Viêm tuyến mồ hôi là một tình trạng viêm da mạn tính. Bệnh nhân thường có tiền sử các bệnh nhiễm khuẩn ở da như trứng cá, nhọt, hậu bối, nang tuyến bã ở vùng quanh hậu môn. Bệnh thường gặp vào mùa nóng, nên có thể hay gặp ở những người tập luyện, lao động nặng mà không chịu khó vệ sinh thân thể. Thương tổn thường khu trú ở khu vực hố nách, hiếm gặp ở gờ mu và vùng sinh dục (có thể có liên quan đến chức phận tuyến sinh dục ở nữ).
Nóng, nhiều mồ hôi bệnh dễ tiến triển
Viêm tuyến mồ hôi thường xuất hiện khi tuyến dầu (bã nhờn) và lỗ nang lông phát triển bị bít với chất dịch, các tế bào da chết và các vấn đề khác xung quanh các tuyến mồ hôi tiết mùi. Khi các chất này trộn lẫn với dầu từ các tuyến bã nhờn, nó có thể bị mắc kẹt và đẩy vào các mô xung quanh. Từ đó vi khuẩn dễ dàng xâm nhập và có thể gây viêm nhiễm, các vi khuẩn có thể gây bệnh là tụ cầu vàng, liên cầu, E.coli, Proteus. Do vậy khi thời tiết nóng, nhiều mồ hôi khiến tình trạng bệnh tiến triển dai dẳng, hay tái phát, nhất là về mùa hè.
Ngoài ra, theo các nghiên cứu một số yếu tố như kích thích tố, di truyền, hút thuốc lá và thừa cân béo phì cũng có thể là một nguyên nhân dẫn đến tình trạng trên. Theo nghiên cứu, những người mắc các bệnh lý như: bệnh Crohn, Graves… cũng có thể mắc viêm tuyến mồ hôi. Bệnh cũng có yếu tố di truyền – gia đình mắc bệnh trứng cá, nhiễm khuẩn thứ phát vùng thương tổn.
Viêm tuyến mồ hôi thường gặp vào mùa nóng.
Biểu hiện đa dạng
Nơi xuất phát của bệnh là các tuyến mồ hôi và thường xảy ra ở những nơi da chạm với nhau, chẳng hạn như đùi bên trong, dưới vú hoặc giữa mông. Đây được coi là một dạng nặng của mụn trứng cá (mụn inversa), viêm tuyến mồ hôi thường xuất hiện sâu trong da xung quanh các tuyến dầu (bã nhờn) và các nang tóc.
Thương tổn nằm ở sâu, lan rộng đôi khi có những sẹo hay những di tích mổ cũ. Thường hiện diện một u hạt viêm với nhiều di tích của các tuyến bị viêm nên khó nhận định. Sự xuất diện các xoang lông bệnh lý, nằm sâu trong lớp bì gợi ý tới bệnh viêm tuyến mồ hôi mủ nhiều hơn là chỉ thương tổn đơn thuần ở các tuyến mồ hôi. Thường không có những triệu chứng điển hình nhưng do viêm tuyến mồ hôi thường xảy ra xung quanh nang lông, nơi có nhiều dầu và tuyến mồ hôi, chẳng hạn như nách, háng và vùng hậu môn nên diễn biến này giúp cho chẩn đoán.
Viêm tuyến mồ hôi có thể ảnh hưởng đến một khu vực duy nhất hoặc nhiều khu vực của cơ thể. Tại một số bộ phận của cơ thể thường bị ảnh hưởng nhiều hơn như bẹn và nách còn các vị trí tổn thương khác thường thấy là mặt chỉ chiếm 20%, gáy, tai 10%. Lúc đầu, thương tổn là những vùng hốc nhỏ của da thường có mụn đầu đen hoặc ở các tổn thương xuất hiện u mềm, màu đỏ. Những cục u, hoặc tổn thương này thường lớn lên, bị vỡ ra có mùi khó chịu. Ngứa, rát và ra mồ hôi quá nhiều có thể đi kèm với u. Những cục u cứng, phát triển dưới da, có kích thước hạt đậu, gây đau nếu kéo dài trong nhiều năm, lớn lên và trở thành viêm. Những vết thương hở lành rất chậm, thường dẫn đến sẹo và phát triển thành rãnh dưới da. Bệnh nhân có thể sốt, nhức đầu, đau tại chỗ (nhưng không đau nhức nhiều như chín mé hoặc mụn nhọt vì nách là vùng da chùng, ít gây căng tức, đau đớn như các vùng khác), nổi hạch vùng lân cận. Cũng có khi ổ viêm nhiễm này chưa khỏi đã xuất hiện ổ khác, mỗi khối viêm nhiễm thường kéo dài và thường tái phát gây đau đớn và ảnh hưởng đến công tác và sinh hoạt. Tuy nhiên cũng cần lưu ý phân biệt với nhọt (ở nông hơn, triệu chứng rầm rộ hơn).
Ai dễ mắc?
Viêm tuyến mồ hôi thường bắt đầu ở tuổi dậy thì với một vết sưng đau, kéo dài. Nữ giới mắc nhiều hơn nam giới. Đối tượng thường là những người thừa cân béo phì, căng thẳng, thay đổi nội tiết, nhiệt hoặc đổ mồ hôi quá nhiều có thể làm trầm trọng thêm các triệu chứng. Tuy nhiên, ở một số người bệnh chỉ có triệu chứng nhẹ nhưng có người thì tình trạng viêm nhiễm dần dần nặng hơn và ảnh hưởng đến nhiều vùng của cơ thể.
Bệnh có nguy hiểm?
Viêm tuyến mồ hôi nếu không được điều trị đúng mức có thể gây mất thẩm mỹ, co kéo những tổn thương này lâu lành và có thể để lại sẹo dày, lớn lên, lõm da hoặc các mảng da sẫm màu hơn bình thường (tăng sắc tố). Nếu các tổn thương ở vùng nách, đùi khiến cho bệnh nhân khó khăn trong sinh hoạt vì đau đớn.
Trong trường hợp tổn thương nặng không được điều trị, điều trị không đúng, vi khuẩn xâm nhập ở các khu vực da bị tổn thương và có thể lây lan nhanh chóng. Khi đó bệnh nhân có thể bị nhiễm khuẩn lan tỏa (ít gặp), phù bạch mạch do viêm và sẹo làm tổn thương mạch bạch huyết, dò trực tràng hoặc niệu đạo, amyloidosis hệ thống, thiếu máu do nhiễm khuẩn mạn tính.
Cần làm gì?
Bệnh có thể tự khỏi sau mỗi đợt và thường sau 35 tuổi là bệnh ít tái phát. Đối với trường hợp nhẹ có thể được điều trị bằng các biện pháp tự chăm sóc bằng các biện pháp vệ sinh sạch sẽ. Dùng xà phòng thông thường, các thuốc sát khuẩn và chống ra mồ hôi. Khi các tổn thương sưng tấy đau có thể đắp gạc ấm có dung dịch sodium chloride (muối)… Người bệnh cần mặc quần áo rộng, thoáng, thấm mồ hôi. Đối với bệnh nhân thừa cân béo phì cần có chế độ ăn giảm cân…
Nếu tình trạng không cải thiện trong 1-2 tuần, xuất hiện ở một số bộ phận, hay tái phát hoặc gây đau đớn, cần đến cơ sở y tế có chuyên khoa da liễu để được tư vấn và điều trị thích hợp.
BS. Nguyễn Huy Anh