Caffeine là chất kích thích có trong café, trà, và nhiều nước giải khát, nước tăng lực. Sau đây là 8 sự thật bạn cần biết về caffeine.

1. Caffeine có thể làm giảm nguy cơ ung thư da

Một số bằng chứng khoa học cho thấy caffeine có khả năng làm giảm nguy cơ ung thư da. Một nghiên cứu đăng tải trên tạp chí Cancer Research tháng 7/2012 cho thấy người nào tiêu thụ caffeine cao hơn thì nguy cơ hình thành ung thư tế bào biểu mô thấp hơn. Tương tự như vậy, trong hai nghiên cứu năm 2015 công bố trên Journal of the National Cancer Institute và Epidemiology, các nhà khoa học đã liên kết được mối liên quan giữa hàm lượng caffeine hấp thu cao và nguy cơ thấp của ung thư tế bào hắc tố melanoma, dạng ung thư da nguy hiểm.

2. Caffeine giúp tập thể dục dễ dàng hơn

TS. Michael Duncan, giảng viên Khoa học thể dục trường Đại học Coventry (Anh) cho hay uống một vài ly café tại một quán café yêu thích của bạn trước khi đến phòng gym có thể giúp bạn tăng sức mạnh tập luyện. Trong một nghiên cứu thực nghiệm được ông thực hiện và đăng tải vào tháng 12/2014 trên tạp chí Dinh dưỡng, Sức khỏe và Lão hóa, 19 người khỏe mạnh ở độ tuổi 61 đến 79 uống 4 ly café hòa tan hoặc 2 ly café pha phin trước khi tập thể dục có khả năng dồn sức cao hơn, kỹ thuật tinh xảo hơn so với những người không uống café.

3. Caffeine có thể giúp kiểm soát cơn đau

Trong một phân tích bốn nghiên cứu ngẫu nhiên đăng tải tháng 7/2015 trên Cochrane Database of Systematic Reviews, các nhà khoa học nhận thấy rằng một liều duy nhất 200mg ibuprofen với 100mg caffeine có hiệu quả đáng kể so với giả dược trong quá trình giảm đau sau mổ và đau nửa đầu hơn 6 giờ. Liều lượng trên có thể đạt được bằng cách uống 200mg ibuprofen cùng với một ly café đen.

4. Caffeine có thể cải thiện trí nhớ

 

Một nghiên cứu đăng tải tháng 7/2015 trên tạp chí Alzheimer’s & Dementia chứng minh tiêu thụ caffeine liên quan đến việc có trí nhớ tốt hơn và hoạt động quản trị tốt hơn (lập kế hoạch, tổ chức và quản lý thời gian) ở những người lớn tuổi khỏe mạnh (trung bình là 74 tuổi). Các nhà nghiên cứu ở Bệnh viện Brighal and Women ở Boston (Mỹ) cho biết uống café đều đặn có lợi cho sức khỏe. Những nghiên cứu khác trên chuột cho thấy caffeine có thể hữu ích trong việc điều trị bệnh Alzheimer.

5. Một lượng café vừa đủ có thể có lợi cho sức khỏe của tim

TS. Susanna C. Larsson, giảng viên chính của Viện Y tế môi trường thuộc Viện Karolinska, Stockholm, Thụy Điển cho biết uống 3 đến 4 ly café một ngày sẽ giảm nguy cơ đột quỵ và bệnh tim mạch. Hơn nữa, theo một nghiên cứu của bà được công bố trên tạp chí BMC Medicine tháng 09/2015, việc uống café chứa caffeine không làm tăng nguy cơ rung tâm nhĩ, loại phổ biến nhất của rối loạn nhịp tim.

6. Giảm nguy cơ tái phát ung thư đại tràng

Theo một nghiên cứu công bố trên tạp chí Clinical Oncology tháng 11/2015, bệnh nhân ung thư đại tràng thường xuyên uống café có thể làm giảm nguy cơ tái phát khối u và tử vong. Nghiên cứu thấy rằng bệnh nhân ung thư đại tràng giai đoạn 3 uống 4 hoặc nhiều hơn 4 ly café một ngày có tỷ lệ bệnh tái phát hoặc tử vong thấp hơn 52% so với những người không uống. Thậm chí những người uống 2 hoặc 3 ly café một ngày cũng có được những lợi ích tương tự mặc dù ở mức độ thấp hơn.

