Cơ chế gây loãng xương:

Khi còn trẻ, tốc độ tạo xương lớn hơn tốc độ huy động chất khoáng từ xương.Sự tạo xương thường đạt tới đỉnh điểm ở khoảng 25-30 tuổi.Sau thời kỳ này quá trình phân hủy cấu trúc xương cũ (hủy xương) diễn ra mạnh hơn quá trình tạo mô xương mới (tạo xương) làm mất dần cấu trúc xương.Khi đó, quá trình gây loãng xương bắt đầu xảy ra.

Biện pháp bảo vệ hệ xương đúng cách và đúng thời điểm

Đầu tư từ nhỏ để có khối lượng xương đỉnh lớn nhất: Như đã nói ở trên, khối lượng xương đỉnh sẽ đạt ở độ tuổi 25 -30. Để có khối lượng xương đỉnh cao nhất, đồng nghĩa với việc phải đầu tư tốt cho xương của trẻ từ khi còn trong bụng mẹ đến tuổi trưởng thành, để khi trưởng thành có chiều cao tốt nhất cũng như hệ xương vững chắc nhất. Con số đạt chuẩn đối với Nam là ≥1,76m, Nữ là ≥1,64m. Muốn đạt được điều này, quan trọng nhất là chế độ dinh dưỡng phải luôn chú trọng bổ sung đầy đủ và liên tục các khoáng chất cần thiết như Canxi, kẽm, magie, DHA, Chondroitin,…

Cần dự phòng loãng xương càng sớm càng tốt, tốt nhất là từ tuổi 30:

Mặc dù loãng xương là bệnh rất khó tránh khi tuổi cao, nhưng có thể phòng tránh để làm chậm thời điểm xuất hiện bệnh cũng như hỗ trợ chữa bệnh 1 cách tốt nhất. Xương chắc khỏe, dẻo dai phụ thuộc phần lớn vào chế độ dinh dưỡng và vận động của mỗi người. Để phòng bệnh hiệu quả, cần lưu ý duy trì các yếu tố sau:

1. Dinh dưỡng:

Cần bổ sung đầy đủ Canxi hàng ngày. Canxi có nhiều trong các loại thực phẩm như sữa và các chế phẩm từ sữa, thịt, cá, trứng,…Mỗi độ tuổi và giới tính sẽ có nhu cầu Canxi khác nhau.

Nếu vì lý do nào đó mà không cung cấp đủ Canxi qua thực phẩm, có thể bổ sung từ thuốc hoặc thực phẩm chức năng, nhưng không quá 600mg mỗi ngày. Cần lưu ý, Canxi nếu bị dư thừa hoặc không được hấp thu tối đa vào xương có thể gây một số tác dụng có hại như gây táo bón, sỏi thận, gây xơ vữa động mạch, vôi hóa mô mềm, ….

Lời khuyên về cách bổ sung Canxi an toàn, hiệu quả:

+ Nên chọn Canxi dạng nano: Canxi nano có kích thước phân tử siêu nhỏ, giúp tăng khả năng hấp thu lên mức tối đa và giúp giảm lượng cần bổ sung mỗi ngày.Cũng do tính năng hấp thụ cao mà canxi nano không gây các tác dụng phụ hay “dư thừa” canxi trong cơ thể.

+ Giúp hấp thu và chuyển hóa Canxi vào xương tối đa:

Vitamin D3, MK7 sẽ giúp cho canxi phát huy công dụng một cách tốt nhất.

Vitamin D3 là một yếu tố rất cần cho quá trình tổng hợp một loại protein (osteocalcin) có chức năng gắn canxi vào xương, giúp tăng khả năng hấp thu canxi từ ruột vào máu. Tuy vậy, nếu không có MK7 (vitamin K2 duy nhất có nguồn gốc tự nhiên) thì protein này sẽ tồn tại ở dạng không hoạt động.

MK7 kích hoạt protein osteocalcin từ dạng bất hoạt sang dạng hoạt động, khi đó mới có khả năng vận chuyển canxi từ máu vào tận  khung xương, giúp tăng mật độ xương. MK7 là “người lái xe” đưa Canxi vào đúng nơi đúng lượng cần đến. Nếu không có MK7 thì Canxi sẽ đi vào bất kì mọi nơi.Nếu không có MK7, dù có Vitamin D thì Canxi sẽ chống lại bạn. Khi đó Canxi thích gắn vào mô mềm, vào mạch hơn là gắn vào xương của bạn, gây ra nhiều phiền hà cho con người (như nhiều bệnh xương khớp, vôi hóa mạch máu tạo vữa xơ động mạch, giãn tĩnh mạch, bệnh mạch vành tim, sỏi thận, suy thận, vôi hóa các mô liên kết, tạo vết nhăn v.v…)

Vitamin D3 và MK7 sẽ hiệp đồng tác dụng để đưa Canxi từ ruột vào tận xương, và ngăn Canxi đi vào những chỗ nguy hiểm.

Ngoài Canxi, để xương luôn chắc khỏe, dẻo dai, cần bổ sung thêm các dưỡng chất khác nữa, đó là magie, kẽm, mangan, đồng, boron, silic, DHA,…

1. Vận động cơ thể:

Xương là những mô bào sống, cần được sự vận động của cơ bắp để vững chắc. Do đó, nếu tĩnh tại, khối lượng xương sẽ giảm rất nhiều. Mỗi ngày nên luyện tập thể thao (như đi bộ, bơi lội,….) đều đặn khoảng 30 phút.

1. Ngoài ra:

Nên phòng tránh hoặc khắc phục các yếu tố nguy cơ gây loãng xương một cách tốt nhất. Ví dụ,tránhsử dụng nhiều rượu bia, cà phê, thuốc lá,… vì chúng làm tăng thải Canxi qua đường thận và giảm hấp thu Canxi qua đường tiêu hóa (thường xảy ra ở nam giới). Điều trị sớm các bệnh mãn tính đường tiêu hóa như viêm dạ dày, viêm đại tràng ruột mãn tính,… vì bệnh làm hạn chế hấp thu Canxi, vitamin D, Protid,…. Phụ nữ từ tuổi tiền mãn kinh và đã mãn kinh cần bổ sung thêm Estrogen thảo dược như EstroG-100 nhằm góp phần giảm tốc độ hủy xương,…

Nếu bạn áp dụng đúng và đủ cả 3 biện pháp trên từ sớm, tốt nhất là từ sau tuổi 30, chắc chắn bạn sẽ có một cơ thể mạnh mẽ dẻo dai và góp phần kéo dài tuổi thọ.

Câu hỏi: Tôi muốn hỏi bác sĩ, bà xã nhà tôi năm nay 60 tuổi, gần đây cũng rất hay chuột rút, hoa mắt chóng mặt mất ngủ, hay bị đau lưng mỏi gối và vai gáy, đặc biệt từ khi bị ngã trượt chân thì đau nhiều và dai dẳng xương khớp và vùng thắt lưng. Tôi được biết phụ nữ ở tuổi này thường mắc rất nhiều các chứng bệnh về xương khớp và loãng xương vì thế tôi đã cho bà xã bổ sung sản phẩm chứa Canxi nano, vitamin D3, MK7 thì thấy người khỏe ra, giảm hẳn tình trạng đau nhức xương khớp và chuột rút. Vậy, vợ tôi có nên dùng kéo dài sản phẩm này không và có nên kết hợp với phương pháp nào khác không?

