Ước tính, thời điểm này, trẻ nội trú trong khoa hô hấp mỗi ngày khoảng từ 240-300.

Bệnh cúm là một bệnh hô hấp truyền nhiễm do siêu vi khuẩn cúm gây ra. Nó có thể gây ra tình trạng bệnh nhẹ đến nặng, và đôi khi có thể dẫn đến tử vong. Theo đó, hai nhóm bệnh chính liên quan đến hô hấp bao gồm nhóm bệnh nhiễm trùng hô hấp cấp tính, nhẹ thì viêm hô hấp trên, viêm phổi, viêm họng, viêm tai giữa…; nặng là các trường hợp viêm hô hấp dưới, đặc biệt ở trẻ em, với hai bệnh hàng đầu là bệnh viêm tiểu phế quản và viêm phổi. Hai bệnh này có thể khiến trẻ nhập viện điều trị, thậm chí tử vong do biến chứng viêm phổi nặng. Nhóm thứ hai là dị ứng đường hô hấp liên quan đến thời tiết lạnh như thế này là viêm mũi xoang dị ứng và hen suyễn. Nếu không được phòng ngừa tốt, có khả năng trẻ mắc hen suyễn có thể bị lên cơn nặng khi trời trở lạnh.

Theo BS. Tuấn, giữ ấm đúng cách tùy theo mức độ lạnh của từng địa phương, tránh cho trẻ ra ngoài vào thời điểm lạnh nếu không thật sự cần thiết, là một biện pháp đơn giản nhưng bảo vệ sức khỏe cho trẻ rất hữu hiệu, nhất là ở trẻ nhỏ tuổi dưới 12 tháng tuổi và trẻ sơ sinh; sau nữa là các cháu có bệnh mạn tính như tim bẩm sinh, dị tật bẩm sinh, não…

“Không nên cho trẻ như mặc quần áo quá dày. Trẻ càng ho, quần áo quá dày khiến trẻ thở ra khó khăn hơn, quan trọng hơn, các bậc phụ huynh không thể theo dõi và kiểm soát được nhịp thở của trẻ, khó nhận biết khi nào trẻ có thể chuyển biến nặng để kịp thời đưa trẻ đi viện. Bên cạnh đó cũng không nên lạm dụng tinh dầu hoặc không sử dụng tinh dầu trực tiếp trên da trẻ vì có thể gây ngộ độc hoặc làm phỏng trẻ,” BS. Tuấn cảnh báo.

Ngoài ra, nên tránh cho trẻ và các đối tượng nguy cơ tiếp xúc gần gũi với một người đang mắc bệnh cảm ho. Đơn cử, virut gây ra bệnh viêm tiểu phế quản có thể tấn công mọi người, từ trẻ nhỏ đến người lớn. Nhưng với trẻ lớn trên 2 tuổi mà mắc phải virut này có thể là cảm ho xoàng, vài ngày sẽ khỏi; còn ở trẻ nhỏ hơn, 90% bị viêm tiểu phế quản, tuổi càng nhỏ càng nặng nhất là em bé dưới 3 tháng tuổi.

Theo các chuyên gia, hầu hết những người bị cúm sẽ hồi phục trong vòng vài ngày tới khoảng hai tuần, nhưng một số người sẽ tiến triển các biến chứng (như viêm phổi) do cúm, nhiều trường hợp có thể bị đe doạ đến tính mạng và tử vong. Viêm phổi, viêm phế quản, xoang và nhiễm trùng tai giữa là những ví dụ về các biến chứng do cúm. Bệnh cúm có thể làm các tình trạng bệnh mạn tính tồi tệ hơn. Ví dụ, những người bị hen có thể bị các cơn suyễn khi họ bị cúm, và những người bị suy tim sung huyết mạn tính có thể cảm thấy tình trạng này trở nên tồi tệ hơn do bị cúm gây ra. Những người có nguy cơ cao do cúm bao gồm những người từ 65 tuổi trở lên, người ở bất kỳ lứa tuổi nào với một số bệnh kinh niên (bệnh hen, tiểu đường, bệnh tim), phụ nữ mang thai và trẻ nhỏ.

Vì vậy, mọi người, từ trẻ từ 6 tháng tuổi cho đến người cao tuổi, đều cần tiêm ngừa cúm càng sớm càng tốt, mỗi năm một lần, vì hiệu quả của chủng ngừa phải mất hơn ba tuần lễ, đặc biệt trẻ có bệnh mạn tính, người lớn tuổi, bệnh nhân hen suyễn, vì trong thời tiết lạnh, bệnh cúm và cả viêm phối có thể đến bất cứ lúc nào.

Bên cạnh đó, chích ngừa phế cầu và Hibb có thể phòng ngừa viêm phổi. Phế cầu là một vi khuẩn hàng đầu gây ra các trường hợp nhiễm khuẩn hô hấp cấp tính ở người lớn cũng như trẻ em, đặc biệt như là viêm phổi. Vì vậy việc chích ngừa phế cầu, cộng với một số vắc xin trong chương trình tiêm chủng mở rộng, chẳng hạn như Hibb, các chuyên gia thế giới đã chứng minh giảm 50% nguy cơ viêm phổi ở trẻ em.