Một nghiên cứu khác công bố trên Cancer Epidemiology, Biomarkers & Prevention vào tháng 4/2016 đã so sánh thói quen uống café của hơn 9.000 người lớn đã phát hiện ra rằng “việc uống café có liên quan đến việc giảm nguy cơ ung thư đại trực tràng, và uống café càng nhiều thì rủi ro càng thấp”.

7. Giảm nguy cơ ung thư miệng

Một nghiên cứu thực hiện bởi Hiệp hội Ung thư Mỹ công bố tháng 01/2013 trên tạp chí American Journal of Epidemiology đã tìm thấy mối quan hệ mạnh mẽ giữa lượng caffeine tiêu thụ và nguy cơ tử vong do ung thư miệng. Trong số 968.432 đàn ông và phụ nữ không có ung thư, 868 người chết vì ung thư miệng trong suốt 26 năm nghiên cứu. Các nhà khoa học đã phát hiện ra những người uống hơn 4 ly café một ngày giảm một nửa nguy cơ tử vong do ung thư miệng so với những người thỉnh thoảng chỉ uống một ly. Không có mối liên hệ nào được tìm thấy khi thay café bằng trà.

8. Quá nhiều caffeine sẽ khiến bạn cảm thấy kiệt sức

Batayneh cảnh báo: “Caffeine là một loại thuốc, và giống như tất cả những loại thuốc khác, nó có thể có hại khi tiêu thụ ở một hàm lượng cao. Ở hàm lượng trên 200 mg, khoảng hơn 4 ly café, caffeine gây ra tình trạng căng thẳng, dễ bị kích thích, mất ngủ, đau dạ dày, run cơ, và rối loạn nhịp tim”.

ThS Nguyễn Khánh

(EverydayHealth)

Mọi người thường nghĩ 2 nguồn cung cấp caffein phổ biến nhất là cà phê và lá trà. Nhưng, bạn có biết rằng hạt kola và hạt cacao cũng được coi là một trong số nguồn cung cấp caffein phổ biến nhất?

Và bạn có biết lượng caffein có thể sẽ khác nhau giữa các loại thực phẩm, phụ thuộc vào từng loại cũng như từng khẩu phần thức ăn/đồ uống và còn phụ thuộc vào cách chế biến nữa.

Caffein có thể có từ 160mg trong một số loại đồ uống năng lượng cho đến chỉ 4 mg trong một khẩu phần chocolate. Và kể cả cà phê đã tách caffein thì vẫn sẽ chứa một lượng nhất định caffein trong đó. Caffein còn được tìm thấy trong một số loại thuốc giảm đau không kê đơn, thuốc cảm lạnh và một số loại thuốc ăn kiêng. Những loại thuốc này có thể chứa từ 16mg – 200mg caffein. Trên thực tế, bản thân caffein là một chất có tác dụng giảm đau nhẹ và có thể làm tăng hiệu quả của các loại thuốc giảm đau khác.

Hiểu lầm số 1: Caffein là một chất gây nghiện

Caffein là một chất có tác dụng kích thích hệ thần kinh trung ương. Thường xuyên sử dụng caffein sẽ gây ra sự lệ thuộc về mặt thể chất ở mức độ nhẹ. Nhưng caffein không đe dọa tình trạng sức khỏe thể chất, xã hội hoặc kinh tế như cách các loại thuốc gây nghiện khác đã làm.

Nếu bạn thường xuyên uống từ 2 cốc cà phê trở lên trong ngày và đột ngột dừng sử dụng caffein, cơ thể bạn có thể sẽ xuất hiện một số triệu chứng kéo dài trong vài ngày. Triệu chứng của việc không có caffein bao gồm:

• Đau đầu
• Mệt mỏi
• Lo lắng
• Dễ kích động
• Tâm trạng u rũ
• Khó tập trung

Không còn nghi ngờ gì nữa, các triệu chứng thèm caffein sẽ làm một ngày của bạn trở nên thật tồi tệ. Tuy nhiên, caffein không gây ra cơn thèm nặng hoặc không gây ra các hành vi tìm kiếm thuốc (như khinghiện rượu hoặc nghiện ma túy). Vì lý do này, rất nhiều chuyên gia không coi việc lệ thuộc vào caffein là một tình trạng nghiện.