Ths.Bs Vũ Văn Lực trả lời:

Bổ sung đủ nhu cầu Canxi hàng ngày là vô cùng quan trọng với tất cả mọi người

Đối với tất cả mọi người, xương luôn vận động (chứ không tĩnh tại như chúng ta tưởng) với hai quá trình tạo xương và hủy xương hoạt động liên tục. Trẻ em cao lớn và khung xương to dần là do quá trình tạo xương lớn hơn quá trình hủy xương, lúc này nếu xương thiếu đi nguyên liệu (là canxi, các khoáng chất và collagen) thì trẻ sẽ không đạt được chiều cao, thể lực tốt nhất, xương chắc khỏe nhất cũng như khối lượng xương đỉnh cao nhất. Bởi vậy, trẻ đang phát triển có nhu cầu Canxi rất cao, đặc biệt là tuổi dậy thì. Từ tuổi 20 đối với nữ, 25 đối với nam đến năm 30 tuổi, hai quá trình này cân bằng nên xương lúc này ổn định và chắc khỏe nhất. Sau tuổi 30, quá trình tạo xương sẽ bắt đầu ít hơn quá trình hủy xương và quá trình mất xương bắt đầu. Xương sẽ suy yếu dần từ sau tuổi 30, tốc độ mất xương sẽ xảy ra nhanh hơn nếu hàng ngày, Canxi, các khoáng chất và collagen  không được cung cấp đủ để tạo xương hoặc khi gia tăng các yếu tố gây hủy xương (như dùng nhiều rượu bia, thuốc lá, mắc bệnh đường tiêu hóa, các bệnh liên quan đến nội tiết,… hoặc bị suy giảm nội tiết tố).

Bởi vậy, việc đảm bảo bổ sung đầy đủ Canxi, các khoáng chất (như magie, kẽm, đồng, boron, silic, mangan,…), Collagen hàng ngày để  cung cấp nguyên liệu giúp tăng quá trình tạo xương là vô cùng quan trọng với tất cả mọi người, ở mọi độ tuổi, từ lúc còn trong bụng mẹ cho đến lúc tuổi già. Tuy nhiên, nhu cầu Canxi hàng ngày ở mỗi giai đoạn và mỗi giới tính là khác nhau. Ví dụ, phụ nữ, đặc biệt là phụ nữ trong và sau giai đoạn mãn kinh sẽ có nhu cầu canxi cao hơn, khoảng 1.200-1.500mg Canxi nguyên tố mỗi ngày. Biểu hiện dễ nhận biết khi cơ thể bị thiếu Canxi và khoáng chất, đó là hay bị chuột rút, vã mồ hôi, khó ngủ,…

Nếu sau tuổi 30, mọi người không được cung cấp đủ nhu cầu hàng ngày của Canxi, các khoáng chất thiết yếu và Collagen thì xương sẽ không chắc khỏe mà sẽ bị suy yếu một cách âm thầm, dẫn tới các bệnh thoái hóa và đau nhức xương khớp, thường phát  bệnh ở độ tuổi trên 50. Các bệnh thường gặp do xương khớp suy yếu là thoái hóa đốt sống cổ và cột sống lưng, biến chứng của các bệnh thoái hóa này là phồng đĩa đệm, thoát vị đĩa đệm, đau thần kinh tọa, hoa mắt, chóng mặt, mất ngủ, tê bại tay chân,… rồi bệnh loãng xương, có thể dẫn tới gãy xương gây nguy hiểm tới sức khỏe và tính mạng. Khi mắc các chứng bệnh này, người bệnh thường phải chịu những cơ đau nhức xương khớp dai dẳng, giảm chất lượng sống và khả năng lao động, vận động,…Bệnh sẽ nặng hơn nhiều và khó điều trị hơn khi gặp phải chấn thương, bởi lúc này trụ đỡ của cơ thể là xương đã bị suy yếu và ít khả năng hồi phục hơn.

Phụ nữ càng cần bổ sung đủ Canxi và không thể thiếu Estrogen

Đối với phụ nữ ngoài 50 tuổi, nhu cầu Canxi và các khoáng chất hàng ngày là rất cao, bởi vậy nên và rất cần sử dụng hàng ngày sản phẩm chứa Canxi nano, vitamin D, MK7 cùng đa dạng các khoáng chất cần thiết cho xương như magie, kẽm, đồng, boron, silic, mangan,…). Nó còn cần hơn nữa với những người còn bị đau nhức xương khớp như trường hợp vợ của bạn. Vitamin D và MK7 sẽ giúp vận chuyển tối đa Canxi vào tận xương, MK7 còn giúp tăng sinh Collagen, nhờ đó, xương sẽ luôn chắc khỏe, dẻo dai, giảm được tình trạng thoái hóa và đau nhức xương khớp.
Ngoài ra, để bảo vệ xương cho phụ nữ trong và sau mãn kinh, nên dùng thêm viên uống chứa EstroG-100 từ thảo dược để bổ sung Estrogen bị suy giảm do buồng trứng đã ngưng hoạt động ở độ tuổi này. Bởi vì, khi thiếu Estrogen thì quá trình hủy xương sẽ xảy ra nhanh hơn và khiến chị em bị mất xương rất nhanh, làm cho xương càng suy yếu, dẫn tới mắc thêm bệnh loãng xương nguyên phát typ 1 của phụ nữ mãn kinh và phối hợp với bệnh loãng xương nguyên phát typ 2 là bệnh của tuổi tác. Do vậy, phụ nữ sau tuổi 50 thường bị loãng xương nhiều hơn và nặng hơn nam giới.
Nếu là phụ nữ, nhất là từ tuổi 40 trở đi thì nên dùng 2 sản phẩm kể trên kéo dài để giúp xương chắc khỏe dẻo dai, hết đau xương khớp mà còn luôn trẻ đẹp, khỏe mạnh, hấp dẫn.

Như vậy, trường hợp vợ của bạn đã 60 tuổi, đã dùng 2 sản phẩm này có hiệu quả thì nên sử dụng hàng ngày và kéo dài sẽ giúp cải thiện dần tình trạng chuột rút, chóng mặt, mất ngủ, đau nhức xương khớp cũng như phòng ngừa loãng xương hiệu quả. Không những vậy, còn giúp vợ bạn luôn khỏe mạnh, trẻ trung.

Chúc vợ chồng bạn luôn mạnh khỏe!

Thực phẩm chức năng Viên uống VỮNG CỐT VINH GIA – Giúp vận động dẻo dai Đặc biệt , chứa Vitamin D3 và MK7, cùng đa dạng các dưỡng chất thiết yếu như: Calci Carbonat, Magie, đồng, kẽm, Boron, Mangan, DHA, Quercetin, giúp xương khớp luôn chắc khỏe, dẻo dai. Trong đó CalciCarbonat dạng Nano nên rất dễ hấp thu. Sử dụng Vững Cốt hàng ngày giúp Giúp phòng và hỗ trợ điều trị loãng xương, ngừa gãy xương do loãng xương. Bảo vệ và giúp xương chắc khỏe, dẻo dai.  Làm chậm quá trình thoái hóa xương sinh lý ( do tuổi). Sản phẩm phù hợp cho người trên 18 tuổi trong các trường hợp sau : – Những người bị loãng xương hoặc có nguy cơ bị loãng xương do thể chất kém phát triển từ tuổi nhỏ, sinh đẻ nhiều, tiền mãn kinh và mãn kinh, chế độ dinh dưỡng thiếu chất hoặc dùng nhiều rượu bia hay thuốc lá, ít vận động thể lực, do bệnh lý, do dùng một số loại thuốc như corticoid,… – Những người muốn xương chắc khỏe, chăm sóc sức khỏe. Phân phối bởi: CÔNG TY CP DƯỢC PHẨM VINH GIA Địa chỉ: Số 116 Trần Bình, Mai Dịch, Cầu Giấy, Hà Nội. Hotline : 0904758181 GPQC số : 844/2015/XNQC-ATTP . Website https://www.duocphamvinhgia.vn – http://vungcot.vn Sản phẩm có bán tại các hiệu thuốc trên toàn quốc! Sản phẩm không phải là thuốc, không có tác dụng thay thế thuốc chữa bệnh.

Hãy gọi: 0896.509.509 – 1900.1259 (Giờ hành chính) để được tư vấn hoặc gửi câu hỏi về hòm thư điện tử [email protected] để được các chuyên gia tư vấn (miễn phí)

TÌM HIỂU NGAY

Loãng xương là gì?

