Vậy có loại dầu nào vừa ngừa cảm cúm, cảm lạnh vừa tốt cho mẹ, vừa tốt cho bé không?

(Lê Uyên Nhi – Tiền Giang)

Qua trình bày của bạn trong thư, ngày nay các nha khoa học đã chứng minh rằng bị nhiễm virút cúm rất nguy hiểm cho thai, nhất là 3 tháng đầu của thai kỳ, là thời kỳ bào thai đang hình thành các bộ phận của cơ thể của em bé. Còn những cảm cúm thông thường mà trong dân gian thường bảo nhau, có thể là mệt mỏi do suy nhược cơ thể. Muốn phòng được cúm thì bạn cần bằng cách tăng cường tốt chế ăn uống, ngủ nghỉ làm việc hợp lý. Bác sĩ khuyên bạn hạn chế uống thuốc trong thai kỳ là hoàn toàn hợp lý, nhất là 3 tháng đầu của thai kỳ, vì có những thuốc tự ý dùng khi chưa có chỉ định của bác sĩ rất nguy hiểm, có thể gây dị dạng thai nhi.

Các loại dầu lưu hành trên thị, dùng để ngửi và thoa ngoài da chỉ có tác dụng kích thích hưng phấn, ấm ngoài da và đường hô hấp, chưa thấy loại nào chứng minh là phòng được virút cúm, nên khi dùng nhất là cho trẻ sơ sinh thì phải hết sức thận trọng và khi thật cần thiết.

BS.CKI. TRẦN QUỐC LONG

Tôi hay bị cảm cúm và phải dùng thuốc chữa cảm cúm. Gần đây tôi lại đọc được thông tin là trong các thuốc này có chứa PPA có thể gây hại. Vậy PPA là gì, trường hợp nào không được dùng?

Lò Thị Thương(Hà Nội)

PPA là một hoạt chất có tính chất giống như một amin giao cảm có tác dụng gây co các tiểu động mạch nhỏ ngoại biên, làm co mạch ở các cuốn mũi, từ đó làm giảm triệu chứng viêm và giảm xuất tiết, chảy nước mũi và thường có mặt trong các thuốc trị cảm cúm phối hợp.

Bên cạnh tác dụng chữa bệnh, thuốc có khả năng làm giãn phế quản, gia tăng nhịp tim và co mạch máu… nên gây tăng huyết áp. Chính tác dụng phụ này làm người sử dụng cảm thấy chóng mặt, mất ngủ, đau đầu và cảm giác bứt rứt khó chịu trong người; buồn nôn, nôn, táo bón, chán ăn, nổi mẩn ngoài da… nên những bệnh nhân đã từng bị dị ứng hoặc quá mẫn với các thành phần của thuốc thì không được sử dụng. Đặc biệt đối với những bệnh nhân mắc bệnh tăng huyết áp, tim mạch, đái tháo đường và cường giáp, bệnh nhân nhãn áp cao và phì đại tiền liệt tuyến; phụ nữ có thai… phải hết sức thận trọng và phải được tư vấn đầy đủ của thầy thuốc trước khi sử dụng thuốc có chứa hoạt chất này. Do thuốc có khả năng gây buồn ngủ, nên khi dùng thuốc không nên làm những công việc đòi hỏi sự tỉnh táo như: điều khiển phương tiện giao thông hoặc vận hành máy móc…

BS. Nguyễn Thị Thúy

Những bệnh hô hấp thường gặp lúc giao mùa như: cảm cúm, viêm mũi họng, viêm họng, viêm phế quản, viêm phổi và những bệnh mạn tính dễ tái phát như: hen phế quản, giãn phế quản,bệnh phổi tắt nghẽn mạn tính (COPD)… sẽ có những đợt cấp rồi trở nặng khi gặp điều kiện thuận lợi.

Trong tháng đầu năm 2018, số lượt người bệnh đến khám các vấn đề hô hấp tại Bệnh viện Đại học Y Dược TP.HCM (BV. ĐHYD) tăng khá nhiều. Trong đó, bệnh hen phế quản và COPD chiếm khoảng 80%, những bệnh khác như cảm cúm, ho… chiếm khoảng 20%. Người già và trẻ nhỏ là những đối tượng chủ yếu mắc bệnh, trong đó người già chiếm khoảng 70% lượt khám.

ThS.BS. Nguyễn Như Vinh – Trưởng khoa thăm dò chức năng hô hấp BV. ĐHYD cho biết: “Cúm ác tính là một trong những bệnh hô hấp nguy hiểm nhất. Cảm cúm đa phần là tự hết chứ chưa có thuốc đặc trị, nhưng cúm ác tính có thể dẫn đến tử vong mà không có dấu hiệu báo trước. Bên cạnh đó, bệnh viêm phổi cũng đặc biệt nặng nề đối với trẻ nhỏ vì nếu không được điều trị kịp thời, trẻ có thể tử vong. Còn người lớn mắc viêm phổi đa phần phải điều trị nội trú. Ngoài ra, hen suyễn và COPD cũng là những bệnh nguy hiểm, gây tử vong nếu vào đợt cấp mà không nhập viện kịp thời”.

Người già chiếm khoảng 70% lượt khám hô hấp

 

Trường hợp bé P.H.A  – 3 tuổi (Biên Hòa, Đồng Nai) do sẵn cơ địa dị ứng nên hay bị sổ mũi, viêm họng… Những ngày giữa tháng 1/2018, bé A. bị sốt nhẹ, ho húng hắng, thở khò khè. Gia đình chủ quan trước những triệu chứng vì cho rằng đây chỉ là cảm cúm thông thường nên đã mua thuốc theo đơn cũ cho bé uống. Hết đơn thuốc, bé không đỡ mà còn nặng hơn với những triệu chứng khó thở, bỏ ăn và tình trạng ngày càng xấu đi. Gia đình gấp rút đưa bé vào khám BV. ĐHYD thì bác sĩ kết luận bé bị viêm phổi cấp do virút. Vì không có thuốc đặc trị nên bé được điều trị nâng đỡ, uống thêm vitamin C, và sử dụng các loại thuốc hỗ trợ khác. Hiện nay, bé đã khỏe và đã được xuất viện.

Đối với trẻ dưới 6 tuổi, đa số hệ miễn dịch chưa hoàn thiện sức đề kháng yếu, rất dễ bị nhiễm bệnh trong thời điểm giao mùa. Trẻ khi mắc bệnh thường diễn biến nặng và khó lường. Nếu không được phát hiện và xử lý kịp thời sẽ xảy ra các biến chứng nguy hiểm như suy hô hấp cấp, viêm phổi, ápxe phổi, tràng khí, tràng dịch màng phổi và có thể dẫn đến tử vong. Vì vậy, các bậc cha mẹ nên theo dõi trẻ khi trẻ có những dấu hiệu khác thường, nên đưa trẻ đến ngay các cơ sở y tế gần nhất để điều trị đúng và kịp thời. Trẻ em cần tiêm chủng đầy đủ, nhất là mũi phòng bệnh thường gặp lúc giao mùa.

Trẻ em cần tiêm chủng đầy đủ, nhất là mũi phòng bệnh thường gặp lúc giao mùa

Người cao tuổi mắc bệnh trong đó nguyên nhân thường gặp nhất là sự thay đổi thời tiết làm tái phát các bệnh mạn tính của hệ hô hấp. Các yếu tố ô nhiễm môi trường, các bệnh lý nhiễm khuẩn vùng răng miệng, đặc biệt các bệnh lý tuổi tác như: đái tháo đường, tăng huyết áp, tim mạch, suy gan, suy thận làm hệ miễn dịch suy yếu khiến người cao tuổi dễ mắc bệnh hô hấp. Bệnh gặp ở người cao tuổi thường nặng hơn người trẻ rất nhiều, nhất là đối với trường hợp không có triệu chứng lâm sàng điển hình, do đó người cao tuổi thường đi khám muộn, khi bệnh đã nặng.

