Đỗ Thị Bưởi (@gmail.com)

Chàm sữa còn gọi lác sữa, là bệnh hay gặp ở trẻ em độ tuổi từ 2 tháng đến 2 tuổi. Đặc tính của bệnh là viêm da dị ứng. Bệnh không nguy hiểm cho sức khỏe của bé nhưng khiến vùng da bị tổn thương khô căng, nứt nẻ, chảy máu gây khó chịu, ngứa ngáy, có khi bội nhiễm. Tổn thương thường 2 bên má, đối xứng, có thể lan ra cằm, trán nhưng không có ở mắt, mũi, có thể lan ra thân mình và tứ chi nhưng vùng tã lót, vùng nách không có. Trên lâm sàng phân chàm sữa cấp tính và chàm sữa mạn tính và chàm sữa bán cấp. Chàm cấp tính: tổn thương màu hồng, mụn nước, rỉ dịch, đóng vẩy, ngứa dữ dội; Chàm mạn tính tổn thương là mảng da dày, khô, ráp, tróc vẩy, với nhiều rãnh ngang dọc và thay đổi sắc tố da sau viêm. Chàm bán cấp là giai đoạn giữa cấp và mạn. Nguyên nhân gây chàm sữa rất phức tạp, có thể do bụi nhà, phấn hoa, thức ăn (sữa trứng, đồ biển…). Theo thư mô tả thì bé bị chàm sữa cấp tính. Về điều trị, tốt nhất là chị nên đưa bé đi khám bác sĩ da liễu để được hướng dẫn sử dụng loại thuốc bôi phù hợp. Đã có nhiều trường hợp nghe theo mách bảo tự ý mua thuốc bôi cho bé hết loại này đến loại khác, thậm chí trong đó có coticosteroid, bôi lâu gây tác dụng phụ khiến trẻ nhiễm nấm, teo da, mất màu da.

BS. Vũ Lan Anh

Điều đáng lưu ý, nhiều phụ huynh thấy trên má trẻ nổi những mẩn đỏ nhỏ li ti, trẻ ngứa ngáy gãi liên tục nên đã nóng ruột thuốc về thoa khiến vùng da trên mặt bé đỏ tấy, tổn thương nặng hơn. Vậy chàm sữa dùng thuốc nào thì đúng, cách chăm sóc bé mắc bệnh?

Chàm sữa do đâu?

Bệnh chàm sữa là là tình trạng viêm da mạn tính, không lây. Nguyên nhân gây bệnh chàm sữa vẫn chưa xác định một cách chắc chắn, tuy nhiên bệnh thường gặp ở người có cơ địa dễ dị ứng. Ngoài ra, cha mẹ có bệnh hen suyễn, mề đay, dị ứng da, dị ứng thời tiết… thì con cũng dễ mắc bệnh.

Bệnh có liên quan đến sự phối hợp của hai yếu tố: cơ địa dị ứng và chất gây dị ứng. Các chất gây dị ứng có thể được tạo ra từ những thay đổi trong quá trình chuyển hóa bên trong cơ thể; hoặc có nguồn từ bên ngoài như mạt, ve, bọ chét, nấm mốc, bụi… thường có trong chăn, gối, nệm, khăn trải giường, thảm. Ngoài ra, lông chó, lông mèo, gián cũng có thể gây dị ứng… Bệnh cũng có liên quan đến những rối loạn về tiêu hóa, thức ăn (sữa, trứng…), cách cho bú, nhiễm trùng… Chính vì lẽ đó, nhiều bậc phụ huynh nghĩ rằng những triệu chứng của chàm là do mất vệ sinh nên trong lúc tắm liên tục kỳ cọ hoặc dùng sữa tắm, chất tẩy rửa có độ kiềm cao cũng làm bệnh chàm nặng hơn. Ngoài ra, thời tiết mùa đông khô, lạnh hoặc lạm dụng điều hòa cũng khiến khô da, da mất nước cũng khiến bệnh tiến triển nặng hơn.

Nhận biết chàm sữa

Biểu hiện ban đầu là một vùng da nào đó của trẻ xuất hiện những mảng hồng ban, có mụn nước, đóng mày và tróc vảy. Vị trí thường ở mặt, hai bên má, đối xứng, có thể lan ra da đầu, thân mình, tứ chi… Bệnh rất hay ngứa làm trẻ khó chịu, ngủ không ngon giấc, quấy khóc, bú kém. Nhiều trẻ chịu không nổi gãi liên tục hoặc chà đầu, cọ mặt vào gối cho đỡ ngứa làm mụn nước vỡ ra, da rớm máu, có khi cả một vùng da bị chảy máu. Lúc này nếu không giữ vệ sinh tốt, da rất dễ nhiễm trùng khiến việc điều trị sẽ khó khăn hơn, đồng thời sẽ để lại sẹo, ảnh hưởng rất lớn đến thẩm mỹ sau này. Bệnh sẽ thuyên giảm dần và có thể tự khỏi sau 2 tuổi. Nếu sau 2 tuổi trẻ vẫn chưa khỏi, bệnh sẽ tiến triển kéo dài, hay tái phát và trở thành chàm thể tạng.

Những yếu tố làm bệnh nặng thêm
– Các dị ứng nguyên (thức ăn, không khí, thú nuôi…).
– Các chất kích ứng da như: xà bông, bột giặt, thuốc tẩy, vải len, khói thuốc…
– Khí hậu nóng, lạnh hay khô. Da khô do tắm rửa lâu, nhiều lần.
– Tiền sử bản thân hay gia đình có bệnh dị ứng.
– Nhiễm trùng, nhiễm siêu vi.
– Khi đó, trẻ sẽ có các triệu chứng: ngứa, sốt, bệnh tái đi tái lại và có biến chứng: chàm bị chốc hóa, viêm da mụn mủ dạng thủy đậu.