Loãng xương là bệnh lý dẫn tới giảm khối lượng và chất lượng của hệ thống xương, khiến cho sức chống đỡ và chịu lực của xương giảm đi, xương dần trở nên mỏng manh, dễ gãy, dễ lún và dễ xẹp, đặc biệt ở các vị trí chịu lực của cơ thể như cột sống, cổ xương đùi, đầu dưới xương quay,…

Biểu hiện và hậu quả của bệnh loãng xương,

Các biểu hiện thường gặp là:

– Đau xương: Đau nhức các đầu xương, đau nhức mỏi dọc các xương dài, đau nhức như châm chích toàn thân, đau tăng về đêm và nghỉ ngơi không hết.

– Đau cột sống: Đau thắt ngang cột sống hoặc lan sang một hoặc hai bên mạn sườn do kích thích các rễ thần kinh liên sườn. Đau cột sống thường kèm theo co cứng các cơ dọc cột sống, giật cơ khi thay đổi tư thế. Lúc nằm yên, người bệnh thường thấy dễ chịu hơn.

– Gù vẹo cột sống, giảm chiều cao so với lúc trẻ do các đốt sống bị lún, xẹp hoặc bị gãy lún.

– Triệu chứng toàn thân thường gặp là cảm giác lạnh hoặc ớn lạnh, hay bị chuột rút, thường ra mồ hôi.

Khi đã có những biểu hiện rõ ràng như trên, khối xương của cơ thể thường đã giảm trên 30% và đã bị loãng xương.

Hậu quả cuối cùng và nặng nề nhất của loãng xương là gãy xương, khi bị những va chạm rất nhẹ. Gãy xương do loãng xương thường gặp ở các vị trí chịu lực của cơ thể như cột sống, thắt lưng, cổ xương đùi. Với người cao tuổi, thường có nhiều bệnh khác đi kèm như tim mạch, huyết áp, tiểu đường,…, sức đề kháng giảm và tình trạng loãng xương nặng sẵn có, thì việc liền xương sau gãy xương thường rất khó khăn, đa số phải nằm tại chỗ nhiều ngày, hoặc nằm điều trị dài ngày tại bệnh viện. Việc nằm tại chỗ dài ngày càng làm cho tình trạng loãng xương trầm trọng hơn. Đồng thời, kéo theo nguy cơ bất lợi cho người cao tuổi như bội nhiễm đường hô hấp, đường tiết niệu, loét mục các điểm tỳ đè,….Đây là nguyên nhân chính gây tàn phế và giảm tuổi thọ ở người cao tuổi.Ở các nước phát triển, có đến 20% người cao tuổi bị gãy cổ xương đùi sẽ tử vong trong vòng 6 tháng đầu.

Nguyên nhân gây bệnh loãng xương,

Loãng xương là hậu quả của sự phá vỡ cân bằng bình thường của 2 quá trình tạo xương và hủy xương.

Dựa vào nguyên nhân, loãng xương có thể phân thành hai loại:

1. Loãng xương tiên phát (thoái hóa xương theo tuổi): Là bệnh lý thường gặp ở người cao tuổi vì ba lý do cơ bản sau:

– Các tế bào tạo xương bị lão hóa,

– Hạn chế sự hấp thụ và chuyển hóa Canxi từ ruột vào máu và từ máu vào xương,

– Suy giảm các Hormon sinh dục.

2. Loãng xương thứ phát: Là loãng xương do các yếu tố nguy cơ, làm nặng thêm tình trạng loãng xương do tuổi, có thể xảy ra cả với người trẻ. Các yếu tố nguy cơ như: Kém phát triển thể chất từ nhỏ, ít hoạt động hoặc bất động, phụ nữ sinh đẻ nhiều, mắc các bệnh mãn tính đường tiêu hóa, các bệnh nội tiết (bệnh tuyến giáp, tiểu đường,…), bị suy thận mãn, bệnh xương khớp mãn tính hoặc sử dụng một số thuốc gây ức chế hấp thu Canxi và tăng đào thải Canxi như Corticoid, Insulin,…

Phòng và điều trị bệnh loãng xương,

Khi đã bị loãng xương, phải điều trị tích cực và lâu dài.Các thuốc điều trị thường rất đắt tiền và không giúp điều trị bệnh triệt để, mà chỉ giúp cho bệnh không nặng thêm, hạn chế biến chứng.Chính vì vậy, cần phải điều trị càng sớm càng tốt khi có tình trạng giảm mật độ xương hoặc loãng xương và phòng bệnh là quan trọng nhất. Việc này giúp cho con người kéo dài tuổi thọ và nâng cao chất lượng cuộc sống.

Nguyên tắc vàng của việc phòng loãng xương và điều trị sớm loãng xương là:

– Có chế độ dinh dưỡng hàng ngày hợp lý với đầy đủ Protein và khoáng chất, lưu ý bổ sung dinh dưỡng giàu Canxi và các khoáng chất cần thiết cho xương.

– Duy trì nếp sống lành mạnh, năng động, kết hợp hài hòa giữa công việc hàng ngày, hoạt động thể lực, giải trí ngay từ khi còn trẻ đến khi tuổi cao, tránh các thói quen xấu gây ảnh hưởng tới sức khỏe xương như uống nhiều rượu bia, cà phê, thuốc lá, ăn kiêng quá mức, ít vận động,…

– Ngay từ khi mới phát hiện bị loãng xương, hoặc có hiện tượng giảm mật độ xương (thường xảy ra sau tuổi 30), Hãy bổ sung ngay Canxi, các khoáng chất và các chất tạo xương cần thiết cho sức khỏe xương (Đó là: Magie, Đồng, Kẽm, Boron, Mangan, Silic, DHA, Quercetin). Đồng thời, giúp cho Canxi và các khoáng chất hấp thu tốt từ ruột vào máu (nhờ vitamin D) và từ máu vào xương (nhờ MK7).

Theo TS.BS. Nguyễn Đình Khoa, Trưởng khoa Nội cơ Xương khớp – BV. Chợ Rẫy, loãng xương là bệnh lý của xương do sự suy giảm khối lượng chất khoáng trong xương và tổn thương vi cấu trúc của tổ chức xương, làm cho xương trở nên yếu và dễ gãy. Loãng xương có thể xuất hiện ở bất kỳ lứa tuổi nào, song hay gặp nhất ở phụ nữ sau tuổi mãn kinh và nam giới lớn tuổi.

Loãng xương ở nước ta, báo động gia tăng

Theo ước tính, số người mắc bệnh loãng xương ở Việt Nam hiện tại có khoảng 3,2 triệu người, trong đó có hơn 2,4 triệu phụ nữ mắc bệnh loãng xương, có trên 190.000 trường hợp gãy xương do loãng xương, 29.000 trường hợp gãy xương hông và số phụ nữ trên 50 tuổi bị gãy lún đốt sống chiếm khoảng 23%.

Đặc biệt số người loãng xương ở nước ta có xu hướng ngày càng tăng và ngày càng có nhiều phụ nữ được phát hiện loãng xương trong độ tuổi còn khá trẻ. Dự báo ở nước ta sẽ có khoảng hơn 4,5 triệu người bị loãng xương vào năm 2030, trong đó nữ giới chiếm 70-80%.

Một câu hỏi được đặt ra “tại sao loãng xương ngày càng trở nên phổ biến, gia tăng và trẻ hóa?”

Loãng xương là bệnh có liên quan chặt chẽ với tuổi

Tuổi thọ trung bình của người Việt Nam ngày càng cao. Theo một dự báo của Tổng cục Thống kê, dân số Việt Nam chính thức bước vào giai đoạn “già hóa” từ năm 2017 và khi đó tỷ lệ người cao tuổi chiếm 10% tổng dân số. Sự gia tăng tuổi thọ và sự già hóa của dân số làm cho tỷ lệ người cao tuổi ngày càng tăng và như vậy số người bị loãng xương sẽ ngày càng tăng lên.

Sự thiếu hụt trầm trọng canxi

Nhu cầu canxi không được cung cấp đủ trong khẩu phần ăn hàng ngày hoặc có thói quen ăn uống không lành mạnh. Theo điều tra của Viện Dinh dưỡng Quốc gia, khẩu phần ăn hiện tại của đa số người Việt Nam ước tính trung bình chỉ cung cấp khoảng 50% nhu cầu canxi của cơ thể mỗi ngày. Dinh dưỡng canxi và vitamin D trong khẩu phần ăn của người Việt Nam bị ảnh hưởng nhiều do thói quen ăn uống chưa hợp lý, trong đó việc sử dụng nguồn canxi giá trị sinh học cao (sữa và các sản phẩm chế biến từ sữa) còn hạn chế.