Ngoài ra, phụ nữ mang thai cũng là đối tượng cần quan tâm vì sức đề kháng trong giai đoạn mang thai yếu hơn bình thường. Thai phụ khi mắc cảm cúm thường ngại dùng thuốc vì sợ ảnh hưởng đến thai nhi, khiến bệnh kéo dài và cơ thể mệt mỏi. Vì vậy, việc phòng bệnh là ưu tiên hàng đầu với thai phụ, bằng cách hạn chế tiếp xúc với người đang mắc bệnh hô hấp. Những phụ nữ có bệnh hô hấp mạn tính cũng cần theo dõi và kiểm soát tốt tình trạng sức khỏe trong giai đoạn mang thai.

 

Lời khuyên của thầy thuốc
Một số cách phòng tránh các loại bệnh giao mùa như sau:
– Giữ cho cơ thể khỏe mạnh bằng cách tăng cường vận động.
– Ăn đầy đủ chất và các nhóm dinh dưỡng để tăng cường sức đề kháng.
– Tiêm phòng vắcxin cúm đầy đủ.
– Cần giữ gìn vệ sinh cá nhân, nhà ở thông thoáng, ít bụi bẩn.
– Che mũi, miệng khi ho hoặc hắt hơi, nếu dùng tay che miệng thì nên rửa sạch với xà phòng, tránh khạc nhổ bừa bãi.
– Hạn chế thức ăn lạnh, giữ ấm cơ thể khi trời lạnh.
Sử dụng đều đặn và đầy đủ đơn thuốc của bác sĩ đối với những bệnh mạn tính để tránh trường hợp bệnh tái phát nặng hơn.

 

ThS.BS. Nguyễn Như Vinh – TP (ghi)

Cảm lạnh và cảm cúm là hai bệnh khác nhau, thế nhưng đa số người dân, thậm chí một số nhân viên y tế lại nhầm lẫn và đánh đồng là một. Tất nhiên để phân biệt rạch ròi trên một em bé có biểu hiện bệnh cúm hay cảm lạnh là không hề dễ dàng. Bởi vì hai bệnh khác nhau về nguyên nhân và mức độ nặng – nhẹ, nhưng lại khá giống nhau về triệu chứng. Ở đây chỉ đề cập tới cúm mùa chứ không đề cập tới cúm gia cầm hay cúm gia súc lây từ động vật sang người.

Cúm và cảm lạnh do nguyên nhân hoàn toàn khác nhau

Cúm (tên tiếng anh là Influenza hay Flu, cúm mùa: Seasonal influenza) là một bệnh truyền nhiễm cấp tính lây truyền qua đường hô hấp, gây ra bởi virus cúm. Thường do hai chủng virus cúm A, B gây ra.

Cảm lạnh (hay còn gọi là cảm lạnh thông thường) là một nhóm các triệu chứng gây ra bởi nhiều loại virus khác nhau, trong đó Rhinovirus chiếm phần lớn, riêng virus này lại có tới hơn 100 chủng khác nhau. Các loại virus khác cũng gây cảm lạnh có thể kể đến là: Enterovirus, Coronavirus… Do vậy trẻ có thể bị cảm lạnh nhiều đợt trong một năm. Ước tính một trẻ dưới 6 tuổi khỏe mạnh một năm có thể bị cảm lạnh 6- 8 lần.

Bệnh lây truyền như thế nào?

Cả cúm mùa và cảm lạnh đều là những bệnh truyền nhiễm lây từ người này sang người khác qua đường hô hấp một cách trực tiếp qua dịch tiết ở đường hô hấp thông qua các động tác ho, hắt hơi, nói chuyện, đụng chạm, nhất là khi bàn tay trẻ dính chất tiết có virus của người bệnh sau đó trẻ đưa lên miệng, mũi, mắt… Cũng có thể do hít phải dịch tiết (nước bọt, nước mũi) của người bệnh có chứa virus lơ lửng ngoài môi trường, hay gián tiếp đụng chạm vào các bề mặt (bàn, đồ chơi…) có dính dịch tiết của người bệnh sau đó trẻ đưa tay lên mũi, miệng, mắt của mình. Cảm lạnh và cúm mùa có thể xảy ra quanh năm, nhưng thường gặp hơp cả là vào mùa khô lạnh như mùa đông hay cuối đông đầu xuân.

Tạo cho trẻ thói quen không  ngậm đồ chơi, mút tay.

Cảm lạnh và cúm mùa có thể xảy ra ở mọi lứa tuổi, nhưng hay gặp nhất là các trẻ học mẫu giáo, tiểu học, trẻ sống nơi đông người. Với cảm lạnh thông thường thì lứa tuổi nhỏ hơn, sơ sinh và nhũ nhi cũng thường xuyên bị.

Nhận biết cảm lạnh và cúm mùa

Triệu chứng của cảm lạnh và cúm mùa khá giống nhau, sau khi nhiễm phải virus 24- 48 giờ sau thường biểu hiện các triệu chứng sau:

Sốt: đa số trẻ bị cảm lạnh hoặc cúm mùa thì đều có sốt. Cúm mùa thì thường sốt cao đột ngột, có thể trên 38,5- 39 độ C. Cảm lạnh thông thường thì sốt nhẹ hơn, tuy nhiên cũng có trẻ sốt cao hoặc là không sốt.

Hội chứng viêm long đường hô hấp trên, bao gồm: ho (khởi đầu là ho khan, sau 1-3 ngày có thể ho có đờm), nghẹt mũi (ở trẻ lớn thì đã biết kêu ngạt mũi, nói giọng mũi, há miệng thở, ngủ ngáy), trẻ nhỏ thì quấy khóc, lăn lộn khó ngủ, đang bú thì buông ra để thở hổn hển đó là dấu hiệu của tắc mũi. Với trẻ nhỏ, phụ huynh có thể ghé tai sát mũi nghe tiếng thở, khi bị ngạt mũi tiếng khụt khịt rất lớn. Tiếng khụt khịt khi trẻ nghẹt mũi phụ huynh hay nhầm với tiếng khò khè trong bệnh viêm tiểu phế quản, suyễn hay viêm phổi.

Sổ mũi: dịch xuất tiết lúc đầu trong, loãng nhưng nếu không được vệ sinh sạch sẽ để ứ đọng nhiều hoặc bị bội nhiễm vi khuẩn thì dịch có thể trở nên đục, xanh hoặc vàng.

Trẻ có thể bị hắt hơi trước đó như là một báo hiệu của bệnh.

Hội chứng đau: đau là một dấu hiệu khá nổi bật của cúm, giúp phân biệt với cảm lạnh thông thường. Trẻ bị cúm thường bị đau đầu, đau cơ bắp, đau nhức khắp mình mẩy. Trẻ nhỏ chưa biết nói chuyện thường chỉ thể hiện ra là quấy khóc, kích thích nhiều.

Các triệu chứng khác: Trẻ biếng ăn do thay đổi khẩu vị, do nghẹt mũi nên khó khăn trong ăn uống, trẻ bị cúm thường sợ mùi thức ăn, buồn nôn, nôn.

Trẻ lớn đã biết kêu đau rát cổ họng, cảm giác khô, nuốt đau, nổi hạch vùng cổ. Trẻ nhỏ thì quấy khóc, bứt rứt, khó ngủ. Ngoài ra, trẻ có thể gặp chóng mặt, buồn nôn, nôn, tiêu phân lỏng đôi khi gặp.

