Trần Văn Lực (Hà Nội)

Lão hóa là tiến trình tự nhiên của cơ thể, xảy ra khi tuổi tác ngày càng cao. Sự thay đổi trong quá trình lão hóa ở hệ thần kinh diễn ra như sau:  Giảm số lượng tế bào thần kinh, trong khi đó mô đệm phát triển ở một  số  vùng  đại  não. Trong thân các nơron có sự tích tụ sắc tố lipofuchsin: chất được coi là đặc trưng của quá trình lão hóa. Giảm sản xuất chất dẫn truyền trung gian như acetylcholin, serotonin, dopamin, acid gamma aminobutyric hoặc hiện diện một số yếu tố sinh học khác như cortisol bất thường, gốc oxy tự do cũng có vai trò trong giảm trí nhớ của tuổi già. Giảm tốc độ phản xạ do kém dẫn truyền vận động và giác quan do mất myelin ở sợi thần kinh.

Giảm sản xuất catecholamin khiến cơ thể già, giảm khả năng hưng phấn, nhưng nếu tới mức trầm cảm thì coi là bệnh. Giải phẫu bệnh học thấy tổn thương teo não, chứa nhiều sắc tố mỡ, giới hạn của từng lớp tế bào vỏ não kém, điển hình là trong tế bào vỏ não có những đám hạt tròn. Ngoài ra, có sự tăng sinh và loạn dưỡng các tế bào hình sao, tế bào thần kinh đệm. Giảm sản xuất dopamin khiến dáng đi cứng đơ nhưng đến mức run rẩy thì là bệnh Parkinson. Có sự suy yếu rõ rệt một số hoạt động thần kinh cao cấp như: giảm sút trí nhớ, giảm hiệu quả học tập và sáng tạo. Tuy nhiên vẫn giữ hầu như nguyên vẹn: vốn từ ngôn ngữ, tri thức tích lũy…

Để hạn chế lão hóa, bác nên năng tập thể dục thể thao, tham gia các hoạt động đoàn thể, hạn chế căng thẳng…

BS. XUÂN ĐOÀN

Theo thời gian, sự lão hóa mắt sẽ diễn ra cùng với sự lão hóa tự nhiên của cơ thể. Nó thể hiện rõ nhất ở việc thị lực suy giảm dần, khả năng nhìn bị hạn chế. Ðiều đáng lo ngại là chứng lão hóa mắt suy giảm thị lực ấy xảy ra ngay khi còn trẻ (lứa tuổi 30).

Đôi mắt là cửa sổ tâm hồn, song việc chăm sóc cửa sổ tâm hồn đó đôi khi chưa được mọi người coi trọng. Khi bước qua tuổi 30, cơ thể đã bắt đầu lão hóa. Mắt bắt đầu lão hóa rõ rệt nhất ở độ tuổi 45 trở đi. Mắt bắt đầu nhìn mờ hơn, không còn rõ như thuở xưa. Quá trình lão hóa mắt còn bị tác động bởi môi trường làm việc, môi trường ô nhiễm khói bụi và thiếu dinh dưỡng. Lão hóa mắt có thể bắt đầu từ từ với những biểu hiện như mờ mắt, mỏi mắt, khô mắt… và lâu dài có thể dẫn đến các bệnh nguy hiểm như đục thủy tinh thể, thoái hóa điểm vàng với nhiều nguy cơ mù lòa tiềm ẩn.

Những yếu tố làm tăng nguy cơ lão hóa mắt sớm

Không đeo kính khi đi ngoài trời: Khi đi ngoài trời nắng mà không đeo kính, mắt sẽ tiếp xúc trực tiếp với tia UV hoặc các tia bức xạ có bước sóng ngắn có hại (HEV) từ ánh nắng mặt trời – đây cũng chính là một trong những nguyên nhân làm thúc đẩy quá trình lão hóa diễn ra nhanh hơn. Thời gian tiếp xúc kéo dài với tia nắng mặt trời có thể dẫn đến cháy nắng trên bề mặt nhãn cầu, thoái hóa điểm vàng, đục thủy tinh thể, thậm chí là gây ung thư mí mắt. Tia cực tím trong ánh nắng mặt trời mạnh lên tấn công trực tiếp gây hỏng các ống kính mắt và võng mạc làm biến đổi cấu trúc, tỷ lệ các thành phần các protein của thủy tinh thể gây đục thủy tinh thể. Khói bụi, hóa chất độc hại hay nguồn nước ô nhiễm khi tác động thường xuyên sẽ tích tụ nhiều chất oxy hóa có hại, phá hỏng các tế bào nội mô của võng mạc, tổn thương tế bào thị giác, làm thị lực suy giảm.

Cần đeo kính râm có quét lớp chống tia cực tím để bảo vệ mắt trước ánh nắng mặt trời.