Nguyên nhân gây thiếu canxi còn có thể do hấp thu canxi kém vì không có đủ lượng vitamin D hoặc cơ thể mất quá nhiều canxi qua đường nước tiểu do thói quen ăn uống chưa lành mạnh. Việc sử dụng quá nhiều nước ngọt có ga, lạm dụng cà phê, thuốc lá, thói quen ăn quá mặn, sử dụng quá nhiều rượu bia… có thể làm ảnh hưởng xấu đến hấp thu, thải trừ canxi cũng như chuyển hóa của xương và làm gia tăng nguy cơ loãng xương.

Sự thiếu hụt vitamin D cũng làm gia tăng tình trạng loãng xương

Theo một số điều tra, tình trạng thiếu vitamin D ở nước ta là khá phổ biến, có tới 1/3 phụ nữ có tình trạng thiếu vitamin D ở mức nặng có thể gây bệnh. Sự thiếu hụt vitamin D ngoài lý do chế độ dinh dưỡng chưa hợp lý, còn có thể liên quan đến một số thói quen sinh hoạt không hợp lý như việc đội mũ, che mặt kín, mặc áo chống nắng quá thường xuyên, hay do công việc văn phòng ít ra ngoài, làm hạn chế việc tiếp xúc với ánh nắng mặt trời dẫn tới giảm sự tổng hợp vitamin D qua da.

Tập thói quen uống sữa

Cùng với sự phát triển của kinh tế, xã hội, thói quen sinh hoạt, lối sống của người Việt Nam cũng làm ảnh hưởng tới nguy cơ loãng xương.

Tỷ lệ người làm các công việc tĩnh tại, phải ngồi một chỗ, ít vận động, ít ra ngoài trời chẳng hạn như công việc văn phòng ngày càng nhiều, cũng như thói quen lười vận động, tập luyện của nhiều người dân nói chung cũng góp phần làm cho tốc độ mất xương gia tăng.

Việc sử dụng một số thuốc kéo dài cũng có thể gây ảnh hưởng xấu đến xương

Đáng lưu ý nhất là hiện nay nhiều người dân, kể cả người trẻ lẫn người lớn tuổi, đang có tình trạng lạm dụng một số thuốc, đặc biệt các thuốc chứa corticoid, để điều trị giảm đau xương khớp và một số bệnh lý khác, dẫn đến nhiều tác dụng phụ nghiêm trọng trong đó có loãng xương và gãy xương.

Nguy cơ loãng xương còn liên quan đến mật độ và khối lượng xương lúc còn trẻ

Khối lượng xương phát triển đầy đủ nhất ở tuổi trưởng thành và bắt đầu có xu hướng suy giảm dần từ tuổi 30 – 35 trở đi. Chính vì vậy, ở giai đoạn niên thiếu và tuổi trẻ nếu chế độ dinh dưỡng không đầy đủ, không hợp lý, thói quen ít vận động thể lực, lạm dụng thuốc và một số chế phẩm sẽ làm cho sự tạo xương không đầy đủ dẫn đến tăng nguy cơ loãng xương ở độ tuổi lớn hơn, góp phần làm gia tăng tỷ lệ loãng xương.

Ngăn ngừa loãng xương cần thực hiện ngay từ tuổi 30

Chính vì vậy, theo PGS.TS. Lê Anh Thư, Chủ tịch Hội Loãng xương TP.HCM, ngay từ sau tuổi 30 – 35, theo quy luật tự nhiên, quá trình hủy xương bắt đầu trội hơn quá trình tạo xương, các hốc xương bị hủy ngày càng lớn mà quá trình tạo xương không bù đắp được, làm cho mật độ xương giảm dần và cấu trúc xương bị hư hại. Đặc biệt ở phụ nữ, tốc độ mất xương gia tăng rất nhanh sau khi mãn kinh, đây là điều khác biệt và là nguyên nhân chính làm cho phụ nữ loãng xương sớm và nặng nề hơn nam giới. Phòng ngừa loãng xương ngay từ khi còn trẻ là hết sức quan trọng và cần thiết.

Thường xuyên và có thời gian hoạt động ngoài trời

– Bổ sung lượng canxi, các khoáng chất và các dưỡng chất cần thiết cho sức khỏe xương như: vitamin D, magie, kẽm, protein… với liều lượng thích hợp mỗi ngày, tập thói quen uống sữa vì sữa là nguồn cung cấp canxi và dưỡng chất quan trọng nhất cho con người. Tình trạng thiếu canxi trong khẩu phần ăn hàng ngày của cộng đồng cần phải được hạn chế càng sớm càng tốt bởi các thực phẩm giàu canxi (các loại rau có màu xanh đậm, cá nhỏ ăn cả xương, các loại tôm tép, nghêu, sò, ốc…) hoặc từ canxi dược phẩm.

– Duy trì chế độ vận động, tập thể dục thường xuyên và có thời gian hoạt động ngoài trời.

Các động tác thể dục thông thường cho vai, cổ, tay, chân, hông, đùi, bụng, toàn thân… . Cần tập vào buổi sang và tập giữa các giờ lao động.

Kết hợp với các loại vận động chịu lực: chạy bộ, nhảy dây, đánh vũ cầu… ngoài trời.

– Duy trì cân nặng hợp lý (BMI từ 19 – 23).

– Tránh té ngã.

– Tránh sử dụng quá mức một số chất kích thích như: thuốc lá, rượu bia, cà phê..

– Tránh lạm dụng các thuốc giảm đau, đặc biệt là các thuốc chứa corticoid để điều trị các tình trạng đau xương khớp và một số bệnh lý khác.

– Đi khám định kỳ và kiểm tra mật độ xương để có biện pháp chăm sóc phù hợp, phát hiện và điều trị một cách hợp lý các bệnh lý mạn tính đi kèm (nếu có) của cơ thể (đái tháo đường, béo phì, viêm khớp…).

Tóm lại, BS. Anh Thư khuyến cáo, phòng loãng xương là một quá trình bền bỉ suốt cuộc đời và tốt nhất nên tạo cho mình khối lượng xương đỉnh cao hay một “ngân hàng xương dồi dào” từ khi còn trẻ tuổi. Nếu cơ thể đã có sẵn khối lượng xương cao, tức là “ngân hàng” có nhiều dự trữ và tích lũy từ lúc còn trẻ, lại được bổ sung thường xuyên… Điều này chắc chắn sẽ hạn chế tối đa được tình trạng giảm mật độ xương, loãng xương và gãy xương sau này.

HƯƠNG CÁT

Người bị LX thường không biết mình bị bệnh, cho đến khi bị biến chứng gãy xương. Gãy xương do LX thường gặp nhất ở cổ tay, đốt sống và cổ xương đùi. Gãy xương do LX có thể xảy ra ngay cả trong những hoạt động hàng ngày, làm cho người bệnh đau đớn, mất khả năng vận động, mất khả năng sinh hoạt tối thiểu.

Biểu hiện của bệnh

Các biểu hiện lâm sàng

Đau mỏi mơ hồ ở cột sống, đau dọc các xương dài (đặc biệt xương cẳng chân), đau mỏi cơ bắp, ớn lạnh, hay bị chuột rút (vọp bẻ) các cơ…

Đau thực sự ở cột sống, đau lan theo khoang liên sườn, đau khi ngồi lâu, khi thay đổi tư thế. Có thể xuất hiện đau cấp trên nền đau mạn tính (thường xuất hiện sau các chấn thương sinh hoạt (té, trượt chân, chống tay, với đồ vật ở cao, bê xách vật nặng, xoay người đột ngột…) gây gãy xương đốt sống hay gãy cổ xương đùi.

Đầy bụng, chậm tiêu, nặng ngực khó thở.