Hiểu lầm số 2: Caffein có liên quan đến việc mất ngủ

Cơ thể hấp thu caffein rất nhanh. Nhưng cơ thể cũng thải bỏ caffein nhanh như cách đã hấp thu chúng vậy. Quá trình này xảy ra chủ yếu ở gan, thời gian bán thải của caffein tương đối ngắn, trung bình, cơ thể chỉ mất khoảng 5-7 tiếng để loại bỏ một nửa số caffein đã hấp thu. Sau 8-10 tiếng thì 75% lượng caffein đã được thải ra ngoài. Với đa số mọi người, một hoặc hai ly cà phê vào buổi sáng sẽ không ảnh hưởng đến giấc ngủ vào ban đêm.

Tuy nhiên, tiêu thụ caffein vào chiều muộn có thể sẽ ảnh hưởng đến giấc ngủ. Giấc ngủ của bạn sẽ không bị ảnh hưởng bởi caffein nếu bạn tiêu thụ caffein ít nhất 6 tiếng trước khi đi ngủ. Mặc dù vậy, mức độ nhạy cảm của từng người là khác nhau, phụ thuộc vào tốc độ chuyển hóa và lượng caffein mà bạn thường xuyên tiêu thụ. Những người rất nhạy cảm không chỉ bị mất ngủ mà còn chịu những ảnh hưởng không mong muốn khác của caffein lên hệ thần kinh và hệ tiêu hóa.

Hiểu lầm số 3: Caffein làm tăng nguy cơ loãng xương, bệnh tim mạch và ung thư

Tiêu thụ một lượng caffein ở mức độ trung bình trong một ngày (khoảng 300mg, tương đơng với 3 ly cà phê) thường sẽ không gây ra tác hại gì ở đa số người trưởng thành khỏe mạnh. Tuy nhiên, một số người sẽ dễ bị ảnh hưởng của caffein hơn. Đó là những người bị tăng huyết áp hoặc người cao tuổi. Cụ thể:

Loãng xương và caffein: Ở hàm lượng cao (trên 744mg/ngày), caffein có thể làm tăng sự thải trừ canxi và magie qua nước tiểu. Nhưng, các nghiên cứu gần đây chỉ ra rằng, việc này không làm tăng nguy cơ loãng xương, đặc biệt là nếu bạn có đủ canxi. Bạn có thể điều chỉnh lượng canxi mất đi do việc uống cà phê bằng cách thêm 2 thìa sữa vào cà phê. Tuy nhiên, nghiên cứu cũng chỉ ra được một số mối liên quan nhất định giữa caffein và nguy cơ chấn thương xương hông ở người cao tuổi. Người cao tuổi có thể sẽ nhạy cảm hơn với các ảnh hưởng của caffein lên sự chuyển hóa canxi. Nếu bạn là phụ nữ cao tuổi, hãy trao đổi với nhân viên y tế xem liệu bạn có nên hạn chế lượng caffein tiêu thụ trong ngày xuống dưới 300mg hay không.

Bệnh tim mạch và caffein: Với những người nhạy cảm với caffein, nhịp tim và huyết áp thường sẽ tăng lên một chút sau khi tiêu thụ caffein. Nhưng, rất nhiều nghiên cứu lớn chỉ ra rằng, không có mối liên quan giữa caffein và tăng mỡ máu, nhịp tim bất thường hoặc tăng nguy cơ bệnh tim mạch. Tuy nhiên, nếu bạn có sẵn bệnh cao huyết áp hoặc bệnh tim mạch, bạn nên trao đôi với bác sỹ về lượng caffein mà bạn có thể tiêu thụ. Bạn có thể thuộc về nhóm người nhạy cảm với các ảnh hưởng của caffein. Cần có thêm nhiều hơn nữa các nghiên cứu để xem xem liệu caffein có làm tăng nguy cơ đột quỵ ở những người bị tăng huyết áp hay không.

Ung thư và caffein: Tổng kết 13 nghiên cứu trên 20.000 người cho thấy không có mối liên quan giữa ung thư và caffein. Trên thực tế, caffein thậm chí có thể có tác dụng bảo vệ chống lại một số loại ung thư.