AN QUÝ

Thời tiết thay đổi nên thỉnh thoảng tôi lại bị mắc cúm. Bệnh tuy không nguy hiểm nhưng làm tôi rất khó chịu. Xin quý báo tư vấn làm thế nào để hạn chế nhiễm cúm?

Lò An (Hòa Bình)

Cúm là bệnh do virut xảy ra ở đường hô hấp, gồm mũi, họng, phế quản và phổi. Bệnh có thể xảy ra ở bất kỳ ai, nhưng trẻ nhỏ, người già, người bị bệnh mạn tính và suy giảm miễn dịch đặc biệt dễ mắc. Virut lan truyền từ người này sang người khác do ho hay hắt hơi (nhảy mũi). Đôi khi người ta mắc bệnh do tay bị vấy hay dính chất tiết có virut, sau đó đưa tay lên miệng, mũi. Virut có thể tồn tại từ 2-8 giờ sau khi bám vào các bề mặt. Hiện nay chưa có thuốc đặc trị chữa bệnh này, việc điều trị chủ yếu dựa vào hạ sốt, nghỉ ngơi, nâng cao thể trạng. Chính vì thế, việc phòng bệnh là việc làm hết sức quan trọng và cần thiết.

Ngoài việc tiêm phòng vắc-xin cúm theo mùa, bạn hoàn toàn có thể hạn chế nguy cơ lây lan, nếu chấp hành nghiêm túc các nguyên tắc vệ sinh cơ bản và thận trọng trong tiếp xúc: tránh xa những nơi đông người khi có dịch; hạn chế tiếp xúc với người bệnh bị cúm. Nếu chẳng may mắc cúm bạn cũng nên ở nhà để tránh lây nhiễm cho người khác; thường xuyên rửa sạch tay; vệ sinh nhà cửa, thường xuyên mở cửa phòng ngủ và các phòng khác vài lần, mỗi lần 10 phút; bổ sung vitanmin C và các khoáng chất để nâng cao sức đề kháng cho cơ thể. Bên cạnh đó, bạn nên tập thể dục vừa sức và thường xuyên để có giấc ngủ ngon, góp phần nâng cao thể trạng.

BS. Văn Bàng

Vậy có loại dầu nào vừa ngừa cảm cúm, cảm lạnh vừa tốt cho mẹ, vừa tốt cho bé không?

(Lê Uyên Nhi – Tiền Giang)

Qua trình bày của bạn trong thư, ngày nay các nha khoa học đã chứng minh rằng bị nhiễm virút cúm rất nguy hiểm cho thai, nhất là 3 tháng đầu của thai kỳ, là thời kỳ bào thai đang hình thành các bộ phận của cơ thể của em bé. Còn những cảm cúm thông thường mà trong dân gian thường bảo nhau, có thể là mệt mỏi do suy nhược cơ thể. Muốn phòng được cúm thì bạn cần bằng cách tăng cường tốt chế ăn uống, ngủ nghỉ làm việc hợp lý. Bác sĩ khuyên bạn hạn chế uống thuốc trong thai kỳ là hoàn toàn hợp lý, nhất là 3 tháng đầu của thai kỳ, vì có những thuốc tự ý dùng khi chưa có chỉ định của bác sĩ rất nguy hiểm, có thể gây dị dạng thai nhi.

Các loại dầu lưu hành trên thị, dùng để ngửi và thoa ngoài da chỉ có tác dụng kích thích hưng phấn, ấm ngoài da và đường hô hấp, chưa thấy loại nào chứng minh là phòng được virút cúm, nên khi dùng nhất là cho trẻ sơ sinh thì phải hết sức thận trọng và khi thật cần thiết.

BS.CKI. TRẦN QUỐC LONG

Thời tiết chuyển mùa, bệnh cúm đã bắt đầu xuất hiện, mọi người cần cảnh giác cao với căn bệnh này vì có thể gây thành dịch, làm ảnh hưởng lớn đến sức khỏe và nguy hiểm hơn là bệnh có thể gây tử vong.

Trong bối cảnh thời tiết thay đổi do chuyển mùa từ thu sang đông sẽ có rất nhiều bệnh truyền nhiễm có nguy cơ gia tăng (cả số mắc và cả có nguy cơ bùng phát dịch). Đặc biệt, có những bệnh tưởng như bệnh thông thường, rất dễ mắc khi thay đổi thời tiết, nhưng chủ quan có thể gây tử vong. Vì vậy, khi thời tiết thay đổi thường xuất hiện những bệnh viêm đường hô hấp, trong đó bệnh cảm lạnh và cúm là rất dễ xảy ra, bởi vì với thời tiết này các loại vi sinh vật gây bệnh rất thuận lợi để phát triển, đặc biệt là các loại virut cúm. Đồng thời ở nước ta đang có mầm bệnh cúm, nhất là loại cúm A/H1N1 (cúm thường).

Bệnh cúm lây lan thế nào?