Gù lưng, vẹo cột sống, giảm chiều cao, hạn chế khả năng vận động…

Tuy nhiên, LX là bệnh diễn biến âm thầm, người ta thường ví bệnh giống như một tên ăn cắp thầm lặng, hàng ngày cứ lấy dần lượng canxi trong ngân hàng dự trữ xương của cơ thể con người. Khi có dấu hiệu lâm sàng, thường là lúc đã có biến chứng, cơ thể đã bị mất tới 30% khối lượng xương.

Về cận lâm sàng

Thông thường người bệnh sẽ được kiểm tra bằng 2 biện pháp:

Chụp Xquang xương và cột sống để tìm dấu hiệu của loãng xương và gãy xương.

Đo khối lượng xương bằng nhiều phương pháp như đo hấp phụ năng lượng tia X kép, đo hấp phụ năng lượng quang phổ đơn hoặc kép, chụp cắt lớp điện toán định lượng, siêu âm định lượng…

Hiện nay đo khối lượng xương bằng phương pháp hấp phụ năng lượng tia X kép (DXA) ở các vị trí trung tâm (cổ xương đùi, cột sống thắt lưng) được coi là kỹ thuật vàng để đáp ứng với tiêu chuẩn vàng trong chẩn đoán loãng xương của Tổ chức Y tế thế giới.

Tuy nhiên, các phương pháp nêu trên mới chỉ đánh giá được khối lượng của xương, trong những trường hợp cần thiết, các thầy thuốc có thể cho kiểm tra các makers chu chuyển xương, thậm chí sinh thiết xương để đánh giá chất lượng xương

Cách phân loại bệnh loãng xương

Loãng xương người già (LX tiên phát): Có đặc điểm là tăng quá trình hủy xương và giảm quá trình tạo xương; nguyên nhân do các tế bào sinh xương (Osteoblast) bị lão hoá, sự hấp thụ canxi và vitamin D ở ruột bị hạn chế, sự suy giảm tất yếu các hormon sinh dục (ở cả nữ và nam). LX tiên phát thường xuất hiện muộn, diễn biến chậm, tăng từ từ và ít có những biến chứng nặng nề như gãy xương hay lún xẹp các đốt sống.

Loãng xương sau mãn kinh: Có đặc điểm là tăng hóa trình hủy xương trong khi quá trình tạo xương vẫn bình thường do sự ngưng đột ngột hoạt động của buồng trứng, làm thiếu hụt oestrogen vì vậy các tế bào hủy xương không được kiểm soát.

Loãng xương thứ phát: Khi có một hoặc nhiều yếu tố nguy cơ sau đây: Còi xương suy dinh dưỡng, thiếu canxi từ nhỏ, khối lượng xương lúc trưởng thành thấp, ít hoạt động thể lực, bị các bệnh mạn tính đường tiêu hoá (dạ dày, ruột…) làm hạn chế hấp thu canxi, vitamin D, protid…; có thói quen sử dụng nhiều rượu, bia, cà phê, thuốc lá… làm tăng thải canxi qua đường tiết niệu và giảm hấp thu canxi ở đường tiêu hóa; giảm hoạt động của các tuyến sinh dục nam và nữ (mãn kinh, mãn dục nam…), bất động quá lâu ngày do bệnh tật, bị các bệnh nội tiết: cường tuyến giáp, cường tuyến cận giáp, cường tuyến vỏ thượng thận, tiểu đường…, bị suy thận mạn hoặc phải chạy thận nhân tạo lâu ngày gây rối loạn chuyển hóa và mất canxi qua đường tiết niệu, mắc các bệnh xương khớp mạn tính (đặc biệt là viêm khớp dạng thấp và thoái hoá khớp), phải sử dụng dài hạn một số thuốc: thuốc chữa bệnh tiểu đường (insulin), thuốc chống đông (heparin) và đặc biệt là các thuốc kháng viêm nhóm cortiosteroid (cortiosteroid một mặt ức chế trực tiếp quá trình tạo xương, mặt khác làm giảm hấp thu canxi ở ruột, tăng bài xuất canxi ở thận và làm tăng quá trình huỷ xương).

Điều trị bệnh ra sao?

Mục tiêu quan trọng nhất của điều trị loãng xương là ngăn ngừa biến chứng gãy xương, ngăn ngừa tái gãy xương. Các thuốc điều trị hiện tại có thể làm giảm 50% nguy cơ gãy xương. Nhưng, điều quan trọng là phải chẩn đoán sớm, điều trị sớm, điều trị liên tục và đủ liệu trình (3 – 5 năm hoặc dài hơn).

Hiện nay chi phí lớn nhất điều trị loãng xương là chi phí điều trị biến chứng gãy xương, đặc biệt là gãy cổ xương đùi (bao gồm: Chi phí nằm bệnh viện để điều trị gẫy xương: Kết hợp xương, thay chỏm xương đùi, nẹp vít cột sống, thay đốt sống hay phục hồi chiều cao của đốt sống…, chi phí điều trị các biến chứng do nằm lâu ở người có tuổi bị gẫy xương (vì phải bất động chỗ xương gẫy, vì không vận động được) như: Viêm phổi, viêm đường tiết niệu, loét tư thế… và chi phí cho các thuốc điều trị tích cực trong suốt quãng đời còn lại để ngăn ngừa gãy xương  tái phát.

Các thuốc dùng cho loãng xương gồm: Nhóm thuốc chống hủy xương; thuốc có tác dụng kép (vừa tăng tạo xương và chống hủy xương), thuốc tăng tạo xương và các nhóm  thuốc khác . Các thuốc này sẽ được các thầy thuốc chỉ định tùy mức độ bệnh lý, tình trạng sức khỏe, khả năng dung nạp, các bệnh mắc kèm theo… của người bệnh.

Nguyên tắc quan trọng nhất của điều trị là: Điều trị phải liên tục, phải dài hạn, mỗi liệu trình phải kéo dài ít nhất 3 năm, sau mỗi liệu trình người bệnh sẽ được đánh giá lại và thầy thuốc sẽ quyết định chế độ điều trị tiếp theo; luôn luôn kết hợp việc điều trị và các biện pháp; thay đổi lối sống và bảo đảm dinh dưỡng nêu trên.

Hậu quả khi bị loãng xương.

Làm gì để phát hiện sớm bệnh?

Phụ nữ quanh tuổi mãn kinh, người trên 60 tuổi cả hai giới, người trẻ tuổi nhưng có các yếu tố nguy cơ  (nêu trên) nên:

Tầm soát các yếu tố nguy cơ gây loãng xương thứ phát.

Đi khám bệnh sớm, ngay khi có các dấu hiệu đau mỏi mơ hồ ở hệ thống xương khớp, dọc các xương dài (đặc biệt xương cẳng chân), đau mỏi cơ bắp, chuột rút…

Luôn có ý thức phòng ngừa loãng xương từ khi chưa có bệnh (trong suốt cuộc đời): Chế độ sinh hoạt, tập luyện tăng cường hoạt động ngoài trời, tập vận động thường xuyên và phù hợp với sức khoẻ, duy trì lối sống năng động, tránh các thói quen xấu (Uống nhiều bia, rượu, cà phê, hút thuốc lá…); chế độ ăn uống luôn luôn bảo đảm đầy đủ protein và khoáng chất, đặc biệt là canxi. Vì vậy sữa và các chế phẩm từ sữa (bơ, phoma, sữa chua…) là thức ăn bổ sung lý tưởng cho một khung xương khỏe mạnh. Chế độ này cần được duy trì suốt cuộc đời mỗi người; kiểm soát tốt các bệnh lý ảnh hưởng và các yếu tố nguy cơ gây loãng xương.

Phương pháp phòng bệnh

Thay đổi lối sống và bảo đảm dinh dưỡng là cách tốt nhất vừa để phòng bệnh vừa để điều trị loãng xương.

Tăng cường vận động thể lực: Vận động giúp tạo dự  trữ canxi, tăng sự khéo léo, sức mạnh của hệ thống cơ, sự cân bằng nên ít bị ngã và gẫy xương. Ngoài ra, vận động còn bảo vệ xương không bị mất thêm, nên tập các vận động chịu lực, chạy hay đi bộ, khiêu vũ, chơi bóng  hay đánh cầu đều tốt, chỉ tránh môn thể thao dễ gây gãy xương.

