Nha đam có lá không cuống, mọc thành vành rất sít nhau, phiến lá dày mọng nước, lá nha đam  nấu chè, ăn sống, chế biến nước đóng hộp giải khát, chế thành thực phẩm chức năng, mỹ phẩm dưỡng da.

Người ta cắt lá, loại bỏ lớp biểu bì, lấy hết chất nhựa và  sấy nhiệt độ 50 độ hoặc ép lá lấy dịch cô cách thủy đến khô thành nhựa cục màu đen gọi lô hội… Nhiều người dân trồng lô hội hái lá nấu canh, nấu chè ăn cho mát chữa nóng nhiệt mụn nhọt táo bón bằng cách hái lá tước vỏ cứng thái lát nấu chè đậu xanh ăn.

Theo dược tính hiện đại, lô hội chứa khoảng 30-40% hợp chất dẫn chất hydroxymetylanthraquinon và các axit amin, các enzym và muối khoáng… Theo y học cổ truyền, lô hội có vị đắng, tính hàn. Tác dụng sát trùng, thông tiện, thanh nhiệt. Chủ trị táo bón, trẻ em cam tích…

Sử dụng ở liều khác nhau lô hội có những tác dụng khác nhau như: liều nhỏ (0,05 – 0,10g), lô hội tác dụng như một vị thuốc bổ giúp tiêu hóa, kích thích nhẹ niêm mạc ruột, không cho cặn bã ở lâu trong ruột… Nếu liều cao, lô hội tác dụng tẩy sổ mạnh, gây sung huyết nội tạng, nếu dùng liều quá cao (8g) có thể ngộ độc chết người…

Nha đam chế dạng kem bôi chữa bệnh vẩy nến, trứng cá, viêm da, mẩn ngứa, zona. Lá tươi làm mặt nạ chống lão hóa da, giảm nếp nhăn.

Nha đam còn chế dạng kem bôi chữa bệnh vẩy nến, trứng cá, viêm da, mẩn ngứa, zona. Lá tươi làm mặt nạ đắp lên mặt chống lão hóa bớt nếp nhăn. Gần đây, lá nha đam tươi còn dùng chữa đái tháo đường, tăng huyết áp.

Nha đam tươi người lớn mỗi lần nên sử dụng từ 2-3 lá (tương đương 20-50mg lô hội) tác dụng kiện tỳ vị, nhuận gan, lợi mật, bớt táo bón giúp ăn ngon. Nha đam còn trồng lấy nhựa cây chế thành lô hội thường dùng chủ trị một số bệnh chứng sau:

Trị cam, sát trùng, hòa vị, chỉ tà: lô hội 40g,  hạc sắt 40g, hoàng liên 40g, lôi hoàn 40g, mộc hương 40g, thanh đại 40g, thuyền thoái 20 cái, vu di 40g, xạ hương 4g. Tán bột làm hoàn. Ngày uống 2 – 4g.

Trị táo bón, tiểu bí do nhiệt kết: lô hội 6g nghiền nát làm thành 6 viên nang nhỏ. Mỗi ngày uống 2 lần, mỗi lần 2 – 3 viên nang. Nếu không có viên nang, dùng đường trộn với thuốc, ngậm nuốt dần. Tác dụng: thanh nhiệt, thông lâm (lô hội thông tiện giào hoàn).

Trị ghẻ lở, lở loét hậu môn: lô hội 30g, cam thảo 15g. Tán bột, dùng nước đậu hũ rửa chỗ loét rồi đắp thuốc vào (lô hội tán – lâm sàng thường dụng trung dược thủ sách).