Bệnh cúm là một căn bệnh truyền nhiễm thuộc đường hô hấp, nhất là đường hô hấp trên (mũi, họng hầu, thanh quản), virut làm tổn thương niêm mạc của miệng, mũi, họng hầu, thanh quản và có thể lan xuống đường hô hấp dưới (khí quản, phế quản, tiểu phế quản…). Thường có 3 loại virut gây ra bệnh cúm, đó là virut cúm A, cúm B và cúm C. Các bệnh cúm do virut gây ra lây lan chủ yếu bằng không khí, trong đó có các hạt nước bọt nhỏ li ti do người bệnh ho, nói bắn ra và không khí có chứa virut cúm gây bệnh. Khi người lành hít phải các loại không khí này sẽ mắc bệnh cúm. Trong khí đó, bệnh cảm lạnh có một số triệu chứng tương tự như bệnh cúm nhưng nhẹ hơn. Cảm lạnh thường do một số virut đường hô hấp gây nên, phổ biến nhất là Rhinovirus, Coronavirus và Parainfulenzavirus.

Đeo khẩu trang, rửa tay là biện pháp phòng bệnh lây nhiễm.

Biểu hiện của bệnh cúm

Thời kỳ ủ bệnh của bệnh cúm thường ngắn (1-3 ngày). Khởi phát có đau rát họng, tiếp theo là nghẹt mũi, chảy nước mũi và có thể có hắt hơi (kéo dài vài, ba ngày). Cùng với đau rát họng là sốt cao (có thể muộn hơn một vài ngày), đau nhức toàn thân và ho. Bệnh thường kéo dài khoảng một tuần là lui bệnh (khỏi). Tuy vậy, bệnh cúm có thể gây nên một số biến chứng, thậm chí có thể gây tử vong.

Biến chứng gì thường gặp nhất

Đó là viêm phổi sau bệnh cúm, nhất là người có sức đề kháng kém (trẻ em, người cao tuổi, người suy dinh dưỡng, suy giảm miễn dịch, phụ nữ mang thai, người mắc bệnh tim, bệnh phổi mạn tính như viêm phế quản mạn tính, COPD, hen suyễn, khí phế thũng…).

Bên cạnh các biến chứng thường gặp, ở trẻ em (từ 2- 16 tuổi, sức yếu, ăn uống không đủ chất…) có thể bị mắc thêm bệnh Reye, là bệnh cực kỳ nguy hiểm. Bệnh có thể xảy ra vài ngày sau khi bị cúm (khi các triệu chứng của cúm đã giảm dần), bỗng chốc xuất hiện buồn nôn và nôn thực sự. Nếu không cấp cứu kịp thời, khoảng 1-2 ngày, trẻ có các triệu chứng ngộ độc thần kinh như lờ đờ hoặc mê sảng, hoặc co giật, dần dần bị hôn mê và có thể tử vong.

Cần phân biệt bệnh cúm với bệnh cảm lạnh. Bệnh cảm lạnh thường sốt nhẹ, đau họng nhẹ, ho ít và thỉnh thoảng có hắt hơi và không kéo dài. Nếu không được điều trị đúng có thể dẫn đến viêm xoang hoặc viêm tai, tuy nhiên bệnh có thể tự khỏi.

Điều trị và phòng bệnh

Khi nghi bị cúm cần được xác định chắc chắn nguyên nhân gây bệnh, điều này sẽ diễn ra khi người bệnh được nhập viện kịp thời, nếu là do virút cúm, dùng thuốc kháng virút, đồng thời điều trị triệu chứng (giảm sốt, giảm ho…), nâng thể trạng và bù nước, chất điện giải bị mất do sốt.

Cần phòng cho người khác bằng cách tự người bệnh đeo khẩu trang và cách ly với người lành, những người có nguy cơ cao mắc cúm do lây truyền cũng cần đeo khẩu trang và hạn chế  tiếp xúc với người bị cúm. Phòng bệnh tốt nhất là tiêm phòng vắc-xin cho mọi người, nhất là những người cao tuổi có bệnh mạn tính.

BS. Việt Thanh

Cúm cũng có thể gây ra biến chứng nghiêm trọng như viêm phổi hay hiếm gặp hơn là viêm cơ tim và cần phải nhập viện.

Một buổi sáng, khi thức dậy bạn  hắt hơi, ho, sổ mũi hoặc đau nhức, sốt,  thân hình uể oải không muốn cử động, làm sao bạn biết mình mắc phải triệu chứng cảm lạnh hay cúm? Dân gian ta thường lầm “cảm cúm” là do virut cúm nhưng thật sự ra “cảm” và “cúm” là hai bệnh hoàn toàn khác nhau. Cúm nghĩa là nhiễm virut cúm với mỗi năm mỗi virut khác nhau, còn cảm là bệnh lý do virut thông thường gây ra hoặc do thay đổi thời tiết, tạng người dị ứng, sức đề kháng kém.

