Cao Quỳnh Hoa (Hà Nội)

Huyết áp của người bình thường sẽ duy trì ổn định ở mức 120/80mmHg. Các trường hợp chỉ số huyết áp đột ngột tăng hoặc giảm có thể do một số nguyên nhân sau: Do yếu tố tâm lý như stress, căng thẳng, tức giận,…; Do sử dụng các chất kích thích như rượu, bia, thuốc lá, cà phê…; Môi trường thay đổi đột ngột, ví dụ thời tiết nóng lạnh đột ngột, mưa nắng thất thường; Rối loạn mỡ máu, rối loạn nội tiết hoặc cơ thể có khối u; Người bệnh mắc một số bệnh lý về tim mạch; Do sốt hoặc có các cơn đau dữ dội bất ngờ; Rối loạn thần kinh thực vật; Do dùng một số loại thuốc gây ảnh hưởng tới huyết áp; Ngoài ra, huyết áp lúc tăng lúc giảm có thể do bẩm sinh, suy tim, chứng rối loạn trương lực cơ, thay đổi tư thế đột ngột,… Khi huyết áp bị tăng giảm không ổn định, nhịp tim của người bệnh sẽ bị ảnh hưởng. Tim sẽ đập nhanh hoặc chậm hơn, thậm chí đập ngắt quãng không đều khiến người bệnh dễ bị suy tim, độ dẻo dai của mạch máu kém dần. Lúc này, nguy cơ bị tai biến, nhồi máu cơ tim hay đột quỵ ở người có huyết áp không ổn định sẽ tăng gấp đôi so với người chỉ bị huyết áp cao hoặc thấp. Huyết áp lúc tăng lúc giảm nếu không  kiểm soát được, có thể gây nguy hại đến tính mạng của người bệnh, do đó chú ý cần theo dõi huyết áp hàng ngày.Đồng thời, cần áp dụng một lối sống khoa học với chế độ ăn uống và tập luyện phù hợp. Điều này sẽ giúp người bệnh giải tỏa căng thẳng, stress, đồng thời nâng cao sự dẻo dai và sức đề kháng của bản thân. Bên cạnh đó, bạn nên đưa mẹ đi khám chuyên khoa tim mạch để được xác định nguyên nhân, chẩn đoán bệnh và có hướng điều trị phù hợp.

BS. Bội Hoàn

Vì thế khi trời trở lạnh, nhiệt độ giảm thấp như những ngày này, cần lưu ý bởi có nhiều bệnh sẽ trở nên nặng hơn, có nguy cơ biến chứng nguy hiểm.

Tăng huyết áp

Lạnh thường khiến mạch bị co lại đột ngột dẫn tới huyết áp tăng, gây nguy cơ xuất huyết não, đột quỵ. Vì thế những người đã có bệnh tăng huyết áp cần chú ý, ngoài việc uống thuốc hạ áp đều đặn, người bệnh cần theo dõi huyết áp sáng, trưa, tối. Đo huyết áp khi cảm thấy cơ thể bất thường. Nhiều khi tăng huyết áp đột ngột ngay cả đã uống thuốc. Yếu tố nguy cơ đi kèm với nhiệt độ thấp là rượu. Uống rượu, nhất là khi thời tiết lạnh rất nguy hiểm với người có bệnh lý tim mạch. Vào những ngày trời lạnh giá, người bệnh tăng huyết áp nên giữ ấm toàn thân, hạn chế ra ngoài trời, chuyển tập thể dục buổi sáng sang buổi chiều. Nên ăn chế độ ăn nhạt, giảm muối.

Biến chứng của bệnh tăng huyết áp.

Hen phế quản, COPD

Thời tiết lạnh khiến phế quản co thắt, gây hẹp đường thở, khó khăn cho việc thở, nhất là khi thở ra. Bệnh nhân hen sẽ có các cơn hen. Những bệnh nhân viêm phế quản, phổi tắc nghẽn mạn tính (COPD) vào các đợt lạnh thường tái phát các đợt viêm do nhiễm virut, vi khuẩn từ đường hô hấp trên. Các đợt viêm nhiễm này thường trầm trọng hơn, dễ suy hô hấp. Khi đó bệnh nhân cần được nhập viện gấp.

