Một trong những biểu hiện của viêm nhiễm đường hô hấp là hiện tượng tăng tiết. Dịch tăng tiết này là môi trường cho vi khuẩn phát triển đồng thời cản trở luồng lưu thông không khí dẫn đến hiện tượng thiếu oxy chung cho đường hô hấp cũng như các tế bào biểu mô đường hô hấp nơi tiếp xúc với dịch. Việc làm sạch dịch đường thở có ý nghĩa quan trọng trong giảm triệu chứng, giúp cho thời gian điều trị rút ngắn hơn.

Hút dịch đường hô hấp trên

Hút dịch mũi xoang

Hút dịch mũi xoang là phương pháp y học giúp làm sạch đường thở. Đây là một trong những phương pháp sử dụng các dụng cụ y khoa để thực hiện hút dịch từ xoang tiết ra. Hút dịch do viêm xoang mũi không đúng cách, đôi khi sẽ gây những hậu quả như đau đầu, chóng mặt, tổn thương niêm mạc mũi, nhiễm trùng, thậm chí khiến tình trạng bệnh chuyển biến tiêu cực hơn.

Các bước thực hiện hút xoang mũi tại nhà, bạn có thể tham khảo:

Chuẩn bị: Dụng cụ hút mũi hoặc máy hút mũi, nước muối sinh lý NaCl 0,9%, thuốc phối hợp khi hút dịch.

Tư thế của người bệnh: Ngồi hoặc nằm, đầu ngửa 15 độ.

Tư thế của người hút: Ngồi đối diện với bệnh nhân, cao hơn bệnh nhân 20cm hoặc ngồi cạnh giường bên tay phải, ngồi ngang vai người bệnh. Chuẩn bị dây hút, máy hút, đặt áp lực máy hút phù hợp, chuẩn bị sẵn meche mũi và khăn giấy để cầm máu nếu có tai biến.

Dùng bình hút mũi cầm tay để hút dịch đường hô hấp trên.

Các bước thực hiện

Bước 1: Đối với bình hút mũi cầm tay, bạn bóp nhẹ vào thân bình, đặt đầu hút vào bên trong mũi. Sau đó, thả tay bóp thân bình để hút dịch mũi. Đối với máy hút, cần đọc kĩ hướng dẫn sử dụng và điều chỉnh lực hút/áp lực cho phù hợp.

Bước 2: Bơm nước muối sinh lí vào mũi, ngửa mặt, giữ trong mũi khoảng 30 giây, rồi cúi đầu xuống để nước muối cuốn theo dịch mũi còn sót chảy ra.

Bước 3: Dùng khăn giấy lau khô mũi, súc miệng bằng nước muối sinh lí và vệ sinh dụng cụ hút mũi.

Các phương pháp làm sạch xoang khác

Chọc rửa xoang – hút xoang nội soi: Kim bơm sẽ qua đường mũi vào xoang, sau đó nước muối sinh lí sẽ được bơm vào để đẩy hết lượng mủ viêm bên trong xoang ra ngoài và làm sạch xoang. Đây là một trong những phương pháp phổ biến hiện nay và mang lại hiệu quả hỗ trợ điều trị viêm xoang rất cao.

Hút xoang dưới áp lực: Phương pháp này đưa thuốc vào bên trong xoang, thường dùng cho người viêm xoang mạn tính. Liệu trình điều trị gồm nhiều lần, tùy tình trạng của người bệnh.

Những lưu ý cần thiết

Giữ vệ sinh, khử trùng dụng cụ hút mũi, cũng như tay khi thực hiện. Không lạm dụng hút dịch mũi.

Một số trường hợp cần có sự hướng dẫn từ bác sĩ chuyên khoa.

Hút mũi xoang chỉ là một trong số những cách làm thuyên giảm các triệu chứng chứ không thể trị dứt điểm bệnh viêm xoang. Những rủi ro khi thực hiện không đúng cách có thể gây đau đớn, tổn thương mũi.

Hút dịch tại đường hô hấp dưới

Phương pháp này nhằm mục đích khai thông đường hô hấp bị tắc nghẽn do đờm, dịch bằng một ống thông nối với một máy hút, đưa qua ống nội khí quản hoặc ống mở khí quản. Đôi khi phải dùng đến ống soi mềm. Được áp dụng chủ yếu cho các trường hợp bị ứ đọng đờm sau khi đặt ống nội khí quản hay mở khí quản. Đây là phương pháp cần thiết cho người bệnh nhưng không thể thực hiện tại nhà hay tự làm mà phải do cán bộ y tế chuyên khoa được đào tạo bài bản tiến hành. Các phương tiện giúp thực hiện phương pháp là máy hút, bóng ambu, ống hút dòm mềm nhiều cỡ, vô khuẩn, kìm kocher. Để tiến hành, thầy thuốc cầm đầu ống thông đưa nhanh qua ống nội khí quản cho đến khi có phản xạ ho. Mở máy kéo ống thông từ từ ra ngoài vừa kéo vừa xoay đầu ống thông. Hạn chế không đẩy đi đẩy lại. Hút theo ba tư thế: Đầu ngửa thẳng, nghiêng phải, nghiêng trái. Mỗi đợt không quá hai phút, mỗi lần hút không quá 30 giây. Hút xong, cho người bệnh thở oxy 100% trong vài phút. Trong quá trình thao tác, bác sỹ thực hiện cần theo dõi sát sao nhịp tim, mạch, tình trạng đờm của người bệnh. Nếu thấy đờm khô, phải truyền dịch cho người bệnh hoặc cho uống đủ nước hoặc bơm nước vào phế quản 1ml dung dịch nước cất để làm loãng đờm. Ngoài ra, cần theo dõi thêm huyết áp, sắc mặt và ý thức bệnh nhân. Để phòng ngừa hiện tượng ngừng tim, nhịp tim chậm do phản xạ cần cho người bệnh dùng thuốc atropin, ipratropium xịt hoặc đặt máy tạo nhịp tạm thời.