Dụi mắt thường xuyên: Vùng da xung quanh mắt rất nhạy cảm. Thói quen dụi mắt thường xuyên có thể phá vỡ các mạch máu nhỏ dưới bề mặt da khiến mắt sưng húp, sụp mí, làm xuất hiện quầng thâm quanh mắt, đặc biệt là các vết chân chim hiện rõ phía đuôi mắt. Dụi mắt trong một thời gian dài có thể làm mỏng và gây biến dạng giác mạc, kết quả là nhìn hình ảnh sẽ bị mờ ngay cả khi đã đeo kính.

Hút thuốc lá: làm tăng nguy cơ mắc các bệnh về mắt. Khói thuốc lá có chứa vô vàn gốc tự do có thể gây hại đôi mắt. Dù hút chủ động hay thụ động hít phải khói thuốc đều có nguy cơ cao mắc các bệnh về mắt như đục thủy tinh thể, thoái hóa điểm vàng, khô mắt, nhất là khi đang có sẵn bệnh viêm màng bồ đào và bệnh võng mạc tiểu đường. Trên thực tế cho thấy, những người hút thuốc còn phải đối mặt với nguy cơ mù lòa cao gấp 4 lần so với những người không hút thuốc. Chính vì vậy, ngừng hút thuốc lá là cách tốt nhất để bảo vệ đôi mắt luôn sáng khỏe.

Chế độ dinh dưỡng không hợp lý: Nếu sử dụng quá nhiều thức ăn nhanh nhưng thiếu rau quả và trái cây, mắt sẽ không nhận được đủ vitamin, khoáng chất cùng với các axit béo cần thiết sẽ khiến cho mắt dễ bị nhức mỏi và nhanh lão hóa. Một chế độ dinh dưỡng khoa học có đầy đủ trái cây, rau xanh và thịt cá kết hợp với việc tập thể dục đều đặn hàng ngày là cần thiết để giữ cho mắt luôn sáng khỏe, giúp ngăn ngừa nguy cơ mắc các bệnh về mắt do tuổi tác.

Ngủ không đủ giấc: Thiếu ngủ gây đỏ mắt, tạo quầng thâm dưới mắt, giật mí mắt, khô mắt và nhìn mờ.

Uống ít nước khiến mắt khô và nhanh mỏi: Uống ít hơn 8 ly nước mỗi ngày kết hợp chế độ ăn nhiều natri có thể làm cơ thể bạn bị mất nước, chính vì vậy, tuyến nước mắt cũng không thể sản xuất đủ lượng nước để nuôi dưỡng và duy trì độ ẩm cho mắt. Không uống đủ nước mỗi ngày, mắt sẽ khô, tấy đỏ và mí mắt thường sưng húp, do vậy, nên bổ sung khoảng 2 lít nước mỗi ngày để duy trì mọi hoạt động sống của cơ thể.

Sử dụng máy tính và điện thoại liên tục: trong 1 ngày chúng ta dành rất nhiều thời gian để nhìn vào màn hình máy tính, điện thoại hoặc máy tính bảng là một trong những nguyên nhân gây hại cho mắt. Những thiết bị này sẽ có ánh sáng xanh, việc nhìn nhiều sẽ khiến mắt mệt mỏi và nhìn mờ. Tình trạng này khiến mắt bị khô và dễ bị kích ứng.

Đeo kính áp tròng quá lâu: có thể gây vi sang chấn, tức là chấn thương nhỏ, nhìn bình thường không thể thấy được. Biểu hiện thường là khó chịu, cộm ở mắt. Những vết xước không được điều trị ngay có thể thành sẹo, nếu để lâu có thể gây viêm loét giác mạc, làm giảm thị lực, thậm chí dẫn đến mù lòa. Ngoài ra, người đeo kính áp tròng còn có nguy cơ lây nhiễm vi khuẩn, vi nấm, virut, ký sinh trùng từ dung dịch rửa kính.

Đang sử dụng thuốc chống trầm cảm, huyết áp hay histamin: Những thành phần có trong các loại thuốc trên khiến mắt bị khô do nước mắt là nguyên nhân gây hại cho mắt. Bạn sẽ cảm thấy như trong mắt của mình có sạn, mờ mắt, đỏ mắt hoặc nước mắt chảy nhiều. Bạn nên tránh những nơi có khói, gió vì chúng sẽ khiến tình trạng mắt của bạn nặng hơn và có thể bị mất thị lực vĩnh viễn.

Không nên đọc sách khi ngồi trên các phương tiện giao thông đang chuyển động.

Làm gì để phòng chống lão hóa mắt?

Tiến trình lão hóa nhanh hay chậm tùy thuộc vào sự quan tâm chăm sóc mắt của mỗi người ngay từ khi còn trẻ. Bạn có thể hạn chế quá trình lão hóa mắt bằng một số cách sau:

Bảo vệ mắt tránh ánh sáng mặt trời: bằng cách đeo kính râm có quét lớp chống tia cực tím, tránh đi ra ngoài đường vào thời điểm nắng nhất trong ngày: Từ 10 giờ sáng đến 3 giờ chiều.