Cảm lạnh thông thường

Cảm lạnh thường bắt đầu bằng triệu chứng đau họng và sẽ khỏi sau một hoặc hai ngày. Các triệu chứng như nghẹt mũi, chảy nước mũi, cùng với ho sẽ xuất hiện khoảng ngày thứ tư và thứ năm. Người lớn bị cảm lạnh thường ít sốt cao, nhưng có thể bị sốt nhẹ. Trẻ em có nhiều khả năng bị sốt khi mắc cảm lạnh. Vài ngày đầu, người  bệnh chảy nước mũi trong. Sau đó, nước mũi trở nên đặc và thẫm màu, đó là diễn tiến rất tự nhiên.

Phần lớn các trường hợp cảm lạnh không kéo dài ngày, triệu chứng nhẹ, ít sốt cao và khả năng lây ít hơn so với bệnh cúm, thường không gây đau nhức mình mẩy. Cảm ít khi gây ra biến chứng và sẽ tự hết. Tuy nhiên, ngủ kém, dinh dưỡng không đủ khiến sức đề kháng kém đi, đặc biệt ở người có cơ địa dị ứng, nên mới dễ bị cảm sụt sùi. Do đó, cảm lạnh cũng là một trong những điều kiện thuận lợi để virut cúm tấn công tiếp theo sau đó, đặc biệt là vào mùa lạnh.

Cúm

Vào mùa lạnh, người ta rất coi trọng bệnh cúm vì khả năng virut sống, tồn tại trong môi trường ở nhiệt độ thấp dễ dàng hơn và lây lan nhiều hơn. Đặc biệt vào mùa lạnh, cơ thể người “hợp” với virut cúm nhiều hơn vì lúc đó sức đề kháng dễ suy giảm.  Cúm nhiều khi lây cho cả gia đình. Triệu chứng cúm xuất hiện đột ngột và rất rầm rộ như sốt rất cao (39 – 40oC), đau nhức mình mẩy, đau hốc mắt, sổ mũi, hắt xì với tần suất nhiều, thậm chí cả nôn mửa và tiêu chảy.

Bệnh cúm ảnh hưởng nhiều đến năng suất lao động, vì người mắc bệnh cảm vẫn có thể đi làm được. Còn theo thời gian, các triệu chứng của bệnh càng diễn tiến càng làm cho người bệnh mệt mỏi, toàn thân đau nhức, đau hốc mắt, cay mắt, chảy nước mắt và dễ lây bệnh cho người khác nên phải ở nhà ít nhất từ 3 – 5 ngày.

Điều trị cúm chủ yếu là điều trị triệu chứng bằng cách hạ sốt, giảm ho, nghỉ ngơi, uống nhiều nước, ngủ đủ giấc, ăn nhiều trái cây tươi. Đối với cúm nặng hoặc cúm trên cơ địa đặc biệt, người ta mới dùng đến thuốc kháng virut. Một biến chứng phổ biến của cúm là viêm phổi, đặc biệt ở trẻ em, người cao tuổi, hen suyễn hoặc những người mắc các bệnh mạn tính như tim mạch, phổi.

Do đó, bệnh nhân phải theo dõi hơi thở. Nếu bị khó thở, thở hổn hển, thở gấp hoặc thở mệt, bệnh nhân phải được nhập viện để bác sĩ theo dõi sát diễn tiến của bệnh và kịp điều trị, phòng ngừa các biến chứng nặng. Một dấu hiệu thông thường khác của bệnh viêm phổi là sốt xuất hiện trở lại sau khi đã biến mất trong một hoặc hai ngày.

Giống như các loại virut, virut cúm xâm nhập vào cơ thể qua các màng nhầy ở mũi, mắt, hoặc miệng và có thể lây nhiễm nếu chạm tay vào các mặt phẳng bị nhiễm bẩn. Vì vậy, biện pháp phòng ngừa đầu tiên và rất quan trọng là phải giữ rửa sạch bàn tay để ngăn ngừa cả cúm và cảm lạnh. Trẻ em trên 6 tháng cho đến người cao tuổi nên đi chích ngừa cúm mỗi năm một lần, vì virut cúm có đặc tính thay đổi theo năm.

BS. TRƯƠNG HỮU KHANH

(Trần Thanh Hồng – Tiền Giang)