Trị can đởm thực nhiệt gây ra táo bón, tiểu đỏ, ít, hoa mắt, chóng mặt, nặng hơn thì co giật, phát cuồng, nói nhảm: lô hội, đại hoàng, thanh đại (thủy phi) mỗi thứ 4g, đương quy, long đởm thảo, hoàng cầm, chi tử, hoàng bá, hoàng liên mỗi thứ 6g, mộc hương 5,5g, xạ hương 0,3g (để riêng). Tán bột, luyện mật làm hoàn. Mỗi lần uống 6-10g, ngày 3 lần (đương quy lô hội hoàn – tiền ất).

Lưu ý: không dùng nha đam cho những trường hợp tắc ruột hẹp ruột, táo do mất nước, viêm loét dạ dày tá tràng, trĩ, viêm thận, phụ nữ có thai.

Lương y Minh Phúc

Khi bước vào tuổi trung niên, cơ thể người phụ nữ có nhiều thay đổi dễ thiếu hụt một số chất, dẫn đến mất cân bằng về dinh dưỡng. Đây chính là nguyên nhân gây những cơn giận không kiềm chế được. Vì vậy, ở giai đoạn này phụ nữ tuổi trung niên rất cần có một chế độ dinh dưỡng phù hợp với lứa tuổi của mình.

Vitamin D:

Vai trò vitamin D ở phụ nữ rất quan trọng, nếu phụ nữ trung tuổi nếu thiếu hụt vitamin D thì rủi ro mắc bệnh suy giảm nhận thức, trí nhớ cao hơn nhóm được cung cấp đủ nguồn dưỡng chất này. Ngoài ra, viatmin D rất quan trọng cho phụ nữ sau mãn kinh để chống bệnh giòn, mỏng và loãng xương. Vì vậy nên cần bổ sung khẩu phần sữa (khoảng 200 gam/ngày). Ngoài ra, có thể dùng sữa chua có hàm lượng mỡ thấp, pho mát, nước cam, đậu đỗ, cá, bơ…

Các vitamin nhóm B:

Ở độ tuổi phụ nữ thiếu vitamin B12 thường bị mệt mỏi, giảm cân, suy giảm trí nhớ, lú lẫn và mắc bệnh trầm cảm. Vì lý do trên nên vitamin B12 được người ta dùng để trị bệnh mất trí nhớ, tăng tính tập trung và giảm được nhiều chứng bệnh khác do tuổi tác gây ra. Liều dùng vitamin B12 hàng ngày là 2,4 microgram. Vitamin này có nhiều trong thực phẩm như cá, thịt, trứng, sữa và ngũ cốc tăng cường vitamin.

Còn thiếu vitamin B1 không chỉ gây phù chân, viêm thần kinh, dị ứng thần kinh mà còn làm cho cơ thể mệt mỏi, mất tự chủ, rơi vào trạng thái vui buồn bất thường. Những người uống quá nhiều rượu, khảnh ăn, sử dụng thuốc tránh thai dài kỳ rất dễ bị thiếu vitamin B1. Để phòng chống tình trạng trên, cần uống ít rượu, ăn nhiều ngũ cốc. Việc uống hoặc tiêm vitamin B1 chỉ là biện pháp bất đắc dĩ.

Canxi:

Đây là khoáng chất rất cần cho cơ thể để sản xuất các tế bào xương mới, nhất là giai đoạn tiền mãn kinh. Nếu chỉ uống sữa không đủ mà còn phải ăn các loại thực phẩm giàu canxi khác. Thông thường phụ nữ sau mãn kinh, trung niên cần bổ sung canxi 800 – 1000 mg/ngày là điều cần thiết phòng chống loãng xương và gãy xương do loãng xương. Vì thế, phụ nữ cần quan tâm bổ sung canxi thông qua các loại thực phẩm khác (đậu phụ, ngũ cốc, đậu nành, rau xanh, trái cây, bắp cải, súp lơ, cá…

Các loại acid béo omega-3:

Theo nghiên cứu ở độ tuổi tủng niên phụ nữ thường xuyên ăn cá có hàm lượng acid béo omega-3 cao có tác dụng giảm nguy cơ mắc bệnh tim mạch. Ngoài ra, acid béo omega-3 có tác dụng làm tăng cholesterol tốt (HDL) nên làm giảm được mỡ máu xấu (LDL), cuối cùng là giảm bệnh tim mạch…Vì lý do này, các chuyên gia khuyến cáo phụ nữ nên tăng cường khẩu phần ăn cá, đặc biệt là nhóm cá béo như cá hồng, cá rô phi, cá thu… ít nhất mỗi tuần 2 bữa.