Chăm sóc mắt đúng cách: Không đọc sách quá gần (ở người lớn khoảng cách từ 30-35cm, trẻ em từ 25-30cm), không đọc sách khi ngồi trên các phương tiện giao thông đang chuyển động. Làm việc trước màn hình vi tính hay chơi game, cứ mỗi 50 phút phải nghỉ 5-10 phút.

Không hút thuốc lá: vì hút thuốc lá làm suy yếu hệ tuần hoàn của cơ thể, làm giảm lượng máu đến mắt.

Duy trì chế độ dinh dưỡng cân đối: đặc biệt cần cung cấp cho mắt các dưỡng chất cần thiết như kẽm, vitamin B₂, lutein, zeaxanthin để giúp nuôi dưỡng tế bào mắt khỏe mạnh, phòng ngừa lão hóa. Kẽm và vitamin B₂ (riboflavin) đóng vai trò quan trọng trong nhiều hoạt động của cơ thể, tham gia vào sự trao đổi sắc tố ở võng mạc mắt, giúp mắt thích nghi với ánh sáng. Thiếu vitamin B₂ và kẽm có thể gây tình trạng đỏ mắt, mẫn cảm, mỏi mắt và mờ mắt.

Lưu ý: mọi người nên đi khám mắt thường xuyên. Mỗi 2 lần/năm để sớm phát hiện các bệnh về mắt và có hướng xử trí kịp thời. Khi thấy mắt có các dấu hiệu không bình thường thì cần đi khám ngay, không tự ý nhỏ thuốc mắt khi chưa có chỉ định của thầy thuốc.

BS. Hiền Thu

Dưới đây là những yếu tố góp phần đẩy nhanh tốc độ lão hóa mà bạn cần tránh.

Tinh thần suy sụp

Stress, trầm cảm, lo âu và phiền muộn có thể gây ra sự suy sụp về tinh thần từ đó ảnh hưởng tới sức khỏe thể chất. Điều này góp phần đẩy nhanh tốc độ lão hóa của cơ thể.

Chế độ ăn không lành mạnh

Thói quen ăn uống xấu có thể kích thích stress oxy hóa trong cơ thể do các gốc tự do có hại. Một chế độ ăn không lành mạnh có thể dẫn tới tổn thương da, hình thành nếp nhăn và thậm chí là ung thư. Hấp thu những thực phẩm giàu dinh dưỡng như rau xanh và các thực phẩm theo mùa giúp duy trì sự trẻ trung và chống lại quá trình lão hóa.

Ngủ thất thường

Ngủ thất thường cũng là yếu tố thúc đẩy quá trình lão hóa. Một người phải có giấc ngủ ngon kéo dài 6-8 giờ mỗi đêm. Mô hình giấc ngủ không hợp lý có thể gây quầng thâm ở mắt và ảnh hưởng đến sức khỏe. Thiếu ngủ có thể làm tinh thần mất tỉnh táo và dẫn đến lão hóa sớm.

Hút thuốc và uống rượu

Hút thuốc và nghiện rượu chắc chắn đẩy nhanh quá trình lão hóa. Chúng làm suy giảm chức năng của các cơ quan chính như thận và phổi. Chúng cũng góp phần gây ra các nếp nhăn. Vì vậy, hút thuốc và uống rượu nhiều khiến da mất đi độ đàn hồi và chảy xệ.

Thiếu những thực phẩm giàu chất chống oxy hóa

Những thực phẩm ít chất chống oxy hóa kích thích quá trình lão hóa sớm. Những thực phẩm ít chất chống oxy hóa có thể giảm khả năng trung hòa gốc tự do của thực phẩm dẫn tới tổn thương da.

BS Tuyết Mai

(Theo Boldsky/Univadis)

Nhìn chằm chằm vào màn hình cả ngày

Hầu hết chúng ta dành một con số khổng lồ, khoảng 400 phút một ngày để nhìn vào các thiết bị có màn hình như máy tính bàn, điện thoại thông minh, máy tính xách tay, máy tính bảng. Tất cả thời gian này đặt bạn vào nguy cơ “căng mắt kỹ thuật số” (DES), bao gồm các vấn đề: mệt mỏi cho mắt và nhìn mờ. Nguyên nhân do chúng ta hiếm khi chớp mắt thường xuyên, tỷ lệ nhấp nháy giảm gần 70% dẫn đến mắt bị khô và kích ứng.