Hiểu lầm số 4: Caffein không tốt đối với những phụ nữ đang cố gắng mang thai

Rất nhiều nghiên cứu cho thấy, không có bất cứ mối liên quan nào ngữa việc tiêu thụ lượng nhỏ caffein (một ly/ngày) với các tình trạng dưới đây:

• Khó thụ thai
• Sảy thai
• Dị tật bẩm sinh
• Sinh non
• Cân nặng sơ sinh thấp

Tuy nhiên, với những phụ nữ đang cố gắng mang thai, liều caffein khuyến nghị là dưới 200mg/ngày. Nguyên nhân là do trong một số nghiên cứu, nếu phụ nữ tiêu thụ lượng lớn caffein có thể sẽ làm tăng nguy cơ sảy thai.

Hiểu lầm số 5: Caffein có tác dụng làm mất nước

Caffein có thể làm bạn có nhu cầu tiểu tiện. Tuy nhiên, lượng chất lỏng bạn uống trong những đồ uống có caffein thường có thể sẽ bù đắp được lượng dịch bạn mất đi khi đi tiểu. Kết luận ở đây là, mặc dù caffein hoạt động như một chất lợi tiểu nhẹ, các nghiên cứu chỉ ra rằng, uống đồ uống có chứa caffein với lượng trung bình không thực sự gây ra tình trạng mất nước.

Hiểu lầm số 6: Caffein có hại cho trẻ em vì tiêu thụ thậm chí còn nhiều hơn người lớn

Tính đến năm 2004, trẻ em Mỹ từ 6-9 tuổi tiêu thụ khoảng 22mg caffein/ngày. Đây cũng là lượng caffein trong mức được khuyến cáo. Tuy nhiên, các loại đồ uống năng lượng có thể chứa rất nhiều caffein, và các loại đồ uống này ngày càng trở nên phổ biến hơn. Do vậy, lượng caffein trẻ em tiêu thụ có thể sẽ tăng lên.

Một số trẻ rất nhạy cảm với caffein, và có thể sẽ bị lo âu hoặc kích thích tạm thời, sau khi sử dụng caffein. Đa số lượng caffein mà trẻ hấp thu có trong soda, đồ uống năng lượng hoặc trà ngọt. Đây là những loại đồ uống có rất nhiều đường và calo rỗng, do vậy, làm trẻ có nguy cơ béo phì cao hơn. Do vậy, cho dù bản thân caffein không gây hại cho trẻ, nhưng đồ uống có caffein thường không tốt cho trẻ nhỏ.

Hiểu lầm số 7: Caffein có thể dã rượu

Trên thực tế, các nghiên cứu cho thấy, mọi người chỉ nghĩ là caffein có thể giúp họ dã rượu. Ví dụ, những người uống cà phê cùng với uống rượu nghĩ rằng họ có thể điều khiển phương tiện giao thông được. Nhưng sự thật là thời gian phản ứng và khả năng phán đoán vẫn sẽ bị ảnh hưởng. Trẻ em trung học uống cả caffein và rượu thậm chí còn có nguy cơ tai nạn giao thông cao hơn.

Hiểu lầm số 8: Caffein không có lợi ích gì về sức khỏe

Caffein được chứng minh là có rất nhiều lợi ích về sức khỏe. Nhưng những lợi ích tiềm ẩn của caffein có thể sẽ làm bạn bất ngờ. Bất cứ ai thường xuyên uống cà phê cũng sẽ nói rằng, caffein sẽ tăng cường sự tỉnh táo, tập trung, bổ sung năng lượng, giảm đau đầu. Các nghiên cứu khoa học cũng củng cố thêm các kết quả này. Chỉ có một nghiên cứu tại Pháp chỉ ra có sự suy giảm về nhận thức nhẹ ở những phụ nữ tiêu thụ caffein.

Các lợi ích khác của caffein bao gồm việc giảm một số loại đau đầu nhất định. Một số bệnh nhân hen suyễn cũng có thể sẽ thấy có ích khi tiêu thụ caffein. Một số nghiên cứu chỉ ra rằng, caffein có thể làm giảm nguy cơ các bệnh sau (mặc dù bằng chứng còn rất hạn chế)

• Bệnh Parkinson
• Bệnh gan
• Ung thư đại trực tràng
• Đái tháo đường typ 2
• Đãng trí

TS.BS Trương Hồng Sơn-Viện y học ứng dụng Việt Nam