Triệu chứng của cúm A/H1N1 bao gồm sốt, ho, đau họng, chảy nước mũi, đau nhức cơ thể, đau đầu, ớn lạnh, mệt mỏi… nói chung là giống như mắc cúm mùa. Đối với một số người thì triệu chứng nhiễm cúm có thể thêm ói mửa và tiêu chảy. Phần lớn những người nhiễm cúm A/H1N1 sẽ hồi phục hoàn toàn mà không cần phải điều trị đặc hiệu. Nếu bạn không đang mang thai hoặc không bị bệnh mãn tính và triệu chứng cúm chỉ mức độ nhẹ thôi thì không cần phải chăm sóc y tế. Ngược lại nếu đang mang thai hoặc có bệnh mãn tính thì thì cần phải liên hệ bác sĩ khi bạn có những dấu hiệu của bệnh cúm bởi vì bạn thuộc nhóm có nguy cơ cao bị biến chứng. Đối với trẻ em nếu có những triệu chứng nặng thì phải nhập viện cấp cứu: thở nhanh hoặc khó thở, da tái hoặc xám, không uống được đủ nước, không đi đứng được hoặc không tiếp xúc, ói nhiều hoặc ói liên tục… triệu chứng giống như cúm được cải thiện nhưng sau đó sốt trở lại và ho nhiều, có co giật hoặc thay đổi tri giác đột ngột… Người lớn cần nhập viện khẩn cấp nếu thở khó hoặc thở nông, đau ngực hoặc bụng, chóng mặt đột ngột, hôn mê, ói nhiều, triệu chứng giống cúm được cải thiện nhưng sau đó sốt trở lại và ho nhiều. Theo CDC khuyến cáo thì những người thuộc nhóm có nguy cơ cao cần phải đến bác sĩ tư vấn trước khi đến vùng có dịch cúm A/H1N1. Những người sau đây thuộc nhóm có nguy cơ cao xảy ra biến chứng khi nhiễm cúm A/H1N1: trẻ em dưới 5 tuổi, người lớn trên 65 tuổi, phụ nữ mang thai, người thuộc mọi lứa tuổi nhưng có bất kỳ bệnh mãn tính nào (gồm: hen suyễn, đái tháo đường, bệnh tim), những trẻ em và trẻ thiếu niên trên 18 tuổi có dùng lâu dài aspirin thì có thể có nguy cơ bị hội chứng Reye sau nhiễm virút cúm, những người suy giảm miễn dịch (do dùng thuốc ức chế miễn dịch hoặc bệnh AIDS).

BS.CKII. ĐẶNG MINH TRÍ

Thời gian gần đây tôi xem tivi thấy nói nhiều đến bệnh cúm nên rất lo lắng không biết làm thế nào bệnh cúm để đề phòng. Xin bác sĩ cho biết dấu hiệu bệnh cúm?

Nguyễn Hoàng Yến (Hải Phòng)

Bệnh cúm do virut cúm gây ra, lây lan nhanh, dễ bùng phát thành dịch. Một người bị cúm thường có các dấu hiệu sau: bệnh khởi phát đột ngột với các triệu chứng rét run, sốt 39-40^oC từ ngày đầu, kéo dài 3-5 ngày. Người mệt mỏi, đau nhức toàn thân, đau đầu, da khô nóng, chảy nước mắt, sổ mũi, ngạt mũi, đau rát họng, có khi ho tức ngực, khạc đờm hoặc chảy máu cam, miệng đắng, buồn nôn, táo bón.

Bệnh cúm do virut cúm gây ra.

Những ngày sau thân nhiệt giảm dần, các triệu chứng toàn thân cũng giảm dần trong 5-7 ngày.  Bệnh cúm có biến chứng nặng nhất là viêm phổi với các triệu chứng: khó thở, thở nhanh, tím tái, khạc đờm, nhanh chóng dẫn đến suy hô hấp, suy tuần hoàn, tử vong nếu không được điều trị. Phòng bệnh bằng cách: ăn uống đầy đủ, ngủ đủ từ 7-8 giờ mỗi ngày, không thức khuya, giữ ấm khi thời tiết lạnh, thường xuyên tập thể dục vừa sức.

Tránh uống rượu bia, không hút thuốc lá vì làm giảm sức đề kháng của cơ thể. Thường xuyên rửa tay bằng xà phòng sau khi tiếp xúc với ngoại cảnh. Đeo khẩu trang khi ra đường hay đến nơi công cộng. Khi phát hiện bệnh cúm, cần đi khám ở bệnh viện để được chẩn đoán đúng và điều trị kịp thời.

BS. Đinh Lan Anh

Giám đốc Bệnh viện số 1 mang tên Setrenob ở Nga, GS. Valeri Xvictutskin cho biết: Không có một phương cách đặc hiệu nào bảo vệ bạn khỏi bệnh cảm cúm trong mùa cúm, tuy nhiên nguyên tắc chung vẫn là: Giữ cho mình càng ít hắt hơi, sổ mũi càng tốt; rửa tay và vệ sinh mũi sau khi tham gia giao thông công cộng, đến những nơi đông người; rèn luyện thân thể; mặc quần áo phù hợp với thời tiết; ăn uống các loại thực phẩm phong phú và đa dạng. Tuy nhiên, các nhiên cứu mới đây  của các nhà khoa học còn đưa ra một số bí quyết sau có thể bảo vệ bạn khỏi bệnh cảm, cúm một cách ngoạn mục.

1. Duy trì sinh hoạt tình dục đều đặn

Các nhà khoa học Anh đã tiến hành một nghiên cứu về lợi ích của viêc sinh hoạt tình dục đều đặn.

Muốn không bị cảm cúm hãy duy trì sinh hoạt tình dục đều đặn

Những cặp vợ chồng tham gia nghiên cứu được chia làm 2 nhóm. Một nhóm sinh hoạt tình dục đều đặn, nhóm kia không sinh hoạt tình dục trong khoảng thời gian 2 – 3 tháng. Kết quả là những người trong nhóm không quan hệ tình dục bị ốm nhiều gấp 2 -3 lần nhóm kia.

