Cây diếp cá tên khác là cây lá giấp, ngư tinh thảo. Bộ phận dùng làm thuốc là toàn cây tươi hoặc đã làm khô. Cây tươi có mùi tanh như cá. Theo Y học cổ truyền: diếp cá vị cay, tính hơi ôn, vào kinh phế, có công dụng: thanh nhiệt giải độc, bài niệu thông lâm, chủ trị tụ máu, đau mắt, trị phế ung, nhọt lở, nhiệt lâm, tiểu tiện đau buốt.
Diếp cá
Theo nghiên cứu dược lý hiện đại cho thấy dịch chiết diếp cá tươi có tác dụng ức chế các loại tụ cầu vàng, liên cầu khuẩn dung huyết, phế cầu khuẩn, trực khuẩn bạch hầu, trực khuẩn coli, leptospira, nấm, virut cúm. Nước sắc diếp cá có tác dụng tăng cường chức năng miễn dịch: có tác dụng chống viêm, giảm ho và lợi tiểu. Sau đây là một số bài thuốc điều trị từ cây diếp cá (dùng khô) sắc uống để bạn đọc ttham khảo:
Trị viêm đường tiết niệu: diếp cá 30g, xa tiền tử 20g, kim tiền thảo 40g, sắc uống.
Chữa viêm phổi: diếp cá 20g, thạch cao 40g, kim ngân 20g, lô căn 20g, liên kiều 20g, hạnh nhân 12g, hoàng liên 12g, hoàng cầm 12g, ma hoàng 8g, cam thảo 5g. Thạch cao sắc trước 15 phút; hoàng liên giã dập, cho các vị thuốc vào sắc uống làm 2 lần trong ngày.
Gia giảm: Nếu khó thở, thêm đinh lịch tử 12g, tang bạch bì 12g; Nếu ho ra máu, thêm bạch mao căn 12g.
Chữa viêm xoang: diếp cá 20g, thạch cao 40g, kim ngân hoa 16g, tân di 12g, hoàng cầm 12g, chi tử 12g, tri mẫu 12g, mạch môn 12g. Thạch cao sắc trước 15 phút, sau đó cho các vị thuốc vào, sắc uống. Ngày uống 1 thang.
Gia giảm: Nếu bệnh nhân sốt, sợ lạnh, nhức đầu thì bỏ hoàng cầm, mạch môn, thêm ngưu bàng 12g, bạc hà 12g.
Trị viêm khí phế quản, nóng sốt ho nhiều đờm: diếp cá 60g, tỳ bà 20g rửa sạch, ép lấy nước, thêm nước ép bí đao 100ml. Hòa chung, uống trong ngày.
Chữa viêm phổi cấp, viêm đường tiết niệu, sốt nóng, ho, tiểu dắt, tiểu buốt, nổi ban dị ứng: diếp cá 30g, kim ngân hoa 15g, bạch mao căn 30g, liên kiều 15g. Sắc uống trong ngày, có thể thêm đường cho dễ uống.
Trị tiểu tiện nóng rát, tiểu tiện đục thuộc chứng nhiệt: diếp cá 30g, sắc uống.
Trị trĩ ngoại: diếp cá 30g, sắc uống kết hợp xông, rửa tại chỗ.
Hỗ trợ điều trị ung thư phổi thủy thũng: diếp cá 20g, hoàng kỳ 20g, đình lịch 6g. Sắc uống thay trà.
Hoặc dùng bài: diếp cá 30g, nấu 15 phút, bỏ bã, thêm đậu đỏ 60g, đun chín mềm, thêm đường, ăn cái, uống nước.
Trị ung thư phổi: diếp cá 30g, thiết thụ diệp 30g, bát nguyệt trác 30g, phục linh 15g, hoàng kỳ 20g, bạch truật 20g, trần bì 10g. Sắc uống ngày 1 thang.
Hoặc dùng bài: diếp cá 20g, phật nhĩ thảo 20g, hạnh nhân 10g. Sắc uống ngày 1 thang.
ThS. Phạm Minh Dương