Bên cạnh đó, việc đọc trên một màn hình đòi hỏi đôi mắt làm việc nhiều hơn, bởi vì chữ số được hình thành từ các chấm nhỏ và không được sắc nét như in trên giấy. Tuy nhiên, các triệu chứng DES thường được giải quyết sau khi bạn tắt màn hình. Nhưng bạn có thể ngăn chặn hiện tượng mờ, mỏi mắt bằng cách làm theo các quy tắc 20:20:20: Mỗi 20 phút, nhắm mắt lại hoặc tìm một đồ vật gì đó cách 20 feet (khoảng 6m) trong 20 giây. Nếu bạn tiếp tục có vấn đề về thị lực, bạn nên lên lịch kiểm tra mắt để loại trừ viễn thị và loạn thị. Nếu bạn đã đeo kính hoặc kính áp tròng thì có thể hỏi bác sĩ mắt để thể xác định xem bạn có cần đeo kính theo toa đặc biệt cho thời gian làm việc với máy tính không.

 

Đeo kính áp tròng quá lâu

Khi bạn đeo kính áp tròng quá lâu, kính sẽ bám bụi bẩn, các chất nhầy, protein và khoáng chất phát sinh nhiều hơn. Điều này không chỉ làm mờ tầm nhìn mà còn làm mắt của bạn bị khô. Để kiểm tra có phải nguyên nhân do kính áp tròng không, bạn có thể thay thế bằng kính đeo thông thường. Nếu tầm nhìn rõ ràng hơn trong mắt kính thì chắc chắn kính áp tròng của bạn bị bẩn. Do đó, bạn nhớ làm sạch chúng mỗi ngày và thay thế chúng theo lịch trình ghi trên hộp. Hầu hết các ống kính trên thị trường hiện nay được thiết kế để thay thế hàng ngày, hai tuần một lần, hoặc hàng tháng. Tuy nhiên, trong ba khoảng thời gian này, ống kính thay thế hàng ngày sạch nhất, an toàn nhất, có thể giúp đảm bảo tầm nhìn nhất quán rõ ràng và thoải mái.

 

Trầy xước giác mạc

Trầy xước giác mạc có thể gây đau rất nhiều và thỉnh thoảng gây ra các triệu chứng như mờ mắt, đỏ, hoặc cảm giác như bạn có cát trong mắt. Trong trường hợp này, bạn nên đi khám bác sĩ càng sớm càng tốt nếu bạn nghi ngờ mình bị xước mắt cho dù bạn nghĩ rằng một cái gì đó chọc vào mắt hay không (đeo kính áp tròng quá lâu cũng có thể gây trầy xước.) Một vết xước nhỏ thường sẽ tự lành trong một vài ngày, nhưng bác sĩ có thể cung cấp cho bạn giọt kháng sinh để ngăn ngừa nhiễm trùng hoặc steroid  để giảm viêm và nguy cơ để lại sẹo, có thể gây mất thị lực vĩnh viễn. Trong thời gian này, bạn không nên đeo kính áp tròng cho tới khi mắt được chữa lành.

 

Mang thai

Thay đổi thị giác, giống như vết mờ và nhìn đôi, được phổ biến trong thai kỳ. Lý do là thay đổi nội tiết tố có thể gây ra những thay đổi trong chất lỏng nằm phía sau giác mạc, thay đổi hình dạng và độ dày của nó. Điều này có thể gây ra biểu hiện nhìn gần hay nhìn xa cho đến khi sinh nở. Thời gian mang thai cũng dễ khiến mắt các mẹ bầu bị khô, dẫn đến mờ mắt. Nhưng hiện tượng này sẽ mất đi và mắt trở lại bình thường sau khi sinh.

 

Đang uống thuốc kháng histamin, huyết áp, thuốc chống trầm cảm…

Tất cả các loại thuốc này có thể gây khô mắt do sự suy giảm sản xuất nước mắt và/hoặc một sự thay đổi trong thành phần của nước mắt mà làm cho chúng bay hơi quá nhanh. Bạn có thể cảm thấy như có sạn bị mắc kẹt trong mắt hay có cơn mờ, đau, đỏ, và chảy nước mắt nhiều. Ngoài ra, phụ nữ dễ bị khô mắt do thay đổi nội tiết tố khi mang thai, uống thuốc tránh thai và liệu pháp hormone. Một số bệnh lý như viêm khớp dạng thấp và bệnh tiểu đường làm tăng nguy cơ khô mắt. Nếu bị khô mắt do những nguyên nhân trên, bạn cần tránh những nguy cơ có thể làm trầm trọng hơn tình trạng này như gió, khói… và sử dụng nước mắt nhân tạo để chấm dứt bởi khi bị khô mắt có nhiều khả năng bị nhiễm trùng, có thể dẫn đến mất thị lực vĩnh viễn.

