Đào nhân là nhân quả chín cây đào [Prunus persica (L.) Batsch., họ hoa hồng (Rosaceae)]. Đào nhân chứa nhiều dầu béo; ngoài ra còn có amygdalin, men emulsin, cholin, tinh dầu. Đào nhân vị đắng ngọt, tính bình; vào kinh tâm và can. Tác dụng hoạt huyết trừ ứ, còn có tác dụng nhuận tràng. Chữa các chứng thống kinh, kinh bế, đau bụng sau sinh, chấn thương ngã đau, phế ung, trường ung, táo bón. Hằng ngày dùng 6 – 12g. Sắc, nấu.
Một số bài thuốc có dùng đào nhân:
Hoạt huyết thông kinh: Dùng khi tắc kinh sau khi đẻ, ứ huyết đau bụng, tiểu tiện đau buốt.
Bài 1: đào nhân 12g, hồng hoa 6g, tam lăng 8g, đương quy 12g. Sắc uống. Trị ứ huyết tắc kinh.
Bài 2: Đại thừa khí thang: đại hoàng 16g, hậu phác 8g, chỉ thực 8g, mang tiêu 12g. Sắc uống.
Nhuận tràng thông tiện, trị đại tiện bí: hạnh nhân 12g, đào nhân 12g, hỏa ma nhân 12g, đương quy 12g, sinh địa 16g, chỉ xác 12g. Nghiền thành bột mịn, làm mật hoàn. Mỗi lần uống 8g, ngày uống 2 lần hoặc sắc nước uống.
Thoát mủ, tiêu nhọt, trị ruột bị ung nhọt, đau bụng, đại tiện táo:
Bài 1: Đại hoàng mẫu đơn bì thang: đại hoàng 12g, mẫu đơn bì 16g, đào nhân 12g, đông qua tử 12g, mang tiêu 12g. Sắc uống.
Bài 2: đào nhân 12g, hồng hoa 12g, đương quy 12g, đan sâm 12g, xuyên khung 12g, xích thược 12g, ngưu tất 12g, kim ngân hoa 12g, huyền sâm 12g, thổ miết trùng 8g, tam lăng 8g, nga truật 8g, địa long 12g, thủy điệt 4g, manh trùng 4g, cam thảo sống 4g. Sắc uống.
Dùng cho người suy hô hấp thở gấp, hen suyễn mạn tính:
Bài 1: Nước gừng mật ong trộn bột hạnh nhân đào nhân: đào nhân 30g, hạnh nhân 15g. Nghiền nát trộn với nước gừng và mật ong một lượng thích hợp cho ăn.
Bài 2: Cháo đào nhân: đào nhân 50g, gạo tẻ 60g, nấu cháo (ăn bữa sáng và bữa tối). Dùng cho người mất ngủ hay quên lẫn, đau lưng, sỏi đường tiết niệu. Người bình thường nếu ăn hàng ngày có tác dụng tăng cường trí não, bảo vệ sức khỏe, phòng trị tăng huyết áp, bệnh mạch vành, cơn đau tim.
BS. Tiểu Lan