Bác sĩ Nguyễn Yến

Nho, đu đủ cho da mịn màng: Nho hoặc đu đủ xay nhuyễn, trộn 300ml sữa tươi và 2 thìa canh mật ong thành hỗn hợp đắp da mặt và toàn thân, sau 15 phút tắm sạch. Với da khô, cho thêm 2 thìa dầu ăn trộn đều. Sau khi đắp, da sẽ mềm mại và không bong tróc.

Quả bơ dưỡng da khô: Quả bơ bỏ vỏ xay nhuyễn, đắp mặt nạ, sau 15 phút rửa sạch.

Quả đào cho da mềm và đàn hồi: Quả đào gọt vỏ, bỏ hạt, xay nhuyễn đắp mặt nạ 15 phút, sau đó rửa sạch bằng nước mát. Với da dầu, cho thêm 1 thìa cà phê dầu ăn.

Quýt và bạc hà cho da sức sống, giảm nếp nhăn: Lấy nước cốt của 5 quả quýt (hoặc 1 quả bưởi), nhỏ vào vài giọt tinh dầu bạc hà, dùng bông thấm lên da mặt và toàn thân. Để 15 phút, sau đó tráng lại bằng nước mát.

Lê, táo, nho, cam, chanh… là những loại quả rất tốt cho làn da.

Mật ong, chanh, sữa làm mềm da: Hai thìa mật ong hòa với 200ml sữa tươi cùng cốt nửa quả chanh, thoa đều vào da mặt và cổ, để 15 phút rửa sạch. Nếu có điều kiện, tăng nguyên liệu chế thành nước bồn tắm, dưỡng da toàn thân, chống mỏi mệt.

Bí đao dưỡng trắng da: Bí đao 1 quả, gọt bỏ vỏ, cắt thành miếng rồi luộc với 500ml nước và 500ml rượu trắng. Bỏ bã, lấy nước cô đặc, cho thêm 250g đường trắng, đun cho tan. Khi dùng, lấy một ít trộn với lòng trắng trứng gà tươi, xoa đều lên mặt.

Dưa chuột làm sáng da và phòng chống nếp nhăn:

– Dưa chuột rửa sạch, giã nát, ép lấy nước, xoa lên da mặt nhiều lần trong ngày; hoặc thái thành những lát mỏng rồi dán lên mặt.

– Dưa chuột rửa sạch, thái miếng, đem nấu chín với sữa bò tươi, để nguội rồi xoa lên mặt, mỗi ngày xoa 2 lần.

– Nước ép dưa chuột, nước ép bồ công anh, nước ép quả chanh tươi và sữa bò tươi lượng bằng nhau, hòa đều rồi xoa lên mặt mỗi ngày 2 lần.

Cà rốt trị  mụn nhọt, trứng cá đầu đen:

– Cà rốt rửa sạch, ép lấy nước cốt uống hay xoa đều lên da mặt hằng ngày, mỗi ngày 2 lần.

– Cà rốt nửa củ, táo to nửa quả, rau mùi 20g, chanh tươi 2 lát dày, tất cả đem ép lấy nước uống hằng ngày.

– Cà rốt 50g, rau cần 50g, táo to nửa quả, lê 1 quả, tất cả đem ép lấy nước, vắt thêm 1/6 quả chanh, uống hằng ngày, có tác dụng làm mờ tàn nhang.