Bổ sung đầy đủ các thành phần dinh dưỡng cho cơ thể (đạm, bột đường, chất béo, khoáng chất và vitamin) đặc biệt calcium và vitamin D (thông qua thực phẩm và dược phẩm) vì hai chất này là thiết yếu để tạo khối lượng xương khi còn trẻ và ngăn ngừa mất xương khi đã có tuổi.

Phòng tránh té ngã, phát hiện và điều chỉnh các bệnh lý mắc phải của mỗi người.

Hạn chế thuốc lá, rượu bia, tránh lạm dụng thuốc.

TS. BS. Lê Anh

Hoàng Thu Hiền(Việt Trì)

Xương và các tổ chức khác luôn ở trong trạng thái thay đổi liên tục. Từ nhỏ cho đến khi thanh niên, lượng xương trong cơ thể tăng dần, đến 25 – 30 tuổi thì đạt đỉnh cao. Ở phụ nữ sau 30 tuổi, lượng xương dần thoái hóa, mỗi năm giảm 0,25 – 1%. Sau khi mãn kinh (trong vòng 15 năm đầu), do lượng estrogen giảm nên tốc độ thoái hóa xương cao, mỗi năm giảm 1 – 5%, trong đó 3 – 5 năm đầu sau khi mãn kinh, tốc độ thoái hóa xương cao nhất với ảnh hưởng chủ yếu là xốp xương. Bước sang tuổi 60 – 70, xương phụ nữ yếu hẳn, xuất hiện hiện tượng gù lưng, mỏi vai…

Đó là về mặt lý thuyết, còn thực tế không phải người phụ nữ nào sau khi mãn kinh cũng đều bị loãng xương. Theo thống kê, 30% phụ nữ đã mãn kinh mắc bệnh loãng xương. 40% phụ nữ trên tuổi 50 mắc các chứng bệnh về xương như: đau lưng, đau vai, mỏi gối, gãy xương… Loãng xương là một chứng bệnh làm cho xương bị yếu và giòn. Bị chứng này, xương dễ bị gãy hơn bình thường. Chỉ cần một va chạm nhẹ hoặc ngã cũng có thể làm xương bị gãy.

Những nhân tố sau đây quyết định tới chất lượng và sự phát triển của xương: di truyền – chiếm tới 80%, 20% còn lại là do chế độ ăn uống, vận động, nội tiết tố, thuốc, thể trọng, bệnh mạn tính và mãn kinh quá sớm. Vì thế, để giảm thiểu bệnh loãng xương khi mãn kinh, ngay từ khi còn nhỏ, cần bổ sung cho cơ thể lượng canxi thích hợp. Việc bổ sung này kéo dài suốt cuộc đời. Bên cạnh đó, cần năng tập thể dục thể thao, chọn những môn thể dục đòi hỏi nhiều vận động để xương cứng cáp hơn, thí dụ đi bộ, chơi tennis, nhảy múa…

BS. Phạm Nga

(Lâm Văn Minh – Trà Vinh)

Béo bụng làm cho cả đàn ông và đàn bà tăng nguy cơ bị loãng xương. Trong nhiều năm qua, người ta tin rằng phụ nữ béo phì có nguy cơ thấp phát triển loãng xương và lượng mỡ tích tụ nhiều trong cơ thể bảo vệ chống lại mất xương. Nhưng một nghiên cứu đã nhận thấy quá nhiều mỡ ở bụng có ảnh hưởng xấu đến sức khỏe của xương. Còn nghiên cứu khác thấy rằng vòng eo to, béo phì là yếu tố nguy cơ mất xương và giảm sự chắc chắn cho xương ở nam giới.

Theo tiến sĩ Miriam Bredella ở BV. Đa khoa Massachusetts, Boston  (Mỹ), điều quan trọng ở đàn ông là phải nhận thức được sự tích tụ mỡ quá mức ở bụng không chỉ là yếu tố nguy cơ bệnh tim mạch và đái tháo đường mà nó còn là nguy cơ của sự mất xương. Sự biến đổi của loãng xương thường ảnh hưởng lên cột sống và cổ xương đùi. Nếu bị loãng xương ở cột sống, các đốt xương sống có thể bị gãy và điều này đưa đến gù lưng. Không có cách gì để chống lại chứng gù lưng do biến dạng của cột sống nhưng có thể phòng ngừa bằng cách dùng đủ lượng canxi và vitamin D theo khuyến cáo. Những người mắc chứng rối loạn ăn uống như chứng biếng ăn, sẽ có khuynh hướng phát triển loãng xương.

Chế độ ăn đóng vai trò quan trọng trong cả sự khởi phát bệnh loãng xương và chữa trị, chế độ ăn uống được xem là “bệnh thầm lặng” bởi vì nó tiến triển trong nhiều năm. Ăn không đủ hoặc rối loạn hấp thu canxi và vitamin D sẽ dẫn đến mất xương. Canxi là một chất khoáng cần thiết cho tạo xương, nếu ăn lượng canxi hàng ngày không đủ sẽ dẫn đến thiếu chất xương. Tuy nhiên, chỉ bổ sung canxi sẽ không đủ mà cần phải có vitamin D vì cơ thể cần vitamin D để hấp thu canxi.

BS.CKII. ĐẶNG MINH TRÍ

1. Tối ưu hóa khối lượng xương lúc trưởng thành

Nhiều yếu tố ảnh hưởng đến khối lượng và tỉ trọng xương trong đó có 3 yếu tố đáng chú ý nhất đó là hoạt động thể lực, hormone sinh dục và dinh dưỡng.
Dinh dưỡng có ảnh hưởng rất quan trọng tới chất lượng xương. Các thực phẩm là nguồn cung cấp các chất dinh dưỡng cần thiết cho quá trình tạo xương. Chế độ ăn cung cấp cho cơ thể các chất dinh dưỡng có vai trò quan trọng và cần thiết để tạo xương, duy trì và phục hồi xương trong suốt cuộc đời như: protein; vitamin (C, D, K); các chất khoáng: canxi, photpho, đồng, mangan và kẽm.

Mặt khác, tổ chức xương là nguồn dự trữ của hai chất khoáng canxi và photpho mà dự trữ này la yếu tố quyết định sức mạnh của hệ thống cơ xương, lại phụ thuộc vào cân bằng giữa mức ăn vào và thải ra.

Trong khẩu phần ăn của người trưởng thành, các yếu tố dinh dưỡng thường không được cung cấp đủ đối với quá trình cốt hoá thường là canxi và vitamin D.
Trong cơ thể, canxi hoạt động như một chất dinh dưỡng có giới hạn “ngưỡng” dưới mức nào đó hiệu lực (biểu thị bằng khối lượng xương) phụ thuộc theo mức canxi từ khẩu phần; còn trên “ngưỡng” đó thì không có hiệu quả gì thêm. Để đảm bảo dinh dưỡng canxi cho cơ thể, cần chú ý:

Cung cấp đủ lượng canxi hàng ngày theo nhu cầu đảm bảo cho sự tạo thành khối xương kéo dài tới 25 – 30 tuổi. Duy trì khối lượng xương đã đạt được mức tối đa (thường là sau 25 tuổi) thì nguồn cung cấp canxi từ khẩu phần hằng ngày vẫn được cung cấp đầy đủ để đảm bảo duy trì mật độ xương. Đối với phụ nữ tuổi trưởng thành cần được cung cấp 1000 mg canxi/ngày. Nếu số lượng canxi được cũng cấp thấp hơn có thể gây giảm mật độ xương, mất xương trước thời kỳ mãn kinh. Trong cơ thể chuyển hoá canxi liên quan tới protein và natri, cả hai chất này tăng bài xuất canxi theo nước tiểu.

