Giai đoạn 1: Bệnh nhân sốt, hắt hơi, sổ mũi nghẹt mũi, ho, mắt đỏ chảy nước mắt. Niêm mạc miệng và khoang miệng, hai gò má xuất hiện các mẩn màu trắng, viền ngoài hơi hồng.
Nước nấm hương: nấm hương 25g, bạc hà 2g. Nấm hương rửa sạch cho vào nồi cùng 200ml nước đun sôi kỹ trong 2 – 3 phút, vớt bỏ nấm hương, cho bạc hà vào đun tiếp, khi sôi kỹ chắt lấy nước chia 3 lần uống trong ngày, chỉ uống trong 1 – 2 ngày đầu khi mới mắc bệnh.
Người bệnh sởi nên ăn cháo hồng táo củ mài 4-5 ngày liền trong giai đoạn sởi bay.
Nước rau mùi: rau mùi tươi 25g, để cả rễ rửa sạch cắt nhỏ cho vào nồi thêm 250ml nước, đun sôi kỹ 1 – 2 phút, chắt lấy nước chia 3 lần uống trong ngày, chỉ uống 1 – 2 ngày đầu khi mới mắc bệnh.
Canh đậu phụ: đậu phụ 1 miếng khoảng 200g, rau mùi non 25g, dầu thực vật bột ngọt, bột gia vị vừa đủ. Đậu phụ cắt miếng nhỏ, rán bằng dầu thực vật cho vàng. Rau mùi rửa sạch cho vào nồi, thêm 250ml nước sôi, đun nhỏ lửa, canh sôi cho đậu phụ, bột ngọt, bột gia vị vào đảo đều, canh sôi lại là được. Ăn ngày 1 lần lúc đói, có thể ăn với cơm, chỉ ăn 1 – 2 ngày đầu mới bị sởi.
Giai đoạn 2: Bệnh nhân sốt cao kéo dài, ho tăng, nặng tiếng, miệng khát, người khó ở trằn trọc, nổi các nốt mẩn nhỏ màu đỏ gồ cao hơn mặt da, sờ vào thấy gợn ở đầu, trán, cổ, mặt. Mụn dày dần lên lan xuống ngực, bụng, chân tay, cuối giai đoạn sốt giảm.
Nước củ cải: củ cải 150g, đường phèn 15g. Củ cải rửa sạch ép lấy nước, cho đường phèn vào, hấp cách thủy cho chín và tan hết đường, để nguội chia hai lần uống trong ngày. Uống 1 – 2 ngày liền.
Nước lê tươi: lê tươi 1 quả khoảng 200g, đường phèn 10g. Lê tươi rửa sạch cắt ở phần gần núm thành một cái nắp, khoét bỏ một phần ruột quả, cho đường phèn vào đậy nắp lại, ghim chặt, hấp cách thủy. Khi lê chín đem ép lấy nước chia 3 lần uống trong ngày. Uống liền 2 – 3 ngày.
Nước cỏ tranh: rễ cỏ tranh 50g, vỏ mía xanh 100g. Rễ cỏ tranh nhặt kỹ rửa sạch, cắt nhỏ. Vỏ mía xanh rửa sạch cắt khúc. Cả hai cho vào nồi, thêm 250ml nước đun sôi kỹ chắt lấy nước chia 3 lần uống trong ngày. Chỉ uống 1 – 2 ngày.
Nước cà rốt: cà rốt tươi 200g, rửa sạch, xay nhỏ cho vào nồi thêm 250ml nước, đun nhỏ lửa cho sôi kỹ, ép nước chia 3 lần uống trong ngày. Uống liền 2 – 3 ngày.
Giai đoạn sởi bay: Các mụn mẩn lặn theo thứ tự từ đầu, mặt, cổ xuống tới chân tay, sốt giảm dần, bệnh nhân ho khan ít đờm, mặt da bong rụng như mạt cám, cơ thể thấy thoải mái, người bệnh khỏe dần trở lại.
Cháo hồng táo: hồng táo 5 quả, củ mài 25g, gạo tẻ 50g, đường phèn 15g. Hồng táo bỏ hạt, giã nhỏ cho vào nồi thêm 400ml nước đun sôi. Củ mài, gạo tẻ xay nhỏ, cho nước táo vào quấy đều nấu thành cháo, cháo chín cho đường phèn vào, quấy tan, cháo sôi lại là được. Ăn ngày 1 lần lúc đói, ăn liền 4 – 5 ngày.
Cháo kê: kê hạt 50g, hạt sen cả tâm 30g, đường phèn 10g. Hạt kê bỏ vỏ cho vào nồi thêm nước nấu thành cháo. Hạt sen bỏ vỏ xay thành bột mịn, khi cháo kê chín nhừ cho bột hạt sen, đường phèn vào khuấy đều, cháo sôi lại là được. Ăn ngày 2 lần lúc đói, ăn liền 3 – 4 ngày để phục hồi sức khỏe sau khi sởi bay, giảm trằn trọc, khó ngủ.
Cháo cà rốt: cà rốt 50g, củ mài 25g, lá dâu non 10g, gạo tẻ 50g, đường phèn 15g. Cà rốt rửa sạch. Củ mài, gạo xay nhỏ cho vào nồi thêm nước nấu cháo. Lá dâu rửa sạch thái nhỏ, khi cháo chín cho lá dâu, đường phèn vào quấy đều, cháo sôi lại là được. Ăn ngày 2 lần lúc đói, ăn liền 4 – 5 ngày. Tác dụng: tiệt nọc sởi, loại trừ biến chứng ho kéo dài và đờm khò khè ở cổ.
Khi mắc bệnh sởi, nên ăn uống thanh đạm dễ tiêu hóa, giàu dinh dưỡng, ăn nhiều quả tươi, rau xanh. Đặc biệt cần uống đủ nước để góp phần lưu thông tuần hoàn huyết dịch, sởi mọc hết và bay nhanh, xuất hết độc tố của sởi. Không cho trẻ ra gió lạnh, tắm rửa bằng nước ấm ở nơi kín gió.
Lương y Đình Thuấn