Các dấu hiệu viêm kết mạc, sưng phù mí mắt, đỏ mắt, có gỉ mắt… là dấu hiệu có thể gặp trong cảm lạnh thông thường.

Phát ban cũng có thể gặp trong một số trường hợp, nếu có thường xuất hiện sau sốt 2-3 ngày.

Trong đa số các trường hợp việc chẩn đoán bệnh là khá dễ dàng với bác sĩ mà không cần bất cứ xét nghiệm gì. Xét nghiệm thường được chỉ định khi bác sĩ còn phân vân, nghi ngờ với  một bệnh lý nguy hiểm khác. Trong những trường hợp sốt cao, các triệu chứng nghèo nàn thì xét nghiệm công thức máu và test nhanh sốt xuất huyết có thể giúp bác sĩ phân biệt được trẻ có bị sốt xuất huyết hay không. Công thức máu cũng có thể gợi ý các triệu chứng của viêm đường hô hấp gây ra là do virus hay vi khuẩn.

Chỉ chụp Xquang xoang hay phổi khi nghi ngờ có biến chứng viêm phổi, viêm xoang. Biện pháp phân lập virus trong dịch tiết hô hấp để phân biệt virus cúm hay virus khác thì gây tốn kém và không cần thiết.

Điều trị bệnh ra sao?

Đây là bệnh do virus gây ra nên không có thuốc điều trị đặc hiệu, chỉ điều trị triệu chứng, nâng cao thể lực, sức đề kháng và chờ bệnh tự khỏi. Cần điều trị biến chứng nếu không may có biến chứng xảy ra.

Cung cấp nước cho trẻ: thông qua nước uống trực tiếp, sữa, đồ ăn lỏng như cháo, soup.

Hạ sốt: paracetamol, ibuprofen (phải được bác sĩ cho phép), không được dùng aspirin để hạ sốt cho trẻ.

Vệ sinh mũi: rửa mũi bằng dung dịch nước muối sinh lý (0.9 %), hoặc xịt vệ sinh mũi bằng nước muối biển sâu, có thể lấy mũi cho trẻ bằng khăn giấy sạch cuốn bấc sâu kèn.

Giảm ho: có thể dùng siro ho thảo dược hoặc một số bài thuốc dân gian: tắc chưng đường phèn, mật ong, chanh đào ngâm mật ong, mát-xa gan bàn chân bằng dầu nóng…

Không cần dùng kháng sinh nếu không có bội nhiễm

Các thuốc kháng virus trong giai đoạn sớm: chưa có khuyến cáo.

Biến chứng có thể gặp

Mặc dù bệnh khá lành tính và đa số tự khỏi trong vòng 1 tuần, nhưng 1 số trẻ có thể có các biến chứng như: viêm tai giữa cấp, viêm xoang cấp, viêm tiểu phế quản cấp (với trẻ dưới 2 tuổi), kích phát cơn hen đối với trẻ có bệnh hen, viêm phổi, khởi phát các bệnh lí miễn dịch, bội nhiễm vi khuẩn.

Bệnh cúm mùa có thể có những biến chứng nặng: viêm h ệ thần kinh trung ương, viêm cơ, viêm cơ tim…

Cần liên hệ với bác sĩ nhi khoa khi:

Trẻ dưới 3 tháng nếu có bất kì triệu chứng nào của bệnh bao gồm: sốt, ho, quấy khóc, bú kém….

Trẻ trên 3 tháng thì đưa trẻ tới gặp bác si nhi khoa khi có một trong các biểu hiện sau: tiểu ít hơn bình thường, sốt từ 39 độ C trở lên, sốt quá 3 ngày, đau tai: quấy khóc, lấy tay đập hay vò tai, cọ tai xuống nệm, người lớn đụng vào tai là khóc, chảy dịch tai, mắt màu đỏ hoặc màu vàng, đổ ghèn mắt, có ho hơn một tuần, nước mũi đặc, xanh lá cây trong hơn hai tuần dù có vệ sinh, thở nhanh, thở mệt, khò khè, cảm thấy quá lo lắng.

Nhập viện gấp hoặc gọi xe cấp cứu 115 khi trẻ có bất kì một trong các dấu hiệu sau: li bì khó khó đánh thức, co giật, không uống được hoặc bỏ bú, nôn tất cả mọi thứ, có dấu hiệu tím tái, tiếng thở rít khi nằm yên .

Và phòng bệnh

Để phòng bệnh chung cho cả cảm lạnh thông thường và cúm mùa thì trước tiên cần phải nâng cao sức đề kháng bằng dinh dưỡng, cho trẻ uống đủ nước bao gồm: sữa, nước lọc, nước trái cây, cháo, soup. Ngoài ra thì giữ vệ sinh cũng là một yếu tố rất quan trọng trong việc phòng bệnh. Do vậy, người giữ trẻ cần rửa tay cho mình khi chăm sóc trẻ, rửa tay cho trẻ sạch sẽ. Đây là biện pháp hữu hiệu nhất để ngừa bệnh. Cần rửa tay thường xuyên bằng xà bông, đặc biệt trước khi ăn. Thường xuyên cọ rửa sàn nhà, đồ chơi, vệ sinh núm vú giả, giáo dục trẻ không ngậm tay hay mút đồ chơi. Tránh không tiếp xúc với người có biểu hiện bệnh: sốt, ho, sổ mũi… Trong mùa dịch bệnh, nên hạn chế cho trẻ tới nơi đông người. Đối với người lớn, khi ở nơi đông người về thì cần vệ sinh sạch sẽ, thay quần áo trước khi tiếp xúc với trẻ.

Đối với trẻ sơ sinh (28 ngày đầu đời): hạn chế tiếp xúc với nhiều người, tuyệt đối không tiếp xúc với người có biểu hiện bệnh.

Cho trẻ bú sữa mẹ hoàn toàn trong 6 tháng đầu sẽ làm tăng khả năng đề kháng cho trẻ chống lại bệnh tật.

Giáo dục trẻ và người lớn ý thức ho khạc: ho khạc vào khăn giấy sau đó bỏ vào thùng rác.

Tiêm ngừa vaccin cúm mùa: tiêm cho trẻ sau 6 tháng tuổi. trẻ dưới 9 tuổi tiêm 2 liều cách nhau tối thiểu 4 tuần. trẻ từ 9 tuổi trở lên: tiêm 1 liều. Tiêm nhắc lại mỗi năm, vì virus cúm thay đổi kháng khuyên hàng năm. Nên tiêm đón đầu trước mùa bệnh 1-2 tháng.

BS.Trần Văn Công

Giám đốc Bệnh viện số 1 mang tên Setrenob ở Nga, GS. Valeri Xvictutskin cho biết: Không có một phương cách đặc hiệu nào bảo vệ bạn khỏi bệnh cảm cúm trong mùa cúm, tuy nhiên nguyên tắc chung vẫn là: Giữ cho mình càng ít hắt hơi, sổ mũi càng tốt; rửa tay và vệ sinh mũi sau khi tham gia giao thông công cộng, đến những nơi đông người; rèn luyện thân thể; mặc quần áo phù hợp với thời tiết; ăn uống các loại thực phẩm phong phú và đa dạng. Tuy nhiên, các nhiên cứu mới đây  của các nhà khoa học còn đưa ra một số bí quyết sau có thể bảo vệ bạn khỏi bệnh cảm, cúm một cách ngoạn mục.

1. Duy trì sinh hoạt tình dục đều đặn

Các nhà khoa học Anh đã tiến hành một nghiên cứu về lợi ích của viêc sinh hoạt tình dục đều đặn.

