Muốn hình thành thói quen ngủ trước 9 giờ tối cho con trẻ, bản thân cha mẹ cần phải làm gương và tạo mọi điều kiện dẫn dụ cơn buồn ngủ đến:
– Khoảng 1 tiếng trước giờ đi ngủ, hãy cùng nhau đi dạo và cho con vận động nhẹ nhàng để gân cốt được thư giãn và tinh thần thoải mái hơn!
– Hạn chế tối đa mọi tiếng ồn khiến trẻ bị phân tán bằng cách tắt tivi, ngừng rửa bát, đi nhẹ nói nhỏ, đóng cửa phòng ngủ hoặc có thể bật nhạc không lời giúp trẻ dễ buồn ngủ hơn.
– Tạo thói quen đọc sách, kể chuyện như một khúc dạo đầu mỗi lần đi ngủ.
– Bật đèn ngủ hoặc tắt hẳn đèn để con bạn dễ ngủ và ngủ ngon hơn.