Bệnh viêm xoang

Mũi xoang có nhiệm vụ làm ấm, làm ẩm luồng không khí trước khi vào phổi. Điều kiện thời tiết lạnh, ẩm ướt hoặc hanh khô đều ảnh hưởng tới mũi xoang. Giá lạnh khiến cho hệ thống mao mạch ở đây co mạnh, gây nghẹt mũi. Một số người cơ địa dị ứng, niêm mạc mũi sẽ có các phản ứng quá mẫn cảm như viêm mũi dị ứng, viêm mũi xuất tiết. Nghẹt mũi, chảy nước mũi và tình trạng ứ đọng dịch tiết tại đây sẽ làm tăng tình trạng viêm xoang, nhất là khi đó cơ thể suy yếu, giảm sức đề kháng khi lạnh. Vì thế, mùa lạnh nhiều người có thể mắc viêm xoang cấp hoặc tái phát ở viêm xoang mạn tính gây nghẹt mũi, đau đầu, đau nhức hốc mắt, vùng mũi, xoang. Để phòng ngừa viêm xoang tái phát và nặng lên khi thời tiết lạnh giá, nên dùng khẩu trang khi đi ra ngoài không khí lạnh. Giữ ấm toàn thân. Tăng cường sức đề kháng cho cơ thể bằng chế độ dinh dưỡng hợp lý. Giữ vệ sinh răng miệng, đánh răng và súc miệng nước muối sinh lý vào buổi tối.

Bệnh lý dạ dày

Người có bệnh viêm loét dạ dày thường thấy đau nhiều hơn khi trời lạnh. Đó là do thời tiết lạnh, máu có xu hướng chuyển ra ngoại vi để giữ ấm cơ thể và dồn về tim, phổi. Thông thường, khi ăn, máu sẽ dồn về dạ dày cho việc tiêu hóa thức ăn. Khi đó nếu máu rút khỏi dạ dày sẽ làm chậm lại quá trình tiêu hóa, gây ứ đọng thức ăn và dịch vị, tạo điều kiện cho viêm dạ dày, tăng nặng tình trạng loét dạ dày, gây đau dạ dày. Sự giảm nhiệt độ cũng làm gia tăng lượng histamin trong máu, khiến dạ dày bài tiết nhiều dịch vị và co bóp mạnh hơn, ảnh hưởng lớn tới những người đã có tiền sử viêm loét dạ dày. Trời lạnh, nhiều người thích ăn các món cay, lẩu, uống rượu, hút thuốc lá…, đây đều là các tác nhân kích thích khiến bệnh dạ dày trở nên nặng hơn.

Giữ ấm cho cơ thể khi trời trở lạnh. Ảnh: TM

Để phần nào ngăn ngừa và ứng phó với đau dạ dày tăng lên khi trời lạnh, người mắc bệnh viêm loét dạ dày cần giữ cho cơ thể không bị lạnh. Không tắm ngay sau khi ăn xong. Không ăn đồ lạnh, đồ cay, các chất kích thích.

Bệnh khớp

Khi nhiệt độ thấp, mưa phùn, độ ẩm trong không khí cao, nhiều người thường than thở bị đau các khớp như khớp cổ chân, cổ tay, khớp gối, khớp khuỷu tay, cột sống, các khớp ngón tay, ngón chân… Đau khớp có thể đi kèm với sưng nhẹ, có cảm giác nhức nhối, cứng khớp, khó vận động. Thường những người kêu đau khớp khi trời lạnh đã có các bệnh lý thoái hóa khớp, viêm khớp dạng thấp, hay gặp ở người lao động nặng, dân văn phòng, kế toán, thợ may, người bán hàng, những người ít vận động, ngồi nhiều… Đau khớp tăng lên khi trời lạnh là bởi khi nhiệt độ thấp, kéo theo áp suất không khí giảm khiến các thụ thể nhận cảm áp suất (baroreceptor) được tạo ra trong khớp gây tăng cảm giác đau khớp. Trời lạnh, mạch co lại làm cản trở quá trình lưu thông khí huyết ở các khớp xương khiến dịch và chất dinh dưỡng đi nuôi các mô suy giảm, gân cơ co rút, dịch khớp cô đặc… có thể gây các cơn đau cổ vai gáy cấp, người bệnh thấp khớp ngồi xuống đứng lên khó khăn, khớp ngón tay khó co duỗi…

Để giảm bớt tình trạng này, người bệnh cần mặc ấm, quàng khăn, đeo găng, đi tất chân. Giữ ấm là một biện pháp phòng ngừa quan trọng. Có thể dùng túi sưởi, hoặc ngâm chân nước muối nóng, ngâm với nước gừng nóng. Giữ ấm các khớp nhỏ (ngón tay, ngón chân), vì các khớp này ở xa, thường bị tác động nhiều nhất khi bị lạnh. Nên tập thể dục, vận động hợp lý để tăng cường tuần hoàn, giúp máu lưu thông tốt hơn, cũng giảm bớt tình trạng cứng khớp. Trời lạnh, mọi người thường hay quên uống nước. Uống ít nước cũng là nguyên nhân gây đau khớp, vì vậy nên uống đủ lượng nước (khoảng 2 lít mỗi ngày), nên uống nước ấm để bổ sung nhiệt cho cơ thể.