2. Đưa chất béo vào thực đơn hàng ngày

Tất cả các sản phẩm giàu acid béo nođóng vai trò tích cực trong hoạt động của hệ miễn dịch con người. Vì vậy tất cả các chế độ ăn kiêng chỉ nên áp dụng vào mùa hè, còn mùa đông cần ăn đầy đủ chất, kể cả chất béo để tránh xa bệnh cảm cúm.

Chất béo giúp bạn tránh xa cảm cúm

Nếu bạn không dám ăn mỡ thì chí ít cũng đừng từ chối các loại chất béo như dầu oliu, váng sữa, sữa…

3. Ngủ đủ giấc

Lợi ích của giấc ngủ đối với sức khoẻ tất cả mọi người đều đã rõ. Đơn giản là những người ngủ 5 – 6 giờ ốm nhiều hơn gấp 3 lần những người ngủ 7 – 8 giờ mỗi ngày.

4. Tập thể dục đều đặn

Các bài tập thể dục kích thích tuần hoàn máu của các cơ quan nội tạng (trong đó bao gồm cả hai lá phổi, làm giảm nguy cơ viêm phế quản, hen suyễn và những thay đổi tiêu cực của đường hô hấp). Vận động thể chất giúp gia tăng hoạt động của tất cả các hệ cơ quan trong cơ thể (bao gồm cả hệ miễn dịch), kích thích sản xuất endophine (hormon sung sướng), loại hormon giúp bạn chống lại stress và gia tăng hệ miễn dịch.

Các bài tập thể thao không chỉ củng cố hệ miễn dịch, giảm tần suất mắc bệnh, mà còn rút ngắn thời gian nằm viện.

5. Nạp ánh sáng mặt trời cho cơ thể

Người ta thường hay có xu hướng bị  trầm cảm vào mùa thu, đông. Đó là hậu quả trực tiếp của việc thiếu ánh sáng mặt trời.  Rosa Shatlangôva, TS. y khoa, Chủ nhiệm Khoa y học dự phòng và sức khoẻ Học viện thể thao quốc gia mang tên Lesgaft, Nga, cho rằng – dưới tác động của ánh sáng mặt trời cơ thể con người tiết ra serotonin (hormon tích cực), hormon này điều khiển tính tích cực trong giao tiếp của con người và được tiết ra nhiều vào ban ngày. Serotonin chịu trách nhiệm điều khiển giấc ngủ và tính hướng thiện của tâm hồn. Càng nhiều ánh sáng mặt trời, nồng độ serotonin trong cơ thể càng nhiều.

Đi dạo bộ có thể bù lại sự thiếu ánh sáng mặt trời vào mùa đông. Song cần nhớ rằng đi dạo bộ phải được thực hiện vào thời gian có ánh sáng ban ngày, chứ không đi lúc trời tối. Để có thể nạp đủ ánh sáng mặt trời cần thiết, bạn cần để mặt và tay tối thiểu 10 – 15 phút mỗi ngày dưới ánh sáng ban ngày.

Mai Hương

(Theo aif.ru 11/2017)

Thời tiết thay đổi, chuyển mùa khiến dễ mắc cảm cúm hơn và điều đặc biệt là cảm cúm thường kéo dài hơn. Vì vậy, việc chăm sóc đúng cách và phòng bệnh là vô cùng cần thiết.

Dễ lây nhiễm

Cảm cúm lây từ người sang người do tiếp xúc trực tiếp với người bệnh hay do nhiễm virut trong môi trường. Bệnh thường lây trong vòng 2-4 ngày đầu của bệnh.

Bệnh có thể lây nhiễm trực tiếp do người bệnh thường có virut ở bàn tay do tự tiếp xúc với chất tiết ở mắt và mũi, sau đó có thể lây cho người khác ít nhất trong vòng 2 giờ. Nếu  người cao tuổi, trẻ nhỏ mắc cảm cúm do tiếp xúc trực tiếp cũng có thể lây nhiễm cho người không mắc bệnh. Ngoài ra, bệnh cảm cúm cũng lây nhiễm gián tiếp qua đồ dùng trong nhà: một số virut có thể sống lâu nhiều ngày trên bề mặt các vật dụng trong nhà như nắm khóa cửa, đồ chơi. Hoặc hít phải virut trong không khí do người bệnh thải virut ra môi trường qua các giọt nước từ dịch mũi khi thở, ho, hắt hơi.

Ăn nhiều trái cây giàu vitamin C để phòng cúm.

Bệnh hay tái phát

Bệnh cảm cúm dễ nhận biết nhưng cũng dễ nhầm lẫn và tái phát. Triệu chứng thường xuất hiện sau 1-2 ngày tiếp xúc với nguồn lây. Khi mắc, người bệnh thường bị sung huyết mũi, triệu chứng sung huyết mũi thường nổi bật (nghẹt mũi), có thể có sổ mũi trong, vàng hay xanh. Sốt thường trên 38⁰C trong 3 ngày đầu. Ngoài ra, kèm các triệu chứng khác như đau họng, ho, khó ngủ, chán ăn, niêm mạc mũi sưng đỏ, hạch cổ có thể to nhẹ. Các biểu hiện cảm cúm thường nặng nhất trong vòng 10 ngày đầu. Rất nhiều trường hợp bị cảm cúm tái phát làm cho lầm tưởng rằng đợt bệnh kéo dài cả tháng, nhất là về mùa thu và đông.

