(Đỗ Đình Phú – Hậu Giang)

Từ lâu, người ta đã biết việc thêm chất chứa sulphite vào thức ăn sẽ làm chúng tồn tại lâu hơn và giữ được màu cũng như hương vị. Sulphite sẽ giải phóng chất khí sulphur dioxide, nó gây ra tình trạng kích ứng đường hô hấp và co thắt. Có ít hơn 2% dân số được tin là nhạy cảm với sulphite nhưng ở người bị hen suyễn thì tỉ lệ này cao hơn (5 – 13%).

Ở một số nước thì sulphite được xem như chất dị ứng tiềm tàng và phải được ghi trên nhãn thực phẩm hoặc thức uống nếu có chứa trong thành phần. Sulphite, bao gồm sulphur dioxide (SO₂) là chất bảo quản thực phẩm chính được dùng để ngăn chặn sự thay đổi màu thực phẩm. Ở Nam Phi, sulphur dioxide thường được dùng trong bảo quản trái cây khô. Sulphite cũng được dùng rộng rãi trong rượu vang, bia và thức uống có cồn. Thuốc và mỹ phẩm cũng có chứa sulphite. Những loại thực thẩm thường chứa sulphite bao gồm: các loại bánh, nước trái cây, nước uống và rau quả đóng hộp, dưa món, khoai tây chiên… Các loại sulphite thường được đưa vào thực phẩm: sulphur dioxide, potassium bisulphate, potassium metabisulphate, sodium bisulphite, sodium dithionite, sodium metabisulphite, sodium sulphite and sulphurous acid.

Một nghiên cứu năm 2009 về tác động lâm sàng của chất bảo quản sulphite cho thấy có rất nhiều triệu chứng: viêm da, nổi mề đay, nổi mẩn đỏ, giảm huyết áp, đau bụng, tiêu chảy, phản ứng suyễn  (phần lớn các nghiên cứu tường trình tỉ lệ 3 – 10% sự nhạy cảm trong nhóm người bị hen suyễn sau khi ăn thực phẩm chứa sulphite) và phản ứng phản vệ. Theo các chuyên gia thì ngoài triệu chứng cấp tính biểu hiện, sulphite còn có thể gây tác động lâu dài như tình trạng bệnh mãn ở ngoài da và hệ hô hấp. Có một số giả thuyết đặt ra nhưng vẫn chưa rõ ràng khi xác định nguyên nhân thật sự của sự nhạy cảm sulphate là gì.

BS.CKII. ĐẶNG MINH TRÍ

Thời điểm cá, thịt ăn ngon nhất

Từ khi chết đến khi hỏng, cơ thể động vật trải qua 4 thời kỳ: tiết niêm dịch ngoài da, rắn lại, phân giải (là cơ thể mềm ra) và phân hủy (hư thối). Thời kỳ phân giải là thời kỳ chất protein phức tạp biến thành các chất đạm đơn giản, đồng thời cũng là thời kỳ hình thành các mùi thơm. Bởi vậy, chọn cá, thịt  ở thời kỳ phân giải nghĩa là lúc bắt đầu hơi mềm (sau khi cứng) đem chế biến, thức ăn sẽ thơm ngon và dễ tiêu hóa. Ở nhiệt độ 20-25oC, thời kỳ phân giải vào khoảng 5-6 giờ với cá và 7-8 giờ với thịt kể từ lúc giết thịt. Cá và các động vật khác ướp lạnh đúng quy cách, khi xuất kho vẫn ở thời kỳ này. Do đó, không nên cho rằng cá, thịt đông lạnh đều kém chất lượng.

Muốn bảo quản cá, trước hết phải mổ moi lòng, xát muối vào bụng cá.

Vài phương pháp bảo quản cá tươi đơn giản

Nhiều khi ta có một số lượng cá nhiều hơn một bữa ăn, ví như sau một buổi đi câu. Hãy nắm lấy một số cách bảo quản cá để sau đó thực phẩm vẫn giữ được hương vị tươi ngon và mất đi ít nhất chất dinh dưỡng.

Cách 1: Cá sau khi rắc muối, đem bọc vào trong một miếng vải đã nhúng dấm ngọt (1-2 thìa đường cho một nửa lít dấm). Cá có thể giữ như vậy không bị ươn trong vòng 2 ngày.

Cách 2: Cá tươi vừa mới câu, hoặc mới đánh bắt đem đập mạnh vào đầu cho chết ngay (nếu cá chết dần trên cạn sẽ mau ươn, không để được qua 1 ngày). Lật mang cá lên, rửa sạch mang rồi nhét một miếng bông có tẩm cồn, hoặc nhét muối vào mang cá. Cách này có thể để cá được 1-2 ngày.