Nguồn cung cấp canxi của cơ thể gồm canxi từ thức ăn và từ uống canxi bổ sung. Những thực phẩm giàu canxi như sữa bò, phomat, sữa chua, đậu nành, bánh mỳ. Các loại rau xanh (rau cải, rau bó xôi …); đậu khô, trái cây (nhất là trái cây có múi như bưởi, cam). Các loại thức ăn nhiều đạm (cá hộp, thịt, sò, ốc). Hàm lượng canxi (mg) trong 100g thực phẩm không kể thải bỏ như sau: cua đồng: 5040mg, tôm nhỏ: 910mg, cá dầu: 527 mg; sữa tươi: 120mg; sữa chua: 65-150mg; đậu tương: 165 mg; rau đậu: 60mg; thịt: 50mg.

Chế độ ăn quá nhiều thịt, nhiều protein làm rối loạn cân bằng canxi, ảnh hưởng xấu đến quá trình cốt hóa. Đối với cơ thể người, đặc biệt là trẻ em, phụ nữ có thai, bà mẹ nuôi con bú thì sữa và chế phẩm (chứ không phải thịt) mới là nguồn protein và canxi quý giá. Mặt khác, trong điều kiện bữa ăn được cải thiện thường lượng protein (thịt) tăng không song song với lượng canxi (sữa và chế phẩm) nên có thể làm tăng nguy cơ loãng xương ở cộng đồng.

2. Hỗ trợ khối lượng xương khi tuổi già

Khi lớn tuổi (cả nam và nữ) liên quan tới quá trình giảm khoáng xương và tăng nguy cơ gãy xương. Tuy vậy, cho tới nay ở lứa tuổi này không chỉ cần chú ý tới mức canxi ăn vào mà còn cần quan tâm đến đảm bảo đủ nhu cầu vitamin D cho họ. Ở người cao tuổi, nguồn cung cấp canxi giảm đi, thời gian tiếp xúc với ánh nắng mặt trời ít hơn làm giảm mức vitamin D trong khi nhu cầu vitamin D lại tăng cao hơn ở lứa tuổi này so với khi còn trẻ (nhu cầu vitamin D tăng gấp 3 lần so với trước tuổi 50) do đó chế độ ăn cần có đủ vitamin D, thông thường là các loại sữa bột có tăng cường vitamin D, thậm chí phải bổ sung vitamin D. Do có một lượng lớn vitamin D được tổng hợp ở da nên khó đánh giá lượng tối thiểu cần thiết cho chế độ ăn của vitamin này. Tuy nhiên, 100 IU vitamin D/ngày có thể đủ phòng bệnh còi xương và đảm bảo cho xương phát triển bình thường. Một lượng 300-400 IU (7.5–10 microgram) làm tăng cường quá trình hấp thu canxi.

Ở Việt Nam, Bộ Y tế đưa ra khuyến nghị về vitamin D là 5mcg/ngày đối với người dưới 50 tuổi, phụ nữ có thai, bà mẹ cho con bú; 10mcg/ngày cho nhóm tuổi từ 51-60 và với người trên 60 tuổi thì nhu cầu khuyến nghị là 15mcg/ngày
Ngoài canxi và vitamin D, cần chú ý vai trò của protein và vitamin K. Chế độ ăn nhiều protein làm tăng bài xuất canxi trong nước tiểu, tuy vật nhiều bằng chứng cho thấy mức protein ăn vào thấp không tốt đối với xương. Do đó, cần duy trì mức protein thích hợp trong khẩu phần (12-14% năng lượng khẩu phần được cung cấp từ protein). Nhiều nghiên cứu cho thấy có mối liên quan giữa mức vitamin K thấp trong khẩu phần với gãy xương. Vitamin K có nhiều trong rau xanh, dầu thực vật, đậu tương, gan, lòng đỏ trứng.

3. Dinh dưỡng để dự phòng loãng xương

Sử dụng thực phẩm giàu canxi ở các lứa tuổi (sữa và các chế phẩm từ sữa, cá nhỏ…) sử dụng sản phẩm tăng cường calcium, bổ sung canxi ở các giai đoạn đặc biệt trong chu kỳ vòng đời. Phụ nữ lớn tuổi cần nhiều canxi hơn khi còn trẻ vì khả năng hấp thu canxi của họ kém hơn.

Lượng protein trong khẩu phần nên vừa phải, nếu ăn nhiều protein đảm bảo đủ canxi vì chế độ ăn nhiều protein làm tăng bài xuất canxi theo nước tiểu. Ăn nhiều rau và trái cây.  Cung cấp đầy đủ calci và vitamin D.

Yếu tố nội tiết: Oestrogen có vai trò quan trọng trong điều hoà khối lượng xương, do đó ở thời kỳ mãn kinh thường kèm theo giảm khối lượng xương. Người ta nhận thấy chế độ ăn đủ canxi ở thời kỳ này và đặc biệt ở các thời kỳ sớm hơn có thể làm chậm quá trình mất xương tuy không thể ngăn ngừa hoàn toàn quá trình này. Quá trình giảm khoáng sau khi mãn kinh phụ thuộc nhiều vào lượng oestrogen nhưng với chế độ ăn đủ canxi sẽ có vai trò tích cực trong hạn chế quá trình này, đặc biệt khi khẩu phẩn có đủ vitamin D kèm theo. Nhiều bằng chứng cho thấy duy trì một chế độ dinh dưỡng canxi hợp lý thường xuyên có lợi hơn là chỉ tập trung vào một thời kỳ nhất định và cũng không có căn cứ để cho rằng ở một lứa tuổi nào đó càng nhiều canxi càng tốt (việc cung cấp một lượng canxi khẩu phần quá nhiều ở một giai đoạn nào đó lại là yếu tố nguy cơ của sỏi thận)

Nếu chế độ ăn hợp lý, dù khối lượng xương tiếp tục giảm hàng năm, thì bộ xương sẽ có thế cân bằng mới. Ở những người phụ nữ sau mãn kinh có chế độ dinh dưỡng thiếu canxi, khối lượng xương có thể giảm tới 15% do thiếu oestrogen và 16% do thiếu canxi và vitamin D. Như vậy chế độ dinh dưỡng canxi hợp lý sút cả cuộc đời làm cho quá trình cốt lỗi hoá thiện hơn giảm bớt các nguy cơ liên quan đến thời kỳ mãn kinh vì thiếu oestrogen.

Tóm lại: Phòng loãng xương là một quá trình cần được thực hiện bền bỉ suốt cuộc đời và tốt nhất nên tạo được quỹ xương cao từ khi còn trẻ tuổi. Sau 30 tuổi, quỹ xương của cơ thể giảm dần. Nếu cơ thể đã có khối xương tốt được tích lũy từ khi còn trẻ, sẽ hạn chế được tình trạng giảm mật độ xương, loãng xương và gãy xương về sau. Các hiểu biết về mối quan hệ giữa dinh dưỡng và bệnh loãng xương là rất cần thiết để mỗi người, mỗi gia đình, mỗi cộng đồng biết cách thực hiện chế độ dinh dưỡng hợp lý nhằm tối ưu mật độ xương, dự phòng, góp phần điều trị loãng xương và từng bước cải thiện tầm vóc người Việt.

BS.Lê Anh Tiến

Loãng xương(osteoporosis) hay còn gọi là thưa xương là hiện tượng tăng phần xốp của xương do giảm số lượng tổ chức xương, giảm trọng lượng của một đơn vị thể tích, giảm mật độ xương, tức là tỉ trọng chất khoáng trong xương bị giảm (BMD: bone meterial density).  Đến giai đoạn này các kết cấu xương giảm độ đặc, độ dày và tăng phần xốp, thưa hơn, khi kiểm tra trên máy đo, sẽ thấy mật độ xương giảm rõ rệt.