Thận trọng với biến chứng

Thông thường, bệnh cảm cúm ít gây biến chứng. Tuy nhiên, một số các  biến chứng có thể xảy ra trong đó phải kể đến nhiễm trùng tai, theo nghiên cứu có khoảng 5-15% trẻ bị cảm có biến chứng viêm tai. Đối với trẻ hoặc người cao tuổi dễ bị biến chứng do sức đề kháng kém, khó hồi phục. Trẻ bị sốt sau 3 ngày bị cảm cúm có triệu chứng đau tai, chảy mủ tai. Khi trẻ bị cảm cúm cũng có thể gây triệu chứng khò khè. Những trẻ hoặc người cao tuổi có tiền sử bị suyễn dễ khởi phát cơn suyễn. Ngoài ra, người bệnh có thể bị viêm xoang, viêm phổi, viêm họng, viêm kết mạc…

Không tự ý điều trị

Nhiều người cho rằng sổ mũi, sốt thường nghĩ trẻ viêm nhiễm nên tự mua thuốc điều trị, nhất là cho sử dụng kháng sinh điều này hết sức sai lầm. Kháng sinh không có tác dụng trong điều trị cảm cúm, không có tác dụng trong phòng ngừa bội nhiễm. Kháng sinh có thể cần thiết nếu cảm cúm bị bội nhiễm như viêm tai, viêm phổi, viêm xoang. Nếu tự ý dùng kháng sinh sẽ có nhiều tác dụng phụ của kháng sinh và làm tăng nguy cơ kháng thuốc. Việc điều trị cảm cúm thông thường điều trị triệu chứng là chủ yếu, nếu  sốt > 38⁰C, cần hạ sốt, lau mát. Hằng ngày cần vệ sinh mũi họng bằng cách súc miệng nước muối loãng, chải răng, vệ sinh mũi…sẽ cải thiện triệu chứng bệnh. Ngoài ra, cần uống nhiều nước. Tăng cường ăn uống để nâng cao thể trạng bằng cách ăn nhiều bữa nhỏ, ăn lỏng, dễ tiêu như cháo, súp, trẻ nhỏ uống nhiều sữa.

Khi nào cần nhập viện?

Đối với trẻ bị cảm cúm, cần đi khám ngay nếu trẻ có các dấu hiệu như: bỏ ăn, không uống kéo dài. Đối với người bệnh thông thường khi bị cảm cúm thấy khó thở, thở mệt, thở nhanh. Sốt cao không hạ hoặc sốt kéo dài hơn 3 ngày. Tình trạng nghẹt mũi không giảm hay nặng hơn kéo dài ≥ 14 ngày, đỏ mắt, mắt có ghèn vàng. Các dấu hiệu bất thường và các triệu chứng ở tai (đau tai, chảy mủ tai)…, cần tới cơ sở y tế để được khám và điều trị cụ thể.

Phòng bệnh thế nào?

Giữ gìn vệ sinh là phương pháp có ích giúp ngăn ngừa bị nhiễm virut gây bệnh. Cảm cúm thường lây lan qua các giọt nhỏ từ người nhiễm bệnh ho hoặc hắt hơi vào không khí, do đó cần vệ sinh đôi bàn tay, tránh tiếp xúc bất cứ ai bị bệnh, đặc biệt là trong những ngày đầu tiên của bệnh. Đối với người chăm sóc trẻ cũng cần rửa tay trước khi ăn hay chăm sóc cho em bé. Cần làm sạch đồ chơi của bé và núm vú giả thường xuyên. Nếu chăm sóc hoặc ở cùng trẻ bị ho hoặc hắt hơi, cần lấy khăn giấy che và sau đó hủy nó. Vệ sinh nhà ở, phòng ngủ thường xuyên sử dụng chất tẩy rửa để lau các bề mặt. Nếu mắc bệnh, cần hạn chế tiếp xúc nơi đông người, trẻ nhỏ cho nghỉ đi lớp, nghỉ học để tránh lây lan.

BS. Nguyễn Anh Tuấn

Trẻ em là đối tượng dễ bị nhiễm cúm do sức đề kháng còn non yếu, thường xuyên tiếp xúc với môi trường bên ngoài…

Yếu tố thời tiết khí hậu: ở môi trường có độ ẩm thấp và nhiệt độ không cao (khí hậu lạnh, ẩm) dễ làm phát tán bệnh cúm như khí hậu lạnh thường vào mùa đông và cuối mùa xuân, làm số người nhiễm cúm gia tăng.

Môi trường sống không thông thoáng, mật độ dân cư đông đúc, môi trường ô nhiễm hoặc ẩm thấp dễ làm lây truyền virút cúm.

Phương tiện di chuyển công cộng đông đúc, nhất là khoảng cách giữa người bệnh và người lành không còn an toàn (dưới 1m) làm người dễ hít các giọt tiết bắn ra từ người bệnh, nhất là trẻ em.