Không tự ý điều trị

Chàm sữa là một bệnhrất khó điều trị khỏi hẳn và dễ tái phát khi thời tiết thay đổi hoặc ăn, uống những chất gây dị ứng cho cơ thể, do đó trẻ cần được chăm sóc và điều trị cẩn thận. Mục đích điều trị là nhằm bình thường hóa làn da, kéo dài thời gian lành bệnh, hạn chế tái phát. Trẻ đang bị chàm sữa (nhất là giai đoạn cấp) phải hạn chế tiếp xúc với các nguồn bệnh, khiến bé dễ bị lây nhiễm. Chăm sóc da bằng các sản phẩm đặc biệt cho phép cải thiện da bé hàng ngày, hạn chế những nguy cơ phải chữa trị phức tạp bằng thuốc. Cách tốt nhất, bạn nên tham khảo ý kiến của các bác sĩ để sử dụng sản phẩm chăm sóc da hoặc thuốc phù hợp và an toàn cho bé. Không tự ý mua thuốc bôi cho trẻ và không nên đắp các loại thuốc dân gian vì sẽ làm bệnh nặng thêm (nếu muốn dùng nên đưa bé đến bệnh viện Y học dân tộc để được bác sĩ khám và điều trị). Trên thị trường hiện có rất nhiều loại thuốc bôi có chứa corticosteroid, nếu dùng lâu ngày sẽ gây những tác dụng phụ khiến trẻ bị nhiễm nấm, teo da, mất màu da. Corticosteroid cũng có thể khiến chàm lan rộng, nặng thêm và nhiễm trùng, nếu dùng kéo dài có thể gây suy yếu tuyến thượng thận…

 

Lời khuyên của thầy thuốc
Đầu tiên là chế độ dinh dưỡng:
nên duy trì sữa mẹ trong thời gian lâu nhất có thể. Các loại thực phẩm dễ gây dị ứng như trứng và một vài loại cá hãy để bé khoảng 12 tháng tuổi trở lên hãy cho dùng. Tránh cho bé ăn những thực phẩm dễ gây dị ứng như đồ biển,thực phẩm lên men,trứng, đậu phộng…
Vệ sinh cơ thể, môi trường sống:
cần chăm sóc trẻ hết sức cẩn thận, không nên cho trẻ tắm lâu trong nước xà phòng hay sữa tắm mà nên tắm bằng nước ấm để giúp đỡ ngứa, tránh vòng luẩn quẩn ngứa – gãi – ngứa rất dễ gây nhiễm khuẩn da. Nếu tắm xà phòng cho trẻ, tuyệt đối không dùng xà bông giặt đồ hoặc xà phòng có tính chất tẩy rửa, chỉ dùng các loại sữa tắm dành riêng cho trẻ. Tránh mặc các loại quần áo bằng chất liệu len, sợi tổng hợp gây bí tắc da bé. Nên cho trẻ mặc những loại quần áo mềm, làm bằng chất liệu bông để tránh làm tổn thương da. Giữ môi trường xung quanh không quá nóng, quá lạnh hoặc thay đổi nhiệt độ quá nhanh; môi trường cần thoáng mát, không quá khô (chẳng hạn nếu bé ngủ trong phòng máy lạnh nên để thêm một thau nước to nhằm cải thiện độ ẩm trong phòng).
Tránh để cơ thể bé đổ mồ hôi ẩm ướt, giữ cho da bé luôn khô, thay tã lót cho bé (ít nhất ba lần trong ngày), tránh để lâu gây ẩm ướt do phân và nước tiểu (yếu tố dễ gây kích ứng da), thay quần áo ngay sau khi tắm cho bé. Thường xuyên vệ sinh nhà cửa, đặc biệt là đệm, chăn, gối, giường của bé, tránh để bé tiếp xúc với chó, mèo, khói bụi.

BS.CKII. NGUYỄN VĂN THÀNH

Nguyễn Thu Hà (Hà Nội)

Bệnh chàm sữa là một dạng của bệnh chàm thể tạng. Chàm sữa thường xuất hiện ở trẻ em từ 2 tháng tuổi đến 2 tuổi. Đây là một bệnh lý lành tính, không lây nhưng thường ở dạng mạn tính, dễ tái đi tái lại và khó điều trị dứt điểm.  Bệnh chàm da có thể gặp phải một số tình trạng như: mảng hồng ban, sẩn, mụn nước, rỉ nước, đóng vảy… Để kiểm soát tình trạng chàm da, bạn cần đưa bé đi thăm khám và trao đổi thêm với bác sĩ để cải thiện tình trạng da của bé. Bên cạnh đó, trong quá trình chăm sóc da cho bé, bạn cần chú ý đến một số yếu tố dễ gây kích ứng như: lông chó mèo, các loại bụi bẩn, chất tẩy rửa có kích ứng mạnh không phù hợp với da. Chú ý chế độ ăn uống đủ chất dinh dưỡng, bổ sung nhiều nước cho trẻ. Vệ sinh đầy đủ cho bé để làm sạch da. Tốt nhất nên thăm khám và điều trị sớm cho trẻ. Không nên tự ý điều trị, bôi các thuốc không rõ nguồn gốc để tránh ảnh hưởng đến da của bé khiến bệnh nặng hơn.

BS. Trần Lan Phương