 

Tăng nhãn áp

Tăng nhãn áp thường thấy ở người cao tuổi nhưng vẫn có thể gặp ở mọi lứa tuổi.  Bệnh này xảy ra khi sự tích tụ của các chất lỏng dư thừa vào mắt gây áp lực có hại cho thần kinh thị giác, các bộ phận của mắt mang hình ảnh từ võng mạc đến não. Dây thần kinh này cũng giống như một dây cáp điện có chứa rất nhiều dây dẫn, khi hư hỏng, gây ra những điểm mù. Điều đáng lo ngại của tăng nhãn áp là không có bất kỳ dấu hiệu cảnh báo nào nhưng khi bạn nhận thấy tầm nhìn đã thay đổi thì đã muộn và bạn đã bị mất một phần đáng kể của thị giác mãi mãi. Đó là lý do tại sao việc kiểm tra mắt thường xuyên là rất quan trọng. Mọi người trong độ tuổi từ 18 và 60 nên có được kiểm tra mắt ít nhất hai năm một lần. Sau 60 tuổi thì mỗi năm một lần. Tăng nhãn áp là không thể chữa được, nhưng nếu phát hiện sớm và được điều trị, bệnh có thể được kiểm soát.

Lê Thu Lương

(Theo Prevention)

Vitamin E

Vitamin E là chất chống ôxy hóa tan trong chất béo phong phú nhất trong cơ thể. Đây là một trong những chất chống ôxy hóa phá hủy chuỗi hoạt động của gốc tự do hiệu quả nhất, nhất là ôxy hóa chất béo. Do thành phần cấu tạo não và màng tế bào chủ yếu là chất béo nên chất chống ôxy hóa quan trọng nhất cho não và tế bào chính là vitamin E. Ngoài ra, vitamin E còn có tác dụng rất rõ trong việc phòng ngừa bệnh tim mạch, giảm sự mệt mỏi, suy nhược.

 

 

Những thực phẩm giàu vitamin E là đậu tương, giá đỗ, vừng, lạc, ngô hạt, cà rốt, mầm lúa mạch, hạt hướng dương, quả bơ, đu đủ, cà chua, các loại rau lá xanh,…

Vitamin C

Vitamin C là chất chống ôxy hóa tan trong nước phong phú nhất trong cơ thể, hoạt động chủ yếu ở dịch tế bào, hỗ trợ cho hệ miễn dịch, tạo ra hàng rào chống lại các gốc tự do – nguyên nhân dẫn tới sự lão hóa sớm. Vitamin C có nhiều trong rau quả tươi, đặc biệt là bưởi, cam, táo, ổi, sơ-ri, cóc chín, đu đủ chín. Súp lơ cũng là loại rau chứa vitamin C và carotene chống ôxy hóa, giúp chống lão hóa. Bắp cải cũng chứa nhiều vitamin C và chất xơ, thúc đẩy sự nhu động của vị tràng, giữ cho hệ thống tiêu hóa được được thông suốt, hỗ trợ thải độc.

Lycopene

Lycopene là một chất chống ô xy hóa có trong cà chua giữ cho làn da trẻ, giảm nguy cơ bệnh tim và một số bệnh ung thư. Cà chua cũng chứa sắt giúp ngừa bệnh thiếu máu và mệt mỏi. Lycopene cũng có trong bắp cải đỏ và dưa hấu.

Beta-caroten

Beta-caroten là chất chống ôxy hóa tan trong chất béo, có nhiều trong các loại củ quả có màu vàng hoặc cam (cà rốt, bí đỏ, đu đủ chín, xoài chín…) hoặc rau lá xanh đậm (cải thìa, rau muống, rau ngót, rau lang, rau dền, bông cải xanh).

Beta caroten là tiền chất vitamin A, khi hấp thu vào cơ thể nó được chuyển thành vitamin A. Ngoài những tác dụng như vitamin A, nó không gây độc tính quá liều như vitamin A và điều đặc biệt là beta caroten khử các gốc tự do tốt hơn vitamin A rất nhiều. Nhiều nghiên cứu đã chứng minh, tỷ lệ beta caroten trong thức ăn gắn liền với việc giảm nguy cơ ung thư và trẻ hóa làn da.

Việt An

 

 

 

Những chất dinh dưỡng này chứa các hợp chất cụ thể có lợi cho não và làm chậm quá trình lão hóa.

Rau arugula

Nghiên cứu của Đại học Rush (Texas, Mỹ) cho thấy,  những người ăn rau lá xanh hàng ngày có khả năng nhận thức giống như của một người trẻ hơn 11 tuổi so với những người không ăn rau. Trong số các loại rau lá xanh, arugula là một loại rau có các chất dinh dưỡng nổi bật: Nó rất giàu nitrat, hợp chất làm tăng lưu lượng máu tới não bằng cách làm giãn mạch máu. Chính nhờ đó mà arugula cũng có công dụng làm giảm huyết áp. Nếu não không nhận được đủ lưu lượng máu và không đủ ôxy, các tế bào não có thể bị chết. Vì những lợi ích trên, chúng ta nên đáp ứng đủ lượng rau xanh mỗi ngày, đặc biệt là rau arugula.