Khi  du lịch hoặc đến sống tại khu vực có bệnh cúm lưu hành hoặc có tiếp xúc trực tiếp với bệnh nhân cúm.

Trẻ thường bị sốt cao liên tục 39-40oC khi nhiễm cúm

Bệnh cúm và  bệnh cảm lạnh thông thường

Hiện nay nhiều người vẫn còn nghĩ  rằng cúm và bệnh cảm lạnh chỉ là một bệnh, nhưng thực tế cảm lạnh và cúm là 2 bệnh lý hoàn toàn khác nhau, mặc dù chúng có những triệu chứng tương tự nhau. Sự khác biệt thể hiện qua 3 đặc điểm sau đây:

Khác nhau về tác nhân gây bệnh: bệnh cảm lạnh thường do một số siêu vi thông thường đường hô hấp như Adenovirus, Rhinovirus, Coronavirus…gây ra, còn bệnh cúm thì do virút cúm có tên khoa học là Influenzae.

Khác nhau về bệnh cảnh và triệu chứng lâm sàng: bệnh cảm lạnh thường gây những triệu chứng ở đường hô hấp ở mức độ nhẹ hoặc trung bình như hắt hơi, sổ mũi, hoặc nghẹt mũi, một số bệnh nhân có thể bị ho khan hoặc cơ thể mệt mỏi thoáng qua.

Ngược lại khi bị nhiễm cúm triệu chứng bệnh thường rầm rộ biểu hiện qua 3 hội chứng sau:

Hội chứng nhiễm trùng: trẻ thường bị sốt cao liên tục 39 – 40⁰C khi nhiễm cúm, mặt đỏ bừng, mạch nhanh, biếng ăn, tiểu ít, nước tiểu vàng sậm. Trẻ thường bị mệt lả, đuối sức vì sốt.

Hội chứng đau nhức: nhức đầu dữ dội và liên tục gia tăng khi sốt cao hoặc khi ho gắng sức, thường đau nhiều ở vùng trán và vùng trên nhãn cầu. Bệnh nhân còn đau các bắp cơ thân mình (vùng vai, lưng, ngực, chi dưới). Bệnh nhân có cảm giác nóng, đau vùng trên xương ức.

Hội chứng viêm long đường hô hấp: bao giờ cũng xảy ra và xuất hiện ngay các ngày đầu với mức độ nặng nhẹ khác nhau như hắt hơi, nghẹt mũi, sổ mũi, mắt đỏ, chảy nước mắt, sợ ánh sáng, cảm giác khô và đau rát họng. Trẻ em thường kèm theo dấu hiệu buồn nôn, nôn ói hoặc đau bụng.

Khác nhau về mức độ nguy hiểm và biến chứng: bệnh cảm lạnh thường tự khỏi và không gây bất kỳ biến chứng nguy hiểm nào cho con người, ngược lại bệnh cúm nếu không theo dõi và chăm sóc người bệnh đúng cách có thể gây những biến chứng nghiêm trọng cho con người.

Chăm sóc trẻ mắc cúm tại nhà

Những trẻ mắc cúm thể nhẹ thường được bác sĩ hướng dẫn theo dõi và chăm sóc đúng cách tại nhà, việc chăm sóc nên chú ý những nguyên tắc sau đây:

Hạ sốt cho trẻ khi thân nhiệt đo được từ 38⁰C bằng thuốc hạ sốt an toàn là Paracetamol đơn chất với liều 10mg – 15mg/kg cân nặng cơ thể mỗi 4 – 6 giờ kết hợp với lau mát bằng nước ấm khi cần thiết. Tuyệt đối không được sử dụng Aspirin để hạ sốt cho trẻ.

Cho trẻ uống thêm nhiều nước, đặc biệt là những loại nước giàu vitamin C như nước cam tươi, nước chanh, nước táo… giúp trẻ tăng cường sức đề kháng để mau khỏi bệnh. Cho trẻ ăn những thức ăn lỏng, ấm, dễ tiêu hóa và giàu dinh dưỡng như cháo, súp dinh dưỡng, sữa nóng…

Cho trẻ đến ngay bệnh viện nếu thấy bệnh trầm trọng hơn, trẻ bỏ ăn bỏ uống, quấy khóc nhiều, đặc biệt là sốt cao liên tục không hạ sau khi đã uống thuốc hạ sốt và lau mát tích cực.

Lời khuyên của thầy thuốc

Phụ huynh cần nhắc nhở trẻ thường xuyên rửa sạch tay bằng xà bông và nước sạch.
Tránh tiếp xúc với người nghi ngờ nhiễm khuẩn hô hấp cấp, giữ khoảng cách an toàn
(trên 1m).
Mang khẩu trang y tế khi đến chỗ đông người: bệnh viện, siêu thị, công viên, rạp chiếu phim…
Nhắc nhở trẻ thói quen che miệng khi ho.
Giữ vệ sinh thân thể và môi trường sống thật tốt.
Phòng ngừa chủ động tốt nhất và hiệu quả nhất là đưa trẻ đi tiêm ngừa vắcxin phòng bệnh cúm..

ThS.BS. ĐINH THẠC