TS. Phạm Bích Đào

Những yếu tố nguy cơ sức khỏe gắn với bệnh gan nhiễm mỡ

 

Bệnh gan nhiễm mỡ gắn với béo phì

 

Liên đoàn Gan Hoa Kỳ (ALF: The American Liver Foundation) định nghĩa gan nhiễm mỡ là “sự tích tụ mỡ dư thừa trong các tế bào gan.” Một trong những yếu tố nguy cơ lớn nhất đối với gan nhiễm mỡ là bệnh béo phì, do mức tiêu thụ calo dư thừa gây ra. Yếu tố nguy cơ khác bao gồm đái tháo đường, cholesterol hoặc triglyceride máu cao, lạm dụng rượu, phẫu thuật dạ dày, một số thuốc và suy dinh dưỡng. Không có điều trị chuẩn hóa cho gan nhiễm mỡ, nhưng Đại học Johns Hopkins cho biết rằng giảm cân có thể giúp ngăn ngừa và điều trị gan nhiễm mỡ.

Thực đơn thông minh dành cho bệnh gan nhiễm mỡ

Trái cây, rau và ngũ cốc

Một chế độ ăn uống lành mạnh gồm nhiều trái cây, rau và ngũ cốc. Trái cây, rau và ngũ cốc nguyên hạt tự nhiên ít calo và chất béo bão hòa nhưng giàu chất xơ.

 

 

Theo Hiệp hội Dinh dưỡng Mỹ, trái cây, rau và ngũ cốc làm tăng cảm giác no và có thể ngăn ngừa ăn quá nhiều và tăng cân sau này. Chế độ ăn giàu chất xơ cũng có thể ngăn ngừa bệnh đái tháo đường típ 2, một yếu tố nguy cơ quan trọng đối với gan nhiễm mỡ.

Protein và sữa

Các protein tốt nhất để hỗ trợ duy trì cân nặng và giảm cân là từ các nguồn thịt nạc như thịt gia cầm, trứng, đậu nành, thịt nạc, cá, hải sản, đậu và các loại đậu. Chất béo và calo dư thừa có thể được giảm bằng cách loại bỏ tất cả các chất béo có thể nhìn thấy như da của gia cầm trước khi nấu, và sử dụng các phương pháp lành mạnh để nấu thức ăn như nướng, hấp, rang. Các sản phẩm từ sữa lành mạnh bao gồm ít chất béo hoặc sữa không béo, sữa chua và pho mát.

 

 

Thực phẩm chứa ít cholesterol

Cholesterol là một loại chất béo được tìm thấy trong các sản phẩm động vật. Một báo cáo đăng tải trong Tạp chí World Journal of Gastroenterology, đề nghị một chế độ ăn uống có ít chất béo bão hòa. Thực phẩm giàu acid béo omega như cá béo, dầu ô liu và các loại hạt được khuyến cáo để giúp điều trị gan nhiễm mỡ. Bản báo cáo cũng khuyến cáo dùng các thực phẩm ít đường đơn và đường fructose và xi rô bắp.

 

 

Đồ uống không cồn

Rượu gây hại cho gan và được gắn chặt với các bệnh gan. Theo Trung tâm Y tế Thái Bình Dương California chỉ cần dùng ít như một ly bia hoặc rượu vang một tuần có thể đóng góp cho gan nhiễm mỡ. ALF khuyến khích cá nhân với gan nhiễm mỡ nên tránh tất cả loại rượu. Ví dụ: nên dùng thay thế các loại đồ uống không cồn bao gồm nước, nước trái cây, nước ngọt, trà, cà phê, nước uống thể thao và sữa.

Song song với chọn thực phẩm phù hợp cho bệnh gan nhiễm mỡ, điều chỉnh lối sống đóng vai trò vô cùng quan trọng trong gan nhiễm mỡ như tập thể dục đều đặn, không uống bia rượu, không ăn mỡ động vật và các thực phẩm chứa nhiều chất béo bão hòa, điều chỉnh cân nặng về mức cho phép là cốt lõi trong không chế gan nhiễm mỡ. Ngoài ra, nên kiểm tra sức khỏe định kỳ, và lưu ý xét nghiệm men gan và các xét nhiệm đánh giá chức năng gan để xử lý kịp thời các biến chứng do gan nhiễm mỡ gây ra.

TS.BS. Lê Thanh Hải

(tham khảo Live Strong)