Quả việt quất

Việt quất (Berries) là một trong những trái cây duy nhất có thể được đề cập đến một cách đặc biệt trong chế độ ăn uống giúp não khỏe mạnh. Một nghiên cứu cho thấy có thể làm giảm nguy cơ của Alzheimer lên tới 53%. Mặc dù tất cả quả mọng đều có lợi cho sức khỏe, nhưng trong thành phần quả việt quất đặc biệt có chứa flavonoid, một chất chống ôxy hoá có thể bảo vệ não khỏi căng thẳng, ôxy hoá và tăng cường khả năng truyền thông tế bào não.

Cá hồi chứa nhiều omega-3, DHA và EPA rất cần thiết cho sức khỏe của não.

Lòng đỏ trứng

Đây là một lý do chính đáng để bạn ăn lòng đỏ trứng mà không phải e ngại: Lòng đỏ trứng rất giàu chất cholin, vitamin B-complex giúp tăng cường sức khoẻ của não. Theo McDaniel (người phát ngôn của Học viện Dinh dưỡng và Ăn kiêng Hoa Kỳ), choline được chuyển hoá thành acetylcholine, một chất dẫn truyền thần kinh duy trì trí nhớ và cho phép các tế bào não truyền đạt hiệu quả hơn. Các nghiên cứu cho thấy tăng lượng choline có liên quan đến cải thiện chức năng nhận thức và ghi nhớ.

Dầu ôliu

Ăn một ít dầu ôliu mỗi ngày có thể chống lại sự mất mát của mô não liên quan đến tuổi tác. Trong một nghiên cứu trên động vật năm 2017, các nhà nghiên cứu của Đại học Temple phát hiện ra rằng, việc sử dụng dầu ôliu nguyên chất có thể bảo vệ trí nhớ và khả năng học tập cũng như giảm sự hình thành hai dấu hiệu của bệnh Alzheimer (mảng amyloid-beta và các rối loạn thần kinh). Mặc dù cơ chế hoạt động vẫn chưa rõ ràng, các nhà khoa học vẫn nghiêng về vai trò của chất ôxy hóa oleocanthal tìm thấy trong dầu ôliu đã đem lại ích lợi này.

Cá hồi

Món hải sản thiết yếu này chứa nhiều axit béo omega-3 DHA và EPA, rất cần thiết cho sức khoẻ của não. Việc giảm viêm và giảm ôxy hoá trong não của omega-3 có thể đóng một vai trò trong việc hạn chế sự phát triển của bệnh Alzheimer. DHA, đặc biệt có khả năng giúp hạn chế sự teo ngót của não do tuổi tác.

Quả óc chó

Dầu thực vật cũng rất có lợi cho não. Óc chó đặc biệt chứa hàm lượng cao alpha-linolenic và axit béo omega-3. Trong một nghiên cứu về thần kinh học dinh dưỡng, người lớn từ 65 đến 75 tuổi nếu có mức ALA và các axit béo omega-3 cao trong máu sẽ thực hiện tốt hơn trong việc kiểm soát trí tuệ.

Cafein

Những chất như cafein không làm tăng chỉ số IQ của bạn nhưng nó có thể giúp linh hoạt và tập trung hơn trong khi làm việc. Cafein thường được tìm thấy trong cà phê, sôcôla, đồ uống tăng lực và một số loại thuốc. Tuy nhiên, nếu dùng quá nhiều chất này sẽ gây cho bạn cảm giác bồn chồn, khó chịu.

Protein

Một trong những lợi ích của protein là giúp bạn kéo dài trí nhớ. Khẩu phần ăn nhiều thịt nạc và ít mỡ sẽ rất tốt cho việc giảm cân và tốt cho sức khoẻ, hơn nữa nó cũng rất tốt cho chức năng não.

Quả bơ và hạt ngũ cốc

Mọi cơ quan trong cơ thể khỏe hay yếu phụ thuộc vào dòng máu có được lưu thông hay không, đặc biệt là não và tim. Ăn ngũ cốc và hoa quả như quả bơ có thể làm giảm nguy cơ về bệnh tim mạch và làm hoạt huyết giúp máu có thể lưu thông đến não một cách đơn giản và dễ dàng

Hạt ngũ cốc như ngô, lúa mỳ cũng cung cấp một lượng chất xơ và vitamin E cần thiết, trong khi quả bơ cung cấp các chất béo đơn chưa no có tác dụng hoạt huyết và dưỡng não.

Minh Khuê (Theo Prevention.com)

Không để điều hòa thổi thẳng vào mắt

Luồng không khí từ máy lạnh thổi trực tiếp vào mắt sẽ làm cho giác mạc bị khô nhiều, dễ bị tổn thương. Khi đó, mắt sẽ bị mờ, đỏ và có cảm giác cộm rát. Vì vậy, bạn không nên để luồng gió từ máy điều hòa thổi trực tiếp vào mắt. Cụ thể, máy điều hòa trong phòng ngủ nên được lắp phía trên dọc theo thân giường. Trong phòng khách, điều hòa nên để đối diện với tivi, cùng phía với sofa để luồng khí lạnh không thổi vào mắt.