Quá trình loãng xương xảy ra một cách từ từ có diễn biến âm thầm

Nguyên nhân

Nguyên nhân của loãng xương ở NCT chủ yếu do tuổi tác. NCT do ít hoạt động ngoài trời, thiếu ánh nắng, thiếu vitamin D, đồng thời bị lão hóa chức năng dạ dày, đường ruột, gan, thận, suy giảm miễn dịch và tạo xương suy yếu dẫn đến xương bị thoái hóa. Bệnh loãng xương ở NCT cũng có thể do mắc một số bệnh như: suy thận, tuyến thượng thận, cường giáp trạng, bệnh yếu liệt chi, chấn thương, hoặc do lạm dụng thuốc corticoid trong một thời gian dài, hoặc bệnh mạn tính phải nằm dài ngày… Đặc biệt, phụ nữ sau độ tuổi mãn kinh chiếm tỉ lệ loãng xương tương đương với loãng xương do tuổi già. Bởi vì, sau tuổi mãn kinh hoạt động của buồng trứng ngưng lại gây thiếu hụt nội tiết tố estrogen, làm cho các tế bào hủy xương gia tăng hoạt tính, trong khi chức năng điều hòa và hấp thụ can xi bị suy giảm. Khi hoóc-môn sinh dục nữ giảm làm tăng nhanh tốc độ quá trình chuyển canxi từ xương vào máu, vì vậy, tỉ lệ loãng xương ở phụ nữ thường cao hơn nam giới. Bên cạnh đó có thể NCT, trong đó có phụ nữ do canxi trong thức ăn không đủ để duy trì nồng độ canxi cần thiết trong máu, khi đó hoóc-môn cận giáp trạng tiết ra để điều canxi trong xương chuyển ra bổ sung cho máu nhằm duy trì sự ổn định nồng độ canxi trong máu, nếu tình trạng này kéo dài sẽ làm cho kết cấu xương bị thưa gây loãng xương. Ngoài ra, suy giảm miễn dịch cũng góp phần gây chứng loãng xương.

Biểu hiện của bệnh

Quá trình loãng xương xảy ra một cách từ từ có diễn biến âm thầm, kéo dài trong nhiều năm, sau 30 tuổi đã bắt đầu xuất hiện quá trình mất chất xương, mất khá nhiều (trên 50%). Vì vậy, thời gian đầu chưa có biểu hiện gì rõ rệt, có thể có đau, nhức xương, mỏi không cố định, hay gặp ở cột sống lưng, dọc các chi, các đầu xương thể hiện rõ nhất vào ban đêm. Càng về sau, hiện tượng loãng xương không được chữa trị, khối lượng khoáng chất bị mất ngày càng nhiều, các triệu chứng đau, nhức xương, khớp sẽ rõ ràng dần lên, tập trung nhiều hơn ở các vùng xương chịu lực của cơ thể như hông, thắt lưng, khớp gối không chỉ xảy ra ban đêm mà gần như cả ban ngày làm ảnh hưởng xấu đến sức khỏe người bệnh.

Biến chứng

Loãng xương làm ảnh hưởng ngày càng xấu đến sức khỏe và sinh hoạt của người bệnh, đặc biệt gây thoái hóa xương khớp ở NCT. Triệu chứng đau nhức xương, khớp, đặc biệt một số NCT bị còng lưng làm cho người bệnh gặp nhiều khó khăn trong cuộc sống, sinh hoạt, công việc và thậm chí gây nứt xương, gãy xương, nguy hiểm nhất là gãy cổ xương đùi, dễ dàng biến người bệnh trở thành tàn phế.

Điều trị phải đúng

Nguyên tắc điều trị loãng xương ở người NCT bằng thuốc tây y, chủ yếu được điều trị các loại thuốc chống hủy xương và thuốc tái tạo xương nhằm kìm hãm quá trình xương phân hủy, thúc đẩy quá trình tái tạo xương, hấp thụ canxi tốt hơn như nên dùng thuốc chống hủy xương, tăng khối lượng và tăng độ cứng cáp của xương, giảm thiểu nguy cơ gãy xương bằng Bisphosphonates, gồm nhiều loại (Etidronate, Clodronate, Risedronate, Alendronate, Tiludronate,Pyrophosphate…). Hoặc dùng thuốc tái tạo xương như calcium vitamin D₃ và MK7 (MK7: menaquinone-7, chính là vitamin K₂) giúp hoạt hóa protein tạo xương osteocalcin. MK7 không chỉ cùng vitamin D₃ vận chuyển vào tận xương mà còn kéo giúp canxi từ những chỗ thừa để đưa tới khung xương, tránh được nguy cơ sỏi thận, táo bón, các bệnh xơ vữa động mạch, vôi hóa mô mềm. Không những vậy, MK7 còn có khả năng tăng lượng collagen trong xương, giúp xương dẻo dai, làm chậm quá trình mất xương do sinh lý, tăng cường tuổi thọ ở NCT, nhằm cung cấp dưỡng chất cho quá trình tái tạo xương mới, kích thích tế bào xương hoạt động hiệu quả hơn. Vai trò của vitamin D còn giúp quá trình hấp thu canxi được tốt hơn, bởi vì, nguyên tắc bổ sung canxi cần có dẫn chất vitamin D₃ giúp hấp thụ canxi từ ruột vào máu. Tuy vậy, dùng loại thuốc nào cho phù hợp với từng bệnh nhân là do bác sĩ khám bệnh cho mình chỉ định, điều trị. Người bệnh tuyệt đối không tự mua thuốc để tự điều trị cho mình hoặc người nhà khi không có chuyên môn về y học.

 

Lời khuyên của thầy thuốc
Khi nghi ngờ bị loãng xương, NCT nên đi khám bệnh, tốt nhất là khám chuyên khoa xương khớp hoặc lão khoa hoặc khám nội tổng hợp. Ngoài điều trị theo chỉ định của bác sĩ khám bệnh cho mình, NCT cần tăng cường vận động, tập thể dục hàng ngày bằng những bài tập hợp lý với NCT như bài tập thể dục buổi sáng, yoga, aerobics, tốt nhất, phù hợp nhất là đi bộ. Đi bộ mỗi ngày khoảng 60 phút chia làm 2 – 3 lần là vừa phải, không nên đi bộ một lúc 60 phút. Đi bộ là cách tăng độ dẻo dai xương khớp và hoàn toàn có lợi cho sức khỏe. Tuy nhiên, một số NCT mắc một số bệnh như gai cột sống, lồi đĩa đệm cột sống, gai khớp gối… nên nghe theo chỉ dẫn của bác sĩ chuyên khoa.
NCT nên có chế độ dinh dưỡng hợp lý, tốt nhất là dùng các loại thực phẩm giàu canxi (tôm, cá …), tránh dùng các chất kích thích như rượu, bia, thuốc lá và nên kiểm tra sức khỏe định kỳ 6 tháng/lần.

 

TS.BS. BÙI MAI HƯƠNG

Nguyễn Thị Liên (Nghệ An)

Bệnh loãng xương là bệnh lý làm xương yếu dần và gây hậu quả xương giòn và dễ gãy. Nếu bị loãng xương thì nguy cơ bị gãy xương đặc biệt là ở hông, cột sống và cổ tay rất dễ xảy ra.

Ở độ tuổi 50 như chị, loãng xương hoàn toàn có thể xảy ra. Đó là do cơ thể đang trải qua thời kỳ mãn kinh. Thay đổi chính trong thời kỳ này là lượng hormon estrogen giảm mạnh. Khi lượng estrogen giảm sẽ làm xương mất nhanh hơn. Thực tế là trong vòng 5 năm đầu tiên sau mãn kinh một số phụ nữ vẫn có thể mất tới 25% trọng lượng xương của cơ thể và làm cho xương yếu và giòn.

Mãn kinh là nguyên nhân thường gặp nhất gây loãng xương; nguyên nhân tiếp theo có thể do phải phẫu thuật cắt bỏ hai buồng trứng (nơi sản xuất estrogen). Tuy nhiên, mất xương cũng có thể do bệnh khác hoặc các tác nhân khác như dùng corticoid quá liều và kéo dài, ít vận động cơ, hàm lượng canxi thấp trong khẩu phần ăn…

Một số cách có thể giúp phụ nữ đề phòng chứng loãng xương: Đó là bổ xung canxi trong chế độ ăn hàng ngày như: hải sản, sữa…; Tập luyện thường xuyên như đi bộ, chạy… có thể giúp tăng độ bền của xương… Để khắc phục và chữa trị chứng loãng xương, chị cần đến bác sĩ chuyên khoa để được tư vấn dùng thuốc, cách tập luyện cũng như ăn uống hợp lý.

BS. Ngọc Liên