Muốn không bị cảm cúm hãy duy trì sinh hoạt tình dục đều đặn

 

Những cặp vợ chồng tham gia nghiên cứu được chia làm 2 nhóm. Một nhóm sinh hoạt tình dục đều đặn, nhóm kia không sinh hoạt tình dục trong khoảng thời gian 2 – 3 tháng. Kết quả là những người trong nhóm không quan hệ tình dục bị ốm nhiều gấp 2 -3 lần nhóm kia.

2. Đưa chất béo vào thực đơn hàng ngày

Tất cả các sản phẩm giàu acid béo nođóng vai trò tích cực trong hoạt động của hệ miễn dịch con người. Vì vậy tất cả các chế độ ăn kiêng chỉ nên áp dụng vào mùa hè, còn mùa đông cần ăn đầy đủ chất, kể cả chất béo để tránh xa bệnh cảm cúm.

Chất béo giúp bạn tránh xa cảm cúm

 

Nếu bạn không dám ăn mỡ thì chí ít cũng đừng từ chối các loại chất béo như dầu oliu, váng sữa, sữa…

3. Ngủ đủ giấc

Lợi ích của giấc ngủ đối với sức khoẻ tất cả mọi người đều đã rõ. Đơn giản là những người ngủ 5 – 6 giờ ốm nhiều hơn gấp 3 lần những người ngủ 7 – 8 giờ mỗi ngày.

4. Tập thể dục đều đặn

Các bài tập thể dục kích thích tuần hoàn máu của các cơ quan nội tạng (trong đó bao gồm cả hai lá phổi, làm giảm nguy cơ viêm phế quản, hen suyễn và những thay đổi tiêu cực của đường hô hấp). Vận động thể chất giúp gia tăng hoạt động của tất cả các hệ cơ quan trong cơ thể (bao gồm cả hệ miễn dịch), kích thích sản xuất endophine (hormon sung sướng), loại hormon giúp bạn chống lại stress và gia tăng hệ miễn dịch.

Các bài tập thể thao không chỉ củng cố hệ miễn dịch, giảm tần suất mắc bệnh, mà còn rút ngắn thời gian nằm viện.

5. Nạp ánh sáng mặt trời cho cơ thể

Người ta thường hay có xu hướng bị  trầm cảm vào mùa thu, đông. Đó là hậu quả trực tiếp của việc thiếu ánh sáng mặt trời.  Rosa Shatlangôva, TS. y khoa, Chủ nhiệm Khoa y học dự phòng và sức khoẻ Học viện thể thao quốc gia mang tên Lesgaft, Nga, cho rằng – dưới tác động của ánh sáng mặt trời cơ thể con người tiết ra serotonin (hormon tích cực), hormon này điều khiển tính tích cực trong giao tiếp của con người và được tiết ra nhiều vào ban ngày. Serotonin chịu trách nhiệm điều khiển giấc ngủ và tính hướng thiện của tâm hồn. Càng nhiều ánh sáng mặt trời, nồng độ serotonin trong cơ thể càng nhiều.

Đi dạo bộ có thể bù lại sự thiếu ánh sáng mặt trời vào mùa đông. Song cần nhớ rằng đi dạo bộ phải được thực hiện vào thời gian có ánh sáng ban ngày, chứ không đi lúc trời tối. Để có thể nạp đủ ánh sáng mặt trời cần thiết, bạn cần để mặt và tay tối thiểu 10 – 15 phút mỗi ngày dưới ánh sáng ban ngày.

Mai Hương

(Theo aif.ru 11/2017)

Thời tiết thay đổi, chuyển mùa khiến dễ mắc cảm cúm hơn và điều đặc biệt là cảm cúm thường kéo dài hơn. Vì vậy, việc chăm sóc đúng cách và phòng bệnh là vô cùng cần thiết.

Dễ lây nhiễm

Cảm cúm lây từ người sang người do tiếp xúc trực tiếp với người bệnh hay do nhiễm virut trong môi trường. Bệnh thường lây trong vòng 2-4 ngày đầu của bệnh.

Bệnh có thể lây nhiễm trực tiếp do người bệnh thường có virut ở bàn tay do tự tiếp xúc với chất tiết ở mắt và mũi, sau đó có thể lây cho người khác ít nhất trong vòng 2 giờ. Nếu  người cao tuổi, trẻ nhỏ mắc cảm cúm do tiếp xúc trực tiếp cũng có thể lây nhiễm cho người không mắc bệnh. Ngoài ra, bệnh cảm cúm cũng lây nhiễm gián tiếp qua đồ dùng trong nhà: một số virut có thể sống lâu nhiều ngày trên bề mặt các vật dụng trong nhà như nắm khóa cửa, đồ chơi. Hoặc hít phải virut trong không khí do người bệnh thải virut ra môi trường qua các giọt nước từ dịch mũi khi thở, ho, hắt hơi.

 

Ăn nhiều trái cây giàu vitamin C để phòng cúm.

Bệnh hay tái phát

Bệnh cảm cúm dễ nhận biết nhưng cũng dễ nhầm lẫn và tái phát. Triệu chứng thường xuất hiện sau 1-2 ngày tiếp xúc với nguồn lây. Khi mắc, người bệnh thường bị sung huyết mũi, triệu chứng sung huyết mũi thường nổi bật (nghẹt mũi), có thể có sổ mũi trong, vàng hay xanh. Sốt thường trên 38⁰C trong 3 ngày đầu. Ngoài ra, kèm các triệu chứng khác như đau họng, ho, khó ngủ, chán ăn, niêm mạc mũi sưng đỏ, hạch cổ có thể to nhẹ. Các biểu hiện cảm cúm thường nặng nhất trong vòng 10 ngày đầu. Rất nhiều trường hợp bị cảm cúm tái phát làm cho lầm tưởng rằng đợt bệnh kéo dài cả tháng, nhất là về mùa thu và đông.

Thận trọng với biến chứng

Thông thường, bệnh cảm cúm ít gây biến chứng. Tuy nhiên, một số các  biến chứng có thể xảy ra trong đó phải kể đến nhiễm trùng tai, theo nghiên cứu có khoảng 5-15% trẻ bị cảm có biến chứng viêm tai. Đối với trẻ hoặc người cao tuổi dễ bị biến chứng do sức đề kháng kém, khó hồi phục. Trẻ bị sốt sau 3 ngày bị cảm cúm có triệu chứng đau tai, chảy mủ tai. Khi trẻ bị cảm cúm cũng có thể gây triệu chứng khò khè. Những trẻ hoặc người cao tuổi có tiền sử bị suyễn dễ khởi phát cơn suyễn. Ngoài ra, người bệnh có thể bị viêm xoang, viêm phổi, viêm họng, viêm kết mạc…

Không tự ý điều trị

Nhiều người cho rằng sổ mũi, sốt thường nghĩ trẻ viêm nhiễm nên tự mua thuốc điều trị, nhất là cho sử dụng kháng sinh điều này hết sức sai lầm. Kháng sinh không có tác dụng trong điều trị cảm cúm, không có tác dụng trong phòng ngừa bội nhiễm. Kháng sinh có thể cần thiết nếu cảm cúm bị bội nhiễm như viêm tai, viêm phổi, viêm xoang. Nếu tự ý dùng kháng sinh sẽ có nhiều tác dụng phụ của kháng sinh và làm tăng nguy cơ kháng thuốc. Việc điều trị cảm cúm thông thường điều trị triệu chứng là chủ yếu, nếu  sốt > 38⁰C, cần hạ sốt, lau mát. Hằng ngày cần vệ sinh mũi họng bằng cách súc miệng nước muối loãng, chải răng, vệ sinh mũi…sẽ cải thiện triệu chứng bệnh. Ngoài ra, cần uống nhiều nước. Tăng cường ăn uống để nâng cao thể trạng bằng cách ăn nhiều bữa nhỏ, ăn lỏng, dễ tiêu như cháo, súp, trẻ nhỏ uống nhiều sữa.