Điều hòa bố trí cùng phía với sofa sẽ hạn chế luồng khí lạnh thổi trực tiếp vào mắt.

Giữ đúng khoảng cách với các thiết bị điện tử

Bên cạnh những điểm cộng, các thiết bị điện tử vẫn tiềm ẩn nhiều “mối nguy” với sức khỏe đôi mắt. Bác sĩ Nguyễn Thị Mai – Trưởng khoa mắt bệnh viện FV cho rằng: “Khi tập trung nhìn màn hình, phản xạ chớp mắt sẽ giảm đi đáng kể, làm tăng bốc hơi và giảm dàn trải nước mắt lên bề mặt nhãn cầu, dẫn tới tình trạng khô mắt. Ngoài ra, nguồn ánh sáng xanh phát ra từ màn hình máy vi tính, smart phone, tivi… có thể đi thẳng qua mắt gây ra tổn thương vùng hoàng điểm, làm giảm thị lực.”

Để hạn chế những tác hại này, bác sĩ Mai khuyên chúng ta, đặc biệt các nhân viên văn phòng, nên giữ đúng khoảng cách với máy vi tính, tivi, điện thoại… Cụ thể, nên để màn hình máy vi tính cách mắt từ 50-60cm, tầm nhìn màn hình phải thấp hơn mắt từ 10-20cm. Đồng thời, chúng ta cũng nên áp dụng quy luật 20-20-20. Cứ mỗi 20 phút nhìn màn hình thì cho mắt nghỉ ít nhất 20 giây bằng cách nhắm mắt lại hoặc nhìn ra xa hơn 20 feet (6 mét).

Theo bác sĩ Nguyễn Thị Mai – Trưởng khoa mắt bệnh viện FV, chúng ta nên để mắt cách màn hình điện tử từ 50-60cm (Ảnh minh họa).

Áp dụng các bài tập đơn giản cho mắt

Ngoài ra, việc tâp luyện cho mắt cũng sẽ giúp bạn nuôi dưỡng mắt khỏe. Bác sĩ Mai hướng dẫn một số bài tập đơn giản cho mắt mà bạn có thể áp dụng bất cứ lúc nào như sau:

• Nhắm mắt lại, rồi đặt hai ngón tay lên mí mắt, ấn nhẹ trong khoảng vài giây rồi thả tay ra, lặp lại động tác này từ 5 đến 10 lần.
• Đảo mắt từ từ sang bên trái thành một vòng tròn từ 5 đến 10 lần, sau đó lại đảo mắt từ từ sang bên phải từ 5 đến 10 lần nữa để kết thúc bài tập.
• Nheo mắt trong 5 giây như thể đang phải nhìn thứ gì đó ở xa rồi mở mắt to nhất có thể. Giữ mắt ở vị trí mở trong 5 giây rồi trở lại như bình thường. Lặp lại bài tập này 10 lần.

Khám mắt định kỳ

Chúng ta thường lơ là sức khỏe đôi mắt cho đến khi chúng có những biểu hiện “xuống sức”. Theo bác sĩ Mai, việc xây dựng thói quen khám mắt định kỳ mỗi 6 tháng 1 lần rất cần thiết và cần được xem trọng. Thói quen này giúp chúng ta biết được tình trạng sức khỏe của đôi mắt, đồng thời phát hiện sớm những vấn đề về mắt để có hướng chăm sóc phù hợp, kịp thời. Ngoài ra, khi khám mắt định kỳ, chúng ta cũng sẽ được các bác sĩ nhãn khoa tư vấn và đưa ra những lời khuyên hữu ích để nuôi dưỡng mắt sáng trong.

Khám mắt định kỳ mỗi 6 tháng 1 lần giúp bạn nắm bắt tình trạng sức khỏe đôi mắt (Ảnh minh họa).

Xây dựng chế độ dinh dưỡng “thân thiện” với đôi mắt

Cuối cùng, xây dựng một chế độ dinh dưỡng gồm các loại dưỡng chất tốt cho mắt sẽ giúp bạn “trẻ hóa cửa sổ tâm hồn”. Bác sĩ Mai cho biết: “Cũng như nhiều cơ quan khác trên cơ thể, mắt cũng cần những vitamin chuyên biệt. Cụ thể, vitamin A có tác dụng tạo sắc tố thị giác để nhìn trong tối mà nếu thiếu sẽ giảm khả năng nhìn trong tối. Vitamin A có nhiều trong dầu gan cá thu, các sản phẩm từ sữa, lòng đỏ trứng, gan, rau cải, cà rốt, bầu, bí, gấc, cà chua… Một số vitamin khác cũng tốt cho mắt như vitamin E có nhiều trong các loại hạt, ngũ cốc, gan bò, lòng đỏ trứng… và vitamin C có trong hầu hết các loại rau cải tươi, trái cây xanh chua. Đặc biệt, một số nhà nghiên cứu lâm sàng đề nghị phối hợp vitamin A, E, C cùng với oxid kẽm, oxid đồng, lutein… để cải thiện thị lực.”