Chú ý, cá muốn để lâu phải mổ moi ruột và xát muối vào trong bụng cá. Nếu bỏ tủ đông, tủ lạnh đều phải làm theo cách này, cá mới giữ được chất lượng và không ảnh hưởng tới hương vị.

Hương Thủy

Vi khuẩn trong thức ăn nhân lên nhanh hơn trong điều kiện thời tiết nóng, ẩm. Phần lớn nhà bếp tại các gia đình không được thiết kế cho việc bảo quản an toàn một lượng lớn thực phẩm. Hơn nữa, việc nấu nướng và ăn uống ngoài trời, trong những buổi cắm trại cũng chứa đựng nhiều nguy cơ, khi mà tủ lạnh và chỗ rửa tay không có sẵn.

Ngộ độc thực phẩm có thể gây nôn mửa và tiêu chảy, tình trạng này nghiêm trọng hơn ở trẻ em, người già và những người có thể trạng kém. Đừng để ngộ độc thực phẩm phá hỏng mùa hè của bạn và gia đình bằng cách làm theo những bước bảo quản thực phẩm tươi ngon và an toàn này nhé!

Chỉnh lại nhiệt độ bảo quản

Ngăn mát tủ lạnh nên để dưới 5^oC và ngăn đá từ – 15 đến – 18^oC, thùng giữ lạnh nên dùng đá sạch hoặc túi đá khô. Thịt và rau sống nên được bảo quản ở 5^oC hoặc thấp hơn để tươi lâu.

 

Nhanh chóng bảo quản sau khi mua

Đồ ăn đông lạnh hoặc đồ ăn nóng sau khi mua nên được nhanh chóng đưa về nhà trong các hộp bảo quản.

Giữ nóng thức ăn

Nếu bạn không muốn thức ăn bị nguội ngay thì nên giữ chúng ở 60^oC hoặc cao hơn. Làm nóng đều đến lúc bốc hơi (trên 75^oC) hoặc sôi

Đừng chờ thức ăn nguội hẳn rồi mới cho vào tủ lạnh

Ngay khi thức ăn ngừng bốc hơi, hãy cất chúng vào tủ lạnh càng sớm càng tốt . Trước hết hãy làm lạnh nhanh bằng cách nhúng hộp đựng thức ăn vào trong nước lạnh hoặc đá. Chia thức ăn thành các phần nhỏ, cất vào các hộp nông để chúng được làm lành nhanh hơn.

Để riêng thực phẩm sống và chín

Vi khuẩn trong thịt sống xâm nhập vào đồ ăn chín có thể gây ngộ độc. Hãy để thịt sống ở dưới cùng để nước thịt không dính vào đồ ăn khác. Không dùng chung thớt để thái đồ sống và đồ chín, nếu muốn dùng chung, hãy rửa thật sạch giữa các lần dùng. Rửa kĩ tay sau khi động vào thịt sống.

Rã đông thực phẩm

Trừ khi thức ăn được sản xuất để nấu ngay khi vẫn còn đông đá (xem hướng dẫn in trên bao bì), còn lại hãy đảm bảo rằng thực phẩm được rã đông đều cả trong lẫn ngoài, đều các mặt trước khi mang đi nấu.

Đừng chất đầy tủ lạnh

Bên trong tủ lạnh, cần có những khoảng trống để lưu thông khí, tạo hiểu quả khi làm lạnh. Một mẹo nhỏ để tiết kiệm không gian trong tủ lạnh khi bạn dự trữ thực phẩm cho nhiều người là cất nước uống trong các thùng giữ lạnh và để dành phần trống trong tủ lạnh để đựng thức ăn.

Bảo quản đồ ăn thừa một cách an toàn

Hãy bảo quản đồ ăn thừa trong ngăn mát tủ lạnh và ăn chúng trong vòng 3-5 ngày. Nếu bạn không định ăn chúng trong vòng 3-5 ngày, hãy cất chúng trong ngăn đá.

Biết khi nào nên bỏ

Đừng ăn thức ăn đã để ra ngoài tủ lạnh quá 4 tiếng- đặc biệt là các loại thịt, hải sản, cơm và mỳ ống đã nấu chín.

Tránh đưa thức ăn cho người khác nếu bạn thấy không khỏe

Nếu bạn đang bị tiêu chảy, nôn mửa, đau họng kèm sốt, sốt, vàng da, hoặc nhiễm khuẩn da, hãy tránh gắp, đưa hoặc chuẩn bị thức ăn cho người khác. Nếu tình trạng này kéo dài, hãy đến bác sĩ.

TS.BS. Trương Hồng Sơn – Viện Y học Ứng dụng Việt Nam