An Ngọc Hoa

Bóng bì lợn còn có tên khác là trư phu, là phần da lợn được cạo hết lông bên ngoài và lớp mỡ bên trong, phơi khô và nướng phồng. Canh bóng bì là một món ăn thường có mặt trong những dịp gia đình có việc quan trọng của người Việt, vừa thể hiện sự sang trọng, vừa thể hiện sự khéo léo của người nội trợ. Tuy nhiên, bóng bì còn là vị thuốc dưỡng da, nhuận tràng, giúp làm chậm quá trình lão hóa.

Bóng bì chứa protein, lipid, glucid và khoáng chất: calci, photpho, sắt. Chất protein chủ yếu là keratin, elastin, collagen… Chất collagen có nhiều trong các bộ phận cơ thể người (da, gân, sụn, xương và các tổ chức liên kết); có tác dụng làm chậm quá trình lão hóa, thúc đẩy sự sinh trưởng và phát triển của cơ thể.

Theo Đông y, bóng bì vị ngọt, tính bình; vào thận phế. Có tác dụng nhuận phế, trạch phu (bổ phế dưỡng da), bổ âm. Dùng cho các trường hợp khô rát, bong da, đau sưng họng. Các món ăn có bóng đều có tác dụng dưỡng da, nhuận tràng.

Hằng ngày dùng 30-60g bóng khô đã chế hoặc 50-80g bì lợn tươi.

Cao bì lợn: bì lợn 60g, cạo sạch, hơ trên bếp than cho chín phồng, đem nấu thành cao lỏng, thêm bột gạo rang và mật nấu thành cao. Ăn khi đói, mỗi lần 1 thìa, ngày 3-4 lần. Món này tốt cho người bị khô rát da, bong da mặt, mặt nhiều nếp nhăn, đau sưng họng, môi khô họng khát, nóng sốt sau bệnh viêm nhiễm dài ngày, táo bón kiết lỵ.

Canh bì lợn đại táo: bì lợn tươi 300g, đại táo 150g, đường phèn liều lượng thích hợp. Bì lợn làm sạch thái lát dài, thêm nước nấu canh, khi bì lợn đã chín nhừ cho thêm đại táo (đã tách bỏ hạt), tiếp tục nấu cho chín nhuyễn; cho tiếp đường phèn khuấy đều, để nguội. Chia ăn vào các bữa phụ điểm tâm thường ngày. Món này có tác dụng bổ khí sinh huyết, thích hợp cho người bị xuất huyết dưới da, chảy máu chân răng…

Bóng hầm đu đủ: bóng bì 200g, đu đủ xanh 300g. Bì lợn làm sạch thái lát dài; đu đủ gọt bỏ vỏ, bỏ hạt, thái miếng, thêm gia vị vừa đủ, đảo đều, để 15-20 phút, hầm chín. Món này tốt cho người bị bứt rứt khó chịu, đầy nóng bụng, táo bón, ăn uống không được…

Canh bóng bì: bóng bì 100-200g, thịt nạc 150-300g, xương ống 500g, tôm 100-200g, đậu Hà Lan 100-150g, nấm hương 50g, cà rốt 50-100g, súplơ 100-150g, gia vị: bột ngọt, rượu trắng, gừng tươi, dầu ăn, mắm… Có nhiều cách nấu canh bóng. Đây là món ăn tổng hợp đầy đủ chất dinh dưỡng nên có tính bổ dưỡng cao; rất tốt cho người già suy nhược và sản phụ.

Canh bóng bì lợn

Kiêng kỵ: Không dùng khi có thực nhiệt (nhiễm khuẩn, sốt cao).

Bóng bì khi chế biến thường được ngâm nước cho mềm, tẩy bằng rượu trắng và gừng cho hết mùi hôi. Để làm bóng phải chọn bì lợn ngon, không được dùng bì lợn sề, lợn già…

TS. Nguyễn Đức Quang