Khi nào cần nhập viện?

Đối với trẻ bị cảm cúm, cần đi khám ngay nếu trẻ có các dấu hiệu như: bỏ ăn, không uống kéo dài. Đối với người bệnh thông thường khi bị cảm cúm thấy khó thở, thở mệt, thở nhanh. Sốt cao không hạ hoặc sốt kéo dài hơn 3 ngày. Tình trạng nghẹt mũi không giảm hay nặng hơn kéo dài ≥ 14 ngày, đỏ mắt, mắt có ghèn vàng. Các dấu hiệu bất thường và các triệu chứng ở tai (đau tai, chảy mủ tai)…, cần tới cơ sở y tế để được khám và điều trị cụ thể.

Phòng bệnh thế nào?

Giữ gìn vệ sinh là phương pháp có ích giúp ngăn ngừa bị nhiễm virut gây bệnh. Cảm cúm thường lây lan qua các giọt nhỏ từ người nhiễm bệnh ho hoặc hắt hơi vào không khí, do đó cần vệ sinh đôi bàn tay, tránh tiếp xúc bất cứ ai bị bệnh, đặc biệt là trong những ngày đầu tiên của bệnh. Đối với người chăm sóc trẻ cũng cần rửa tay trước khi ăn hay chăm sóc cho em bé. Cần làm sạch đồ chơi của bé và núm vú giả thường xuyên. Nếu chăm sóc hoặc ở cùng trẻ bị ho hoặc hắt hơi, cần lấy khăn giấy che và sau đó hủy nó. Vệ sinh nhà ở, phòng ngủ thường xuyên sử dụng chất tẩy rửa để lau các bề mặt. Nếu mắc bệnh, cần hạn chế tiếp xúc nơi đông người, trẻ nhỏ cho nghỉ đi lớp, nghỉ học để tránh lây lan.

BS. Nguyễn Anh Tuấn

Khi thời tiết giá lạnh, nhiều người thường gặp phải những vấn đề về sức khỏe như các bệnh về hô hấp, nhiễm khuẩn… Đây cũng là thời cơ để cảm lạnh và cúm song hành vào mùa. Nhưng các triệu chứng của cảm cúm thông thường và cảm lạnh hay khiến chúng ta bị nhẫm lẫn, dẫn đến việc điều trị trở nên khó khăn. Vậy làm thế nào để biết bạn đang mắc bệnh cảm cúm hay cảm lạnh, bởi có nhiều bệnh nhiễm trùng thường xuất hiện triệu chứng giống cúm, cần phải loại trừ căn nguyên gây bệnh để chẩn đoán và điều trị đúng mới hiệu quả.

Phân biệt cảm lạnh và cảm cúm

Cúm bao giờ cũng có sốt

Dấu hiệu của bệnh cúm là sốt. Với bệnh cúm, sốt sẽ rất cao, tuy nhiên nếu chỉ bị cảm lạnh, những dấu hiệu ban đầu sẽ không sốt. Nhưng sốt còn là triệu chứng của rất nhiều căn bệnh khác như viêm đường hô hấp (họng, amidan, viêm tai giữa, phế quản phổi…, nhiễm khuẩn đường tiết niệu… Nếu chỉ phân biệt giữa cảm lạnh và cảm cúm thì sốt thường xuất hiện ở bệnh cúm nhiều hơn.

Cúm thường làm cho cơ thể đau nhức

Nhức mỏi là dấu hiệu khác liên quan đến cúm, nếu xuất hiện sốt cao kèm đau đầu, hãy lập tức nghĩ ngay đến bệnh cúm. Người bệnh cần đề phòng lây lan cho người khác vì bệnh cúm rất dễ lây do tiếp xúc thông thường. Ở người bị cảm lạnh, đau nhức cơ thể rất ít khi xảy ra, nếu có sẽ xuất hiện ngay lập tức chứ không phải sau một vài ngày và dai dẳng như bệnh cúm.

Cảm giác ớn lạnh báo hiệu bệnh cúm

Đây là điểm đặc trưng để phân biệt giữa cảm cúm và cảm lạnh. Nếu thấy ớn lạnh thì đó là triệu chứng của cúm bởi ớn lạnh là kết quả của một cơn sốt. Mà sốt lại không liên quan đến cảm lạnh. Các chuyên gia y tế khuyến cáo nếu thấy ớn lạnh, kèm theo sốt cao cần đến ngay cơ sở y tế để tìm nguyên nhân gây bệnh.

Cần giữ ấm cơ thể để phòng ngừa bệnh trong mùa rét.

Mệt mỏi là do cúm

Hãy lắng nghe cơ thể bạn để biết được mình đang mắc căn bệnh gì, nếu đột nhiên bạn cảm thấy đau nhức mình mẩy, kèm theo các dấu hiệu mệt mỏi hãy nghĩ đến bệnh cúm nhiều hơn.

Các triệu chứng dồn dập, đột ngột hãy ưu tiên cúm

Nếu các triệu chứng vừa nói ở trên như lạnh, ho, sốt tấn công cơ thể đột ngột và dồn dập với mức độ nặng tăng nhanh, đó là bệnh cúm. Thậm chí có thể đây là loại cúm gây tử vong cao như các chủng H1.

Cảm lạnh sẽ bị hắt hơi

Các triệu chứng như hắt hơi, nói bằng giọng mũi do nghẹt mũi thì đích thị đó là khi bạn bị cảm lạnh. Cảm lạnh thường khiến nước mũi chảy nhiều hơn, bị nặng nước mũi sẽ có màu xanh hoặc vàng do mũi đã bị nhiễm trùng. Đó là khi bạn đã mắc cảm lạnh sâu.

Chảy nước mũi hoặc nghẹt mũi hãy nghĩ đến cảm lạnh

Đây là một trong số ít các triệu chứng khó phân biệt nhất giữa 2 loại bệnh, tuy nhiên nếu chảy nước mũi hoặc nghẹt mũi hãy nghĩ đến cảm lạnh đầu tiên, tuy nhiên những triệu chứng này cũng có khi xuất hiện ở cảm cúm.

Có cảm giác khó chịu, bứt rứt – chỉ là cảm lạnh

Khi cơ thể cảm thấy không thoải mái, khó chịu với tình trạng hắt hơi, chảy nước mũi, nặng có thể đau họng – đó chỉ là cảm lạnh, khi đó bạn vẫn có thể làm các công việc ưa thích bình thường. Nhưng nếu bị cúm, người bệnh sẽ kèm theo mệt mỏi, sốt và không muốn làm bất cứ việc gì.

Điều trị khác nhau

Đối với bệnh cúm, không có thuốc đặc trị bệnh bởi cúm là do virut gây ra, nó sẽ tự khỏi sau 5-7 ngày với các loại cúm thường. Hiện nay việc điều trị thuốc cho người bệnh chủ yếu là điều trị triệu chứng. Khi bệnh cúm biến chứng như viêm phổi, nhiễm trùng lan rộng rất nguy hiểm đến tính mạng như chủng virut H1N1, H5N1 hiện nay. Còn ở người cảm lạnh, ban đầu có thể điều trị bằng những thuốc thông mũi, viêm họng. Tuy nhiên tùy thuộc vào dấu hiệu của bệnh bác sĩ sẽ cho chỉ định cụ thể để bạn thoát khỏi tình trạng cảm lạnh hay cảm cúm mắc phải.