Bên cạnh đó, cũng theo bác sĩ Mai, chúng ta nên bổ sung thêm việt quất đen và hạt nho vào khẩu phần ăn của mình. Các thành phần Anthrocyanoside, Oligomeric proanthocyanoside, các vitamin A, C, E… từ 2 loại quả này đã được chứng minh có hiệu quả trong việc hỗ trợ ngăn ngừa thoái hóa điểm vàng, đục thủy tinh thể…

Tuy nhiên, ở Việt Nam, nhập khẩu việt quất đen hay nho tươi khá đắt đỏ. Vì vậy, chúng ta có thể bổ sung chiết xuất từ quả việt quất và hạt nho qua các sản phẩm hỗ trợ tăng cường thị lực uy tín có chứa hàm lượng cao những dưỡng chất này.

Thực phẩm bảo vệ sức khỏe Ocular Defense chứa hàm lượng dưỡng chất dồi dào gồm vitamin A, E, C, lutein, kẽm, chiết xuất từ việt quất đen và hạt nho…hỗ trợ tăng cường thị lực. Sản phẩm Ocular Defense thuộc tập đoàn dinh dưỡng toàn cầu Herbalife. Tập đoàn cung cấp các sản phẩm dinh dưỡng, kiểm soát cân nặng, các sản phẩm chăm sóc cá nhân và hỗ trợ các hoạt động thể thao thông qua mạng lưới các thành viên Herbalife độc lập trên 90 quốc gia.

Nếu không có chế độ chăm sóc hợp lý, da của chị em rất dễ bị sạm, tổn thương và nhanh lão hóa. Dưới đây là 10 bài thuốc từ thảo dược giúp chị em có làn da trắng hồng trong những ngày hè nắng nóng.

1. Vỏ quýt tươi sạch đem ngâm vào rượu nhẹ một thời gian rồi dùng rượu đó bôi lên da mặt tối trước khi đi ngủ hằng ngày.

2. Thiên môn đông 15g, mật ong 12g. Giã nát bỏ chung vào chậu rửa mặt, mỗi ngày rửa mặt 1-2 lần.

3. Xương chày dê 50g, trứng gà 1 quả. Đem xương chày dê nghiền thành bột, trộn vào lòng trắng trứng, đắp mặt, sau khi khô, dùng nước gạo rửa xoa.

4. Hạnh nhân 30g, trứng gà 1 quả. Đem hạnh nhân bóc vỏ, giã nát trộn với trứng gà. Mỗi tối trước khi đi ngủ đem xoa vào mặt. Sáng sớm mai, dùng rượu trắng pha ít vào nước và rửa mặt sạch.

5. Trứng gà 8-12 quả, lượng rượu trắng vừa phải. Trứng gà ngâm vào trong rượu, rượu vừa ngập trứng là được, đậy kỹ, sau 28 ngày đổ rượu trắng đi, lấy lòng trắng trứng gà. Mỗi tối, trước khi đi ngủ, xoa vào mặt.

6. Bí đao 1 quả, lượng vừa phải nước và rượu nhẹ. Bí đao gọt vỏ, cắt thành miếng nhỏ, đổ thêm nước và rượu nhẹ vào, mỗi thứ một nửa, nấu nhừ thành cao, mỗi buổi tối trước khi đi ngủ đem bôi da mặt, sáng sớm hôm sau dùng nước sạch rửa đi.

7. Bạch phụ tử, nhân hạt bí đao, bạch cập, vỏ thạch lựu lượng bằng nhau, rượu trắng vừa đủ. Nghiền chung các vị thành bột, ngâm vào rượu trắng 3 ngày, bôi sau khi rửa mặt.

8. Vắt ít nước chanh vào bàn tay rồi xoa lên mặt, để độ 5 – 10 phút, rửa mặt bằng nước vo gạo càng đặc càng tốt, rồi tráng lại bằng nước sạch. Hoặc xoa nước chanh như trên rồi thấm nước vo gạo vào khăn mặt đắp lên mặt hàng ngày khi đi ngủ.

9. Cà rốt tươi 2 củ, bột ngó sen 20g, lòng đỏ trứng gà 1 cái. Cà rốt giã nát, thêm vào bột ngó sen và lòng đỏ trứng gà, trộn đều, bôi vào mặt, sau 20 phút lấy nước trong rửa sạch.

10. Khinh phấn, hoạt thạch, hạnh nhân (bỏ vỏ) với lượng bằng nhau, một ít băng phiến. Đem 3 vị đầu nghiền thành bột, dùng nước hấp chín, thêm vào 1 ít băng phiến, dùng lòng trắng trứng gà làm thành cao thuốc. Sau khi rửa mặt, đắp cao lên mặt mỗi ngày 1-2 lần.

TS.BSCKII. Trần Lập Công