Bệnh da liễu

Thời tiết lạnh cũng rất ảnh hưởng tới những người có bệnh da liễu như chàm tăng sừng, nứt nẻ. Bệnh thường tập trung ở đầu ngón tay, chân. Da có triệu chứng dày lên, có những sọc nứt nẻ. Khi lớp da dày lột đi để lại lớp da ở dưới màu đỏ hoặc trắng hồng, tuy không ngứa, nhưng nếu tiếp xúc với kim loại hoặc bôi thuốc không đúng sẽ gây ngứa ngáy, khó chịu. Nhất là vào mùa lạnh, hiện tượng tăng sừng nứt nẻ sẽ tăng lên rất nhiều, khiến người bệnh khó chịu, đau đớn, hạn chế cử động. Những người có cơ địa dị ứng hay ngứa, nổi mày đay, phát cước ngón tay, ngón chân. Bệnh tự miễn ngoài da như vẩy nến sẽ có xu hướng bùng phát, nặng lên khi trời lạnh. Để phòng tránh bệnh da liễu nặng lên khi trời lạnh, nên giữ ấm chân, tay và cơ thể, luôn giữ ẩm cho da bằng loại kem thích hợp, tránh tiếp xúc với các chất gây kích ứng cho da như hóa chất, nước rửa chén, xà phòng… Tăng cường ăn thực phẩm giàu vitamin, khoáng chất.

BS. Nguyễn Thông Tuyết

Tập thể dục đều đặn giúp giảm huyết áp, tuy nhiên không phải ai cũng bố trí được thời gian để đi bộ 30 phút mỗi ngày.

Theo Prevention, các nhà nghiên cứu Đại học bang Arizona (Mỹ) nhận thấy, chỉ đi bộ mỗi lần 10 phút và ba lần trong một ngày là cách hiệu quả hơn giúp kiểm soát huyết áp so với việc đi bộ liên tục 30 phút. Theo đó, những bài tập đi bộ ngắn không chỉ giúp giảm huyết áp tâm thu của người bệnh vào ban ngày và buổi tối (tương tự như nhóm đi bộ 30 phút) mà còn giúp duy trì trạng thái giảm huyết áp vào sáng hôm sau.

Tiến sĩ Glenn Gaesser, nhà nghiên cứu chính của nhóm cho biết, để mang lại hiệu quả tốt hơn, bạn nên đi bộ với tốc độ nhanh như thể đang trễ một cuộc hẹn quan trọng. Có thể đi bộ vào buổi sáng trước khi đi làm, thời gian nghỉ trưa, sau bữa tối…

Bên cạnh đó, để kiểm soát huyết áp, người bệnh cần giảm ăn mặn (dưới 5 g muối một ngày); tăng cường ăn rau xanh, hoa quả tươi; hạn chế thức ăn có nhiều cholesterol và axít béo no; đảm bảo đủ kali và các yếu tố vi lượng. Đồng thời duy trì cân nặng lý tưởng với chỉ số khối cơ thể (BMI) từ 18,5 đến 22,9; cố gắng duy trì vòng bụng dưới 90 cm ở nam và dưới 80 cm ở nữ; tích cực giảm cân (nếu quá cân). Người bệnh nên hạn chế uống rượu, bia; ngừng hoàn toàn việc hút thuốc lá hoặc thuốc lào; tránh lo âu, căng thẳng thần kinh; chú ý thư giãn, nghỉ ngơi hợp lý; tránh bị lạnh đột ngột.

Tăng huyết áp còn gọi là cao huyết áp, tức trạng thái máu lưu thông với áp lực tăng liên tục. Một người được xác định là tăng huyết áp khi huyết áp tâm thu từ 140 mmHg trở lên và/hoặc huyết áp tâm trương từ 90 mmHg trở lên. Đây là một căn bệnh không lây nhiễm phổ biến nhất trên thế giới, với những biến chứng nghiêm trọng như tai biến mạch máu não và các bệnh tim mạch khác.

Bệnh có thể dẫn đến tai biến mạch máu não, nhồi máu cơ tim, suy tim, suy thận, mù lòa… Những biến chứng này ảnh hưởng nặng nề đến người bệnh, gây tàn phế hoặc tử vong.

Hướng dẫn đo huyết áp tại nhà

Hướng dẫn đo huyết áp tại nhà

Hà An