Cách trị cảm lạnh

Nồi nước xông giải cảm (xông hơi): lá xông gồm lá sả, lá bưởi, lá hương nhu, kinh giới, ngải cứu… Ða số những loại lá này đều có chứa các tinh dầu cay, nóng. Cách làm: Rửa sạch các loại lá, bỏ vào nồi đậy kín, đun cho nước sôi khoảng 5-10 phút, không nên để sôi quá 15 phút vì sẽ làm các chất tinh dầu (thành phần tác dụng chính trong một nồi xông) bay hơi hết. Nhấc xuống để trước mặt người bệnh đang ngồi, trên có trùm một cái mền để giữ hơi. Trong lúc xông, người bệnh nên thở chậm và sâu vì tác dụng chủ yếu khi xông là tác dụng qua đường hô hấp… Mồ hôi sẽ ra từ từ, bắt đầu từ trán, cổ, gáy, sau đó đến lưng, ngực, bụng. Nên ngừng xông khi thấy trong mình đã nhẹ bớt, hết cảm giác sợ lạnh, sợ gió. Dùng khăn khô lau mồ hôi, thay quần áo khô rồi nằm nghỉ. Lưu ý khi xông: Chỉ nên cho mồ hôi ra từ từ, rươm rướm trên da. Không nên xông nhiều lần vì có thể gây ra nhiều mồ hôi dẫn tới cơ thể mất nước.

Trường hợp nào không nên xông? Khi bị cảm sốt và ra mồ hôi nhiều, khi cơ thể quá yếu: Theo YHCT, khi cơ thể quá suy nhược là tình trạng dương khí yếu. Nếu bị cảm mà xông ra nhiều mồ hôi sẽ càng làm thoát khí dương ra ngoài, khiến cơ thể suy kiệt hơn.

Cháo giải cảm

Sau khi xông nên ăn cháo nóng. Đơn giản nhất là một tô cháo trắng nấu loãng, thêm một ít rau thơm như tía tô, kinh giới, quế hoặc vài lát gừng tươi hay củ hành, tiêu. Ăn khi cháo còn nóng và trong lúc ăn nên “tranh thủ” hít hơi nóng bốc lên từ tô cháo càng nhiều càng tốt, bởi vì lúc này, tô cháo còn có tác dụng như một nồi xông nhỏ. Thường cảm sẽ khỏi nhanh trong vài ba ngày.

Phòng bệnh là ưu tiên số 1

Khi nói đến cảm lạnh, cảm cúm, phòng bệnh bao giờ cũng tốt hơn chữa bệnh. Và một trong những phương cách rẻ nhất và hiệu quả nhất là rửa tay bằng xà phòng. Mặc đủ ấm, nhất là với những người đang bị nhiễm trùng đường hô hấp hoặc bị viêm phổi hay viêm phế quản không khí lạnh sẽ kích thích cơn ho. Khi đã bị cảm lạnh, tùy sức khỏe mỗi người mà cân nhắc tập thể dục. Nói chung, nếu các triệu chứng từ cổ lên và không quá nghiêm trọng, ví dụ đau họng, chảy nước mũi hoặc đau đầu nhẹ, tập thể dục vừa phải sẽ góp phần tăng cường hệ miễn dịch. Ngược lại, nếu toàn thân cảm thấy không khỏe, đặc biệt là dưới vùng cổ như tắc nghẽn ngực, nhức mỏi cơ bắp, sốt…, lời khuyên là nên nghỉ ngơi, tránh tập thể dục vì tập luyện cường độ mạnh lúc này, bệnh có thể kéo dài và gây nguy hiểm. Trường hợp này chính là lúc chúng ta cần “lắng nghe cơ thể mình”.

BS. Đỗ Minh Hiền

Tất nhiên để phân biệt rạch ròi trên một em bé có biểu hiện bệnh cúm hay cảm lạnh là không hề dễ dàng. Bởi vì hai bệnh khác nhau về nguyên nhân và mức độ nặng – nhẹ, nhưng lại khá giống nhau về triệu chứng. Ở đây chỉ đề cập tới cúm mùa chứ không đề cập tới cúm gia cầm hay cúm gia súc lây từ động vật sang người.

Cúm và cảm lạnh do nguyên nhân hoàn toàn khác nhau

 

Cúm (tiếng anh là Influenza hay Flu, cúm mùa: Seasonal influenza) là một bệnh truyền nhiễm cấp tính lây truyền qua đường hô hấp, gây ra bởi virus cúm. Thường do hai chủng virus cúm A, B gây ra.

Cảm lạnh (hay còn gọi là cảm lạnh thông thường) là một nhóm các triệu chứng gây ra bởi nhiều loại virus khác nhau, trong đó Rhinovirus chiếm phần lớn, riêng virus này lại có tới hơn 100 chủng khác khác nhau. Các loại virus khác cũng gây cảm lạnh có thể kể đến là: Enterovirus, Coronavirus… Do vậy trẻ có thể bị cảm lạnh nhiều đợt trong một năm. Ước tính một trẻ dưới 6 tuổi khỏe mạnh một năm có thể bị cảm lạnh 6- 8 lần.

Cúm và cảm lạnh lây truyền như thế nào?

Cả cúm mùa và cảm lạnh đều là những bệnh truyền nhiễm lây từ người này sang người khác qua đường hô hấp một cách trực tiếp qua dịch tiết ở đường hô hấp thông qua các động tác ho, hắt hơi, nói chuyện, đụng chạm, nhất là khi bàn tay trẻ dính chất tiết có virus của người bệnh sau đó trẻ đưa lên miệng, mũi, mắt… Cũng có thể do hít phải giọt tiết (nước bọt, nước mũi) của người bệnh có chứa virus lơ lửng ngoài môi trường, hay gián tiếp đụng chạm vào các bề mặt (bàn, đồ chơi…) có dính dịch tiết của người bệnh sau đó trẻ đưa tay lên mũi, miệng, mắt của mình. Cảm lạnh và cúm mùa có thể xảy ra quanh năm, nhưng thường gặp hơp cả là vào mùa khô lạnh như mùa đông hay cuối đông đầu xuân.

Cảm lạnh và cúm mùa có thể xảy ra ở mọi lứa tuổi, nhưng hay gặp nhất là các trẻ học mẫu giáo, tiểu học, trẻ sống nơi đông người. Với cảm lạnh thông thường thì lứa tuổi trẻ hơn, sơ sinh và nhũ nhi cũng thường xuyên bị.

Biểu hiện của cảm lạnh và cúm mùa

Triệu chứng của cảm lạnh và cúm mùa khá giống nhau, sau khi nhiễm phải virus 24- 48 giờ sau thường biểu hiện các triệu chứng sau:

Sốt: đa số trẻ bị cảm lạnh hoặc cúm mùa thì đều có sốt. Cúm mùa thì thường sốt cao đột ngột, có thể trên 38.5- 39 độ C. Cảm lạnh thông thường thì sốt nhẹ hơn, tuy nhiên cũng có trẻ sốt cao hoặc là không sốt.

Hội chứng viêm long đường hô hấp trên, bao gồm: ho, khởi đầu là ho khan, sau 1-3 ngày có thể ho có đờm. Nghẹt mũi, ở trẻ lớn thì đã biết kêu ngạt mũi, nói giọng mũi, há miệng thở, ngủ ngáy. Trẻ nhỏ thì quấy khóc, lăn lộn khó ngủ, đang bú thì buông ra để thở hổn hển đó là dấu hiệu của tắc mũi. Với trẻ nhỏ, phụ huynh có thể ghé tai sát mũi nghe tiếng thở, khi bị ngạt mũi tiếng khụt khịt rất lớn. Tiếng khụt khịt khi trẻ nghẹt mũi phụ huynh hay nhầm với tiếng khò khè trong bệnh viêm tiểu phế quản, suyễn hay viêm phổi.

