Những “sát thủ” gây tổn thương gan

Điều đáng lưu ý, tổn thương gan âm thầm, thời gian đầu thường ít biểu hiện thành triệu chứng gì rõ rệt. Do đó, phần lớn bệnh gan thường được phát hiện muộn, tổn thương đã nhiều dẫn đến tình trạng bệnh nguy hiểm, khó chữa trị. Điều đó cho thấy mỗi người tự nhận diện “kẻ thù của lá gan mình” để bảo vệ lá gan khỏe mạnh.

Nhận diện “kẻ phá hoại” gan

Tác nhân chính ảnh hưởng đến sức khỏe của lá gan có rất nhiều trong đó có việc lạm dụng rượu bia. Khi uống rượu bia, quá trình xử lý và trao đổi chất được thực hiện chủ yếu ở gan. Sau đó, chỉ một lượng nhỏ bài tiết ra ngoài qua đường thở và tuyến mồ hôi, còn lại sẽ cùng với ethanol trong gan hình thành dehydrogenase. Đây là chất vô cùng nguy hại cho tế bào gan. TS. Vũ Trường Khanh, Trưởng khoa Tiêu hóa, BV Bạch Mai cho biết: Nếu như 10 năm trước số bệnh nhân nhập viện bị xơ gan chủ yếu do viêm gan do vi rút thì gần đây chuyển biến thành xơ gan do rượu. Chỉ tính riêng tại Khoa Tiêu hóa, BV Bạch Mai, mỗi năm gần đây phải điều trị khoảng 3.000 bệnh nhân nội trú bị xơ gan, viêm tụy do rượu.

Theo TS Khanh, bên cạnh yếu tố môi trường bao gồm nhiệt độ, độ ẩm trong không khí hay ô nhiễm môi trường gây chứng nóng trong người, còn một yếu tố quan trọng gây bệnh tật, đặc biệt ở gan là lối sống. Chế độ ăn nhiều protein, đường, mỡ cũng làm gan phải làm việc quá tải, phát sinh bệnh tật. Việc sử dụng thực phẩm không an toàn, thực phẩm bị ô nhiễm, nguồn gốc không rõ ràng, chứa nhiều hóa chất độc hại, thức ăn đường phố không đảm bảo vệ sinh… là nguyên nhân “thầm lặng” làm tổn thương lá gan. Một khi gan bị tổn thương thì dễ dẫn đến men gan cao, viêm gan, xơ gan là những bệnh khó tránh khỏi.  Bên cạnh đó, một số thói quen, lối sống có ảnh hưởng tới gan như thức khuya, uống bia rượu, hút thuốc lá, ăn đồ cay nóng, lạm dụng nhiều thuốc tây…  . Các chuyên gia lấy ví dụ, nếu một người thường xuyên uống rượu, gan sẽ phải làm việc liên tục để thải chất độc, nếu bắt nó làm việc quá khả năng, tức là phải thải độc tố liên tục, như ở những người nghiện rượu, sẽ có ngày các tế bào gan bị xơ hóa”. Đó là lý do uống rượu lâu ngày, nghiện rượu sẽ bị xơ gan, hoặc ung thư gan.

Vấn đề môi trường bị ô nhiễm bởi khí thải, chất thải độc hại; làm việc thường phải tiếp xúc với hóa chất, sử dụng thuốc điều trị bệnh …, cũng khiến gan của phải “gồng mình” phân giải các chất này. Dưới tác động lâu dài của các yếu tố ô nhiễm, gan phải hoạt động liên tục dẫn đến quá tải, tế bào gan bị tổn thương, chức năng giải độc bị suy giảm. Đây chính là cơ hội để các bệnh về gan như viêm gan, xơ gan…phát triển.

Giải pháp để bảo vệ gan

Trong các bộ phận của cơ thể, gan được xem là “nhà máy xử lý độc tố”, nó tham gia hầu hết các quá trình tổng hợp, lọc và thải loại chất độc để cho cơ thể ngày một khỏe mạnh. Chính vì vậy, gan cũng có thể bị tàn phá bởi độc tố, vi khuẩn, virút, ký sinh trùng, rượu, bia, các chất giải khát có cồn và nhiều bệnh tật khác nhau… Điều đó cho thấy  để bảo vệ lá gan là điều vô cùng quan trọng.

Theo TS.BS Phạm Cẩm Phương, Phó Giám đốc Trung tâm Y học hạt nhân và Ung bướu, BV Bạch Mai; Để bảo vệ lá gan khỏe mạnh, người dân cần hạn chế đưa vào cơ thể những chất có hại cho gan như rượu bia, thuốc lá; nên lựa chọn thực phẩm sạch, không nhiễm hóa chất, hạn chế tiếp xúc với môi trường ô nhiễm, ăn ít đồ ăn chứa nhiều dầu mỡ, chất béo, đồ ăn chế biến sẵn… Thay vào đó, nên ăn nhiều rau xanh, hoa quả tươi để cung cấp nhiều vitamin, chất chống oxy hóa; đồng thời duy trì chế độ tập luyện đều đặn tăng cường sức khỏe.

Ở khía cạnh dinh dưỡng, các chuyên gia cho rằng, việc dự phòng là quan trọng, không phải chỉ đợi đến khi cơ thể bị bệnh mới thải độc. Do đó, người dân cần có một chế độ ăn cân đối, lành mạnh, giúp cơ thể đủ chất nhất là thực phẩm giàu chất chống oxy hóa. Các chuyên gia khuyến cáo nên bổ sung các thực phẩm có lợi và nên sử dụng các loại thảo dược như Actiso, rau đắng đất có  tác dụng bổ gan, giải độc, mát gan nhất là  người hay uống rượu bia, người suy giảm chức năng gan, gan yếu, mụn nhọt, trứng cá, dị ứng do gan nóng cần dùng thường xuyên để bảo vệ lá gan.

Thu Hà