Sổ mũi: dịch xuất tiết lúc đầu trong, loãng nhưng nếu không được vệ sinh sạch sẽ để ứ đọng nhiều hoặc bị bội nhiễm vi khuẩn thì dịch có thể trở nên đục, xanh hoặc vàng.

 

 

Nhày mũi: trẻ có thể bị hắt hơi trước đó như là một báo hiệu của bệnh.

Hội chứng đau: đau là một dấu hiệu khá nổi bật của cúm, giúp phân biệt với cảm lạnh thông thường. Trẻ bị cúm thường bị đau đầu, đau cơ bắp, đau nhức khắp mình mẩy. Trẻ nhỏ chưa biết nói chuyện thường chỉ thể hiện ra là quấy khóc, kích thích nhiều.

Các triệu chứng khác: Trẻ biếng ăn do thay đổi khẩu vị, do nghẹt mũi nên khó khăn trong ăn uống, trẻ bị cúm thường sợ mùi thức ăn, buồn nôn, nôn.

Trẻ lớn đã biết kêu đau rát cổ họng, cảm giác khô, nuốt đau, nổi hạch vùng cổ. Trẻ nhỏ thì quấy khóc, bứt rứt, khó ngủ. Ngoài ra, trẻ có thể gặp chóng mặt, buồn nôn, nôn, tiêu phân lỏng đôi khi gặp.

Các dấu hiệu viêm kết mạc, sưng phù mí mắt, đỏ mắt, có gỉ mắt… là dấu hiệu có thể gặp trong cảm lạnh thông thường.

Phát ban cũng có thể gặp trong một số trường hợp, nếu có thường xuất hiện sau sốt 2-3 ngày.

Các xét nghiệm cận lâm sàng khi trẻ có biểu hiện cảm lạnh, cúm

Trong đa số các trường hợp việc chẩn đoán bệnh là khá dễ dàng với bác sĩ mà không cần bất cứ xét nghiệm gì. Xét nghiệm thường được chỉ định khi bác sĩ còn phân vân, nghi ngờ với một bệnh lý nguy hiểm khác. Trong những trường hợp sốt cao, các triệu chứng nghèo nàn thì xét nghiệm công thức máu và test nhanh sốt xuất huyết có thể giúp bác sĩ phân biệt được trẻ có bị sốt xuất huyết hay không. Công thức máu cũng có thể gợi ý các triệu chứng của viêm đường hô hấp gây ra là do virus hay vi khuẩn.

Chỉ chụp Xquang xoang hay phổi khi nghi ngờ có biến chứng viêm phổi, viêm xoang. Biện pháp phân lập virus trong dịch tiết hô hấp để phân biệt virus cúm hay virus khác thì gây tốn kém và không cần thiết.

Điều trị cảm lạnh và cúm mùa

Đây là bệnh do virus gây ra nên không có thuốc điều trị đặc hiệu, chỉ điều trị triệu chứng, nâng cao thể lực, sức đề kháng và chờ bệnh tự khỏi. Cần điều trị biến chứng nếu không may có biến chứng xảy ra.

Cung cấp nước cho trẻ: thông qua nước uống trực tiếp, sữa, đồ ăn lỏng như cháo, soup.

Hạ sốt: paracetamol, ibuprofen (phải được bác sĩ cho phép), không được dùng aspirin để hạ sốt cho trẻ.

Vệ sinh mũi: rửa mũi bằng dung dịch nước muối sinh lý (0.9 %), hoặc xịt vệ sinh mũi bằng nước muối biển sâu, có thể lấy mũi cho trẻ bằng khăn giấy sạch cuốn bấc sâu kèn.

Giảm ho: có thể dùng siro ho thảo dược hoặc một số bài thuốc dân gian: tắc chưng đường phèn, mật ong, chanh đào ngâm mật ong, mát-xa gan bàn chân bằng dầu nóng…

Không cần dùng kháng sinh nếu không có bội nhiễm

Các thuốc kháng virus trong giai đoạn sớm: chưa có khuyến cáo.

Biến chứng của cảm lạnh thông thường và cúm mùa

Mặc dù bệnh khá lành tính và đa số tự khỏi trong vòng 1 tuần, nhưng 1 số trẻ có thể có các biến chứng như: viêm tai giữa cấp, viêm xoang cấp, viêm tiểu phế quản cấp (với trẻ dưới 2 tuổi), kích phát cơn hen đối với trẻ có bệnh hen, viêm phổi, khởi phát các bệnh lí miễn dịch, bội nhiễm vi khuẩn.

Bệnh cúm mùa có thể có những biến chứng nặng: viêm hệ thần kinh trung ương, viêm cơ, viêm cơ tim…

Khi nào cần liên hệ với bác sĩ nhi khoa?

Trẻ dưới 3 tháng nếu có bất kì triệu chứng nào của bệnh bao gồm: sốt, ho, quấy khóc, bú kém….

Trẻ trên 3 tháng thì đưa trẻ tới gặp bác si nhi khoa khi có một trong các biểu hiện sau: tiểu ít hơn bình thường, sốt từ 39 độ C trở lên, sốt quá 3 ngày, đau tai: quấy khóc, lấy tay đập hay vò tai, cọ tai xuống nệm, người lớn đụng vào tai là khóc, chảy dịch tai, mắt màu đỏ hoặc màu vàng, đổ ghèn mắt, có ho hơn một tuần, nước mũi đặc, xanh lá cây trong hơn hai tuần dù có vệ sinh, thở nhanh, thở mệt, khò khè, cảm thấy quá lo lắng.

Nhập viện gấp hoặc gọi xe cấp cứu 115 khi trẻ có bất kì một trong các dấu hiệu sau: li bì khó khó đánh thức, co giật, không uống được hoặc bỏ bú, nôn tất cả mọi thứ, có dấu hiệu tím tái, tiếng thở rít khi nằm yên .

Phòng bệnh như thế nào?

Để phòng bệnh chung cho cả cảm lạnh thông thường và cúm mùa thì trước tiên cần phải nâng cao sức để kháng bằng dinh dưỡng, cho trẻ uống đủ nước bao gồm: sữa, nước lọc, nước trái cây, cháo, soup. Ngoài ra thì giữ vệ sinh cũng là một yếu tố rất quan trọng trong việc phòng bệnh. Do vậy, người giữ trẻ cần rửa tay cho mình khi chăm sóc trẻ, rửa tay cho trẻ sạch sẽ. Đây là biện pháp hữu hiệu nhất để ngừa bệnh. Cần rửa tay thường xuyên bằng xà bông, đặc biệt trước khi ăn. Thường xuyên cọ rửa sàn nhà, đồ chơi, vệ sinh núm vú giả. giáo dục trẻ không ngậm tay hay mút đồ chơi. Tránh không tiếp xúc với người có biểu hiện bệnh: sốt, ho, sổ mũi… Trong mùa dịch bệnh, nên hạn chế cho trẻ tới nơi đông người. Đối với người lớn, khi ở nơi đông người về thì cần vệ sinh sạch sẽ, thay quần áo trước khi tiếp xúc với trẻ.

Đối với trẻ sơ sinh (28 ngày đầu đời): hạn chế tiếp xúc với nhiều người, tuyệt đối không tiếp xúc với nguời có biểu hiện bệnh.

Cho trẻ bú sữa mẹ hoàn toàn trong 6 tháng đầu sẽ làm tăng khả năng đề kháng cho trẻ chống lại bệnh tật.

Giáo dục trẻ và người lớn ý thức ho khạc: ho khạc vào khăn giấy sau đó bỏ vào thùng rác.

Tiêm ngừa vaccin cúm mùa: tiêm cho trẻ sau 6 tháng tuổi. trẻ dưới 9 tuổi tiêm 2 liều cách nhau tối thiểu 4 tuần. trẻ từ 9 tuổi trở lên: tiêm 1 liều. Tiêm nhắc lại mỗi năm, vì virus cúm thay đổi kháng khuyên hàng năm. Nên tiêm đón đầu trước mùa bệnh 1-2 tháng.

BS.Trần Văn Công

Cảm cúm là tình trạng viêm mũi cùng với viêm họng do virut gây ra (có tới hơn 200 loại virut gây bệnh này). Cảm cúm thông thường không nguy hiểm, nhưng nếu chủ quan, nhất là trẻ nhỏ, người có bệnh mạn tính lại là vấn đề không thể chủ quan.

Ai dễ bị cảm cúm?

Hệ thống miễn dịch đóng vai trò quan trọng trong việc hạn chế lây lan virut. Những người có hệ miễn dịch kém có khả năng mắc bệnh rất cao. Thiếu ngủ và suy dinh dưỡng cũng dễ bị cảm cúm vì hệ thống miễn dịch bị suy yếu. Ở trẻ nhỏ, nó ảnh hưởng trực tiếp tới khí quản, gây nên triệu chứng viêm thanh quản do kích thước đường hô hấp ở trẻ nhỏ.

Biểu hiện khi bị cảm cúm

Cảm cúm thông thường bắt đầu với sự mệt mỏi, toàn thân rã rời, cảm giác lạnh toàn thân, hắt hơi, đau đầu kéo dài trong vài ngày, sau đó là chảy mũi và ho. Các triệu chứng có thể bắt đầu sau 16 giờ mắc bệnh, đỉnh điểm 2-4 ngày sau khi khởi phát. Các triệu chứng thường chấm dứt sau 7-10 ngày nhưng một số có thể kéo dài tới 3 tuần. Kinh nghiệm cho thấy trong những ngày lạnh và mưa, nhất là thời tiết ẩm ướt kèm theo mưa phùn kéo dài là điều kiện thuận lợi cho virut phát triển nên có nhiều người bị bệnh… Hơn nữa, thời tiết lạnh ẩm làm hệ thống hô hấp của con người nhạy cảm hơn. Đặc biệt, mùa xuân là mùa gia tăng các bệnh dị ứng như viêm mũi dị ứng, hen suyễn, các bệnh phổi tắc nghẽn… nên số người cảm cúm cũng gia tăng.

Phân biệt cảm lạnh thông thường và cảm cúm

Các triệu chứng điển hình ban đầu của cảm lạnh thông thường là ho, chảy nước mũi, nghẹt mũi và đau họng, đôi khi kèm theo đau cơ, mệt mỏi, đau đầu và mất cảm giác ngon miệng… Ở người lớn, sốt thường ít gặp nhưng nó lại phổ biến ở trẻ sơ sinh và trẻ nhỏ, cơn ho do cảm lạnh nhẹ hơn ho do cúm. Nếu ho và sốt ở người lớn xảy ra thì khả năng mắc cúm cao hơn, lưu ý giữa cảm lạnh thông thường và cúm khó phân biệt giữa các triệu chứng. Một số virut gây ra cảm lạnh thông thường, nhưng lại không xuất hiện các triệu chứng nhiễm khuẩn… Đặc biệt, những người có bệnh tim mạch cần chú ý nếu bị lạnh có thể gây co mạch làm huyết áp tăng đột ngột, nhất là người có bệnh mạch vành thì rất dễ bị co thắt làm hẹp dẫn tới thiếu máu cơ tim, thậm chí xảy ra nhồi máu cơ tim.

Cảm cúm cũng có triệu chứng tương tự: bắt đầu bị cảm, hiện tượng tuyến nước bọt bị khô gây cảm giác đau ngứa. Sau đó thấy mũi lạnh, hắt hơi, chảy nước mũi liên tục. 1-2 ngày sau sẽ thấy đau đầu, toàn thân mệt mỏi, khó thở, ho, khản tiếng, tức ngực, đi tiểu ít, đờm, nước mũi nhiều có thể lỏng hoặc đặc. Bệnh thường kéo dài khoảng 1 tuần. Bệnh cảm lạnh không gây thành dịch nhưng nếu bị cúm thì dễ lây lan thành dịch. Lưu ý: trước kia, cúm mùa thường lành tính và tự khỏi sau khoảng 7-10 ngày, nhưng hiện nay, do có nhiều chủng virut cúm khác nhau và một số chủng có sự biến thể nên có thể gây biến chứng. Vì vậy, khi mắc cảm cúm, không nên chủ quan, đặc biệt những người cao tuổi có bệnh mạn tính, trẻ nhỏ, phụ nữ mang thai… Nếu có điều kiện, nên tiêm vắc-xin phòng cúm trước khi mùa cúm đến.

Điều trị thế nào?

Để điều trị cảm cúm, hiện tại không có loại thuốc hay thảo dược nào có thể làm giảm thời gian bị nhiễm bệnh. Việc điều trị chỉ làm giảm các triệu chứng bệnh. Khi bị bệnh, cần có chế độ ăn uống nghỉ ngơi nhiều hơn, chú ý uống nhiều nước (nước quả tươi giúp tăng cường vitamin sẽ tăng sức đề kháng cũng như đỡ khô háo cổ họng). Súc miệng bằng nước muối là phương pháp đơn giản, hiệu quả. Ngoài ra, các loại thuốc nhỏ mũi 0giúp thông mũi cũng khá hiệu quả trong điều trị cảm cúm.

BS. Vũ Hồng Ngọc

Từ  tháng  8 / 2015 – 02/2016, Viện Dinh Dưỡng quốc gia Việt Nam – Bộ Y Tế đã tiến hành thử nghiệm lâm sàng về hiệu quả của Sữa chua uống Vinamilk Probi (chứa chủng Lactobacillus paracasei – L. casei 431) lên tình trạng dinh dưỡng và mắc cúm ở trẻ 2 – 5 tuổi. Kết quả cho thấy nhóm được sử dụng sữa chua uống men sống Probi 5 ngày/ tuần trong 12 tuần giảm đáng kể tỷ lệ mắc cúm và số ngày mắc cúm so với nhóm chứng.

Cách tốt nhất phòng ngừa cảm cúm là phải có đề kháng khoẻ. Theo đó, kết quả từ nghiên cứu của Viện dinh dưỡng cho thấy, uống sữa chua men sống Probi mỗi ngày là giải pháp đơn giản và hiệu quả giúp tăng cường đề kháng, “bảo vệ” trẻ trước sự tấn công của virus cúm và phòng ngừa những biến chứng nguy hiểm không mong muốn do bệnh cúm gây nên, đặc biệt ở thời điểm giao mùa.

Bên cạnh đó, nghiên cứu của Viện Dinh dưỡng này còn cho thấy, sữa chua uống men sống Probi còn có hiệu quả trong việc ngăn ngừa táo bón. Theo đó, nhóm trẻ sử dụng Probi có triệu chứng táo bón thấp hơn so với nhóm không sử dụng (28,4% so với 44,0%; 10,3% so với 32,8%, p<0,05). Số trẻ bị sống phân, tiêu chảy ở nhóm can thiệp có xu hướng thấp hơn so với nhóm chứng.

PGS Nguyễn Anh Tuấn cho biết sử dụng sữa chua uống men sống hàng ngày như một cách đơn giản giúp bé tăng cường đề kháng tự nhiên tránh được những rắc rối liên quan tới cảm cúm và rối loạn tiêu hóa. Theo đó, hiệu quả “2 trong 1” này của sữa chua uống men sống mang đến cho các mẹ một phương pháp đơn giản nhằm giải quyết những vấn đề sức khỏe mà trẻ thường gặp nhất